Canon EF 40mm f/2.8 STM - test obiektywu

Budowa i wygląd zewnętrzny

Obiektywy typu pancake to bardzo ciekawe konstrukcje. Są to obiektywy stałoogniskowe o bardzo niewielkiej długości, przez co sprawiają wrażenie płaskich (stąd nazwa – naleśnik). Znakomicie sprawdzają się w komplecie z aparatami o małych gabarytach, dzięki czemu taki zestaw fotograficzny jest mały, poręczny i świetnie sprawdza się w zastosowaniach wymagających dyskrecji, jak choćby fotografia uliczna. Najnowszym przedstawicielem tej rodziny jest jednocześnie pierwsze markowe szkło tego typu przeznaczone dla systemu EOS – Canon EF 40mm f/2.8 STM – którego test właśnie czytacie.
 

Bohater naszego testu - Canon EF 40mm f/2.8 STM przypięty do korpusu amatorskiej lustrzanki Canon EOS 650D.

 

Obiektyw ten jest nowością w ofercie japońskiego producenta, bowiem zaprezentowany został światu w połowie 2012 roku. W pewnym sensie można go traktować jako uzupełnienie opisanego przez nas przy okazji testu aparatu Canon EOS 650D obiektywu EF-S 18-135mm f/3.5-5.6 IS STM, ponieważ razem stanowią one całą rodzinę szkieł przeznaczonych dla lustrzanek Canon wyposażonych w nowy napęd układu regulacji ostrości – silniczek krokowy Stepping Motor, czyli STM. Sam Canon EF 40mm f/2.8 STM dostępny jest na polskim rynku w cenie detalicznej wynoszącej około 810-850 złotych (dane za serwisami Ceneo.pl i Skapiec.pl), jest to więc konstrukcja niezbyt droga i jako taka może spotkać ze sporym zainteresowaniem. 

W tym momencie należy się Wam pewne wyjaśnienie: w redakcji SwiatObrazu.pl staramy się testować optykę przy użyciu określonych korpusów uwzględniających pole krycia danego szkła. W przypadku obiektywu Canon EF 40mm f/2.8 STM uczyniliśmy wyjątek – mimo iż jest to model z mocowaniem EF, a więc zaprojektowany z myślą o korpusach z matrycami formatu 36×24 mm, to platformą testową był aparat Canon EOS 650D. Wszystko dlatego, że na chwilę obecną jest to jedyny korpus wyposażony w matrycę typu Hybrid CMOS, mogącą w pełni wykorzystać specyficzne cechy napędu STM.

[kn_advert]

Płaski jak... naleśnik

Canon EF 40mm f/2.8 STM niewątpliwie zwraca na siebie uwagę – jest to zdecydowanie najmniejszy obiektyw w rodzinie Canon EOS, gdzie do tej pory pozycję tę zajmował Canon EF 50mm f/1.8 II, czyli najprostsza możliwa standardowa stałka mierząca 41 mm długości. W porównaniu z testowanym szkłem można traktować go niemal jak olbrzyma, bowiem nowy "naleśnik" przy zbliżonej średnicy jest prawie dwukrotnie krótszy – według tabeli danych technicznych mierzy on sobie 68×23 mm i wraz z bagnetem jego pełna długość nie przekracza trzech centymetrów. Co ciekawe, jego waga wynosi 130 gramów, czyli dokładnie tyle samo, co wspomniana pięćdziesiątka, można więc podejrzewać, że został on wykonany dosyć solidnie.
 

Canon EF 40mm f/2.8 STM - widok z boku. Jak widać szerokość obiektywu jest warunkowana praktycznie tylko szerokością bagnetu, co tłumaczy, dlaczego pomimo tak niewielkiego wewnętrznego układu soczewek samo szkło ma dokładnie taką samą średnicę, co znacznie dłuższy Canon EF 50mm f/1.8 II.

 

I rzeczywiście tak jest. Konstrukcja obiektywu robi bardzo dobre wrażenie. Obudowa jest z doskonałej jakości tworzywa, a bagnet wykonano z metalu, co w czasach szukania oszczędności wszędzie, gdzie się tylko da (nie zawsze mądrze) nie zawsze jest takie oczywiste. Z uwagi na niewielkie rozmiary na tubusie obiektywu jest bardzo niewiele miejsca, dlatego też w porównaniu z innymi obiektywami EOS pewnej modyfikacji uległ przełącznik trybów AF/MF – jest po prostu nieco krótszy tak, aby mógł się tam zmieścić. Warto przy okazji zwrócić uwagę na oznaczenie EF w nazwie obiektywu oraz czerwoną kropkę wskazującą prawidłowe ustawienie szkła podczas zapinania go na korpus aparatu. Jest to znak, że mamy do czynienia ze szkłem przystosowanym do współpracy z aparatami formatu 36×24 mm – a więc mówiąc potocznie pełnoklatkowymi.

Sam obiektyw odznacza się dość nietypową ogniskową 40 mm (przywodzi na myśl raczej rozwiązania Pentaksa, aniżeli firmy prezentującej "klasyczny" punkt widzenia na problem ogniskowych stosowanych w obiektywach małoobrazkowych) i bardzo typową w tej grupie jasność f/2.8. Współpracuje z filtrami o średnicy 52 mm (czyli takimi samymi, jakie można przykręcić do wspomnianej wcześniej jaśniejszej pięćdziesiątki), a minimalna odległość ostrzenia wynosi trzydzieści centymetrów. Daje to w sumie maksymalną skalę odwzorowania na niezbyt imponującym poziomie 1:6. No ale przecież nikt nie oczekuje chyba od szkła tego typu, że będzie nadawało się ono do robienia zdjęć makro, prawda?
 

Wyposażenie dostarczane nabywcy wraz z obiektywem Canon EF 40mm f/2.8 STM jest – jak zwykle zresztą w przypadku tańszych konstrukcji Canona – niezbyt imponujące. Dwa dekielki i dokumentacja w postaci złożonej kilkakrotnie ulotki, czyli absolutne minimum.

 

Jeśli chodzi o wyposażenie dodatkowe, to po tak tanim obiektywie i w dodatku firmowanym przez Canona (który nigdy nie rozpieszcza nabywców nadmiernie rozbudowanym osprzętem do oferowanych przez siebie obiektywów), to zgodnie z przewidywaniami jest ono minimalne. Oczywiście każdy zainteresowany może sobie dokupić osobno takie dodatki, jak nakręcana osłona przeciwsłoneczna ES-52, czy też futerał LP811, ale trudno oczekiwać chyba po nabywcy obiektywu za 800 złotych, że będzie chciał inwestować pieniądze w rozmaite dodatki. W przypadku omawianego obiektywu idealnie sprawdza się zasada "dostajesz to, za co płacisz".

 

Budowa optyczna

W tym momencie każdemu, nieco bardziej zorientowanemu w temacie obiektywów typu pancake, fotografowi natychmiast muszą nasunąć się skojarzenia ze sławnymi i klasycznymi już konstrukcjami Tessar niemieckiej firmy Zeiss, których historia sięga początków XX wieku, jednak nie jest to dobry trop. Wewnętrzna konstrukcja testowanego obiektywu tak bardzo różni się od rozwiązań technicznych zastosowanych w Tessarach, jak to tylko możliwe zważywszy na konieczność upchnięcia wszystkich elementów optycznych na tak małej powierzchni. Wystarczy zresztą spojrzeć na poniższe schematy i porównać je z dostępnymi w Internecie schematami Zeissa.
 

Schemat budowy wewnętrznej testowanego obiektywu. Kolorem zielonym wyróżniona została soczewka asferyczna. Na rysunku po prawej stronie można obejrzeć, jak niewielką przestrzeń wewnątrz obudowy zajmują soczewki i tor optyczny. (Rys. Canon)

 

Budowa wewnętrzna Canona EF 40mm f/2.8 STM jest tak prosta, jak należało się tego spodziewać po obiektywie typu pancake: sześć soczewek zebranych w cztery grupy, w tym jedna soczewka asferyczna. Do tego Canon chwali się zastosowaniem w obiektywie powłok typu Super Spectra na zewnętrznych soczewkach, co ma zapobiegać powstawaniu odblasków i efektu flary. Tak nieskomplikowana konstrukcja pozwala mieć nadzieję na dobre parametry optyczne sprzętu.

Testowany model nie należy do szkieł zbyt jasnych, jeśli weźmiemy pod uwagę, że jest ono stałoogniskowe, jednak cały czas musimy pamiętać, z jakiego rodzaju konstrukcją mamy tu do czynienia. Mimo to udało nam się za jego pomocą uzyskać obraz o bardzo małej głębi ostrości. To, w jaki sposób owa głębia kształtuje się w zależności od ustawionej wartości przysłony, możecie prześledzić na poniższej prezentacji.

 

[converttable end="2"]

f/2.8

f/4

f/5.6

f/8

f/11

f/16

f/22

Paczka w formacie ZIP ze wszystkimi zdjęciami testowymi z tej prezentacji w oryginalnych rozmiarach jest dostępna TUTAJ.

Prezentacja sposobu kształtowania się głębi ostrości i odwzorowywania obszarów nieostrych w zależności od ustawionej przysłony. Okładka pierwszej z widocznych na zdjęciach książek znajduje się w odległości około 35 cm od aparatu. Kliknięcie fotografii spowoduje otwarcie jej powiększonej wersji w osobnym oknie.

[converttable]

 

Jak widać obiektyw umożliwia kształtowanie głębi ostrości obrazu w całkiem atrakcyjnym zakresie, choć oczywiście w głównej mierze zależy to od naszej odległości od fotografowanego obiektu. Wygląd obszarów nieostrych i kształt krążków rozproszenia prezentuje się całkiem dobrze, choć na krawędziach kadru (szczególnie przy w pełni otwartej przysłonie) zauważyć można niewielkie ślady astygmatyzmu. Nie jest to jednak żadnym problemem dopóki nie zaczynamy się przyglądać z lupą narożnikom zdjęć wykonanych przy mocno otwartej przysłonie. W naszej testowej galerii znajdziecie jeden przykład takiego zdjęcia (przedstawiającego zbliżenie drewnianej belki ze śrubą) – sami oceńcie, jak bardzo przeszkadza Wam to zjawisko. Nam nie przeszkadzało ono wcale.
 

[converttable end="1"]

f/2.8

f/4

f/5.6

f/8

f/11

f/16

f/22

Formowanie się kształtu krążków rozproszenia (efektu bokeh) w zależności od przysłony. Kliknięcie fotografii spowoduje otwarcie jej powiększonej wersji w osobnym oknie.

[converttable]

 

Zastosowanie jednej tylko soczewki asferycznej oraz prosta konstrukcja obiektywu zaowocowały bardzo ładnym i gładkim wyglądem krążków rozproszenia i to niezależnie od stopnia otwarcia przysłony. Kołowa konstrukcja tej ostatniej sprawiła, że krawędzie poszczególnych jej listków widoczne są tylko w przedziale f/8-f/11. Podsumowując, obiektyw ten jest bardzo ciekawą propozycją dla osób ceniących sobie elegancki efekt bokeh.

Na tych samych zdjęciach testowych ujawniła się też duża podatność na miejscowy spadek kontrastu obrazu w wyniku znalezienia się tuż poza kadrem jaskrawego źródła światła, jednak na szczęście bez blików i efektu flary. Do tego problemu wrócimy w rozdziale poświęconym odblaskom.

 

 

Wrażenia z użytkowania

Testowany obiektyw należy do najmłodszej podgrupy obiektywów systemu EOS – jest bowiem szkłem z napędem AF typu Stepping Motor opartym na silniczku krokowym, czyli STM. Rodzina ta liczy sobie na chwilę obecną zaledwie cztery modele, z czego tylko dwa przeznaczone są do współpracy z lustrzankami i powstała z myślą o usprawnieniu działania układu AF aparatu podczas filmowania i fotografowania w trybie Live View. Założenia tej filozofii przedstawiliśmy dokładniej we wspomnianym już teście aparatu Canon EOS 650D, dlatego teraz skupimy się tylko i wyłącznie na omawianym modelu obiektywu.

 [kn_advert]

Ergonomia

Canon EF 40mm f/2.8 STM to obiektyw bardzo niewielkich rozmiarów i z tego powodu odznacza się on specyficzną ergonomią. Samo podłączenie go do korpusu większego niż użyty do testu Canon EOS 650D robi bardzo komiczne wrażenie – nawet jeśli korpusem tym jest niewiele w sumie większy model EOS 50D. Wydaje się, że obiektyw jest wręcz stworzony dla małych aparatów i drobnych dłoni. Niemniej jednak na pewno nie można powiedzieć, że został on zaprojektowany nieergonomicznie – w praktyce używało się go nam bardzo wygodnie i to również podczas testów przeprowadzanych w zimowych plenerach.
 

Pierwszy obiektyw typu pancake Canona najlepiej wydaje się pasować do małych korpusów amatorskich, takich jak EOS 650D. W takim połączeniu aparat bez większych problemów mieści się w damskiej torbie czy głębokiej kieszeni kurtki. Trzymanie w rękach czegoś tak lekkiego, a jednocześnie dobrze wykonanego jest prawdziwą przyjemnością.

 

Jak już wspomnieliśmy, testowany obiektyw dorównuje pod względem wagi konstrukcjom znacznie większym, co sugeruje solidną budowę. Potwierdza to też wrażenie, jakie można odnieść biorąc szkło do rąk – solidne, znakomicie wykonane, z dobrego plastiku i z metalowym bagnetem. Dzięki swojemu kształtowi znakomicie wyważa się z lekkim korpusem sześćsetpięćdziesiątki. W efekcie ani nie czujemy się tak, jakbyśmy próbowali fotografować aparatem bez obiektywu, ani też środek ciężkości całego sprzętu nie został przesadnie wysunięty do przodu (o to ostatnie w przypadku takiego obiektywu byłoby zresztą dość trudno).

Z uwagi na bardzo krótki tubus, podczas wykonywania zdjęć lewa dłoń fotografa w naturalny sposób przesuwa się bardziej pod korpus, a pod obiektywem pozostaje jedynie kciuk oraz palec wskazujący – taka pozycja gwarantuje wygodę zarówno podczas wykonywania zdjęć z włączonym układem AF, jak i przy ostrzeniu ręcznym. Pod względem komfortu trzymania i dostępu pierścienia ostrości trudno cokolwiek testowanemu obiektywowi zarzucić. 
 

Tubus obiektywu jest tak krótki, że wygląd przełącznika AF/MF musiał zostać nieznacznie zmodyfikowany (skrócony o 2 mm), aby ten w ogóle zmieścił się na przeznaczonej dla niego części obudowy.

 

Przeszkadzać nieco w testowanym obiektywie może brak takich elementów jak stabilizacja obrazu czy choćby podziałka informująca nas o tym, jak daleko ustawiona jest ostrość. Wszystko to jednak są konsekwencje zmniejszenia gabarytów obiektywu do absolutnego minimum. W przypadku zaś tej ostatniej cechy – czyli braku wskaźnika ostrości – w grę wchodzi też bardzo specyficzny mechanizm ostrzenia, o którym napiszemy więcej już w następnym rozdziale.

 

Ustawianie ostrości

Najpoważniejszą konsekwencją użycia w testowanym obiektywie technologii STM jest sposób ustawiania przez aparat ostrości – i to zarówno automatycznego, jak i manualnego. W obydwu przypadkach przemieszczanie grupy optycznej odpowiedzialnej za regulację ostrości odbywa się przy użyciu silniczka krokowego nie mającego bezpośredniego powiązania z pierścieniem ostrości. Ten ostatni ma więc charakter sterownika czysto elektrycznego. Podobne rozwiązanie zastosowane zostało w obiektywie Canon EF-S 18-135mm f/3.5-5.6 IS STM.
 

Pierścień regulacji ostrości w testowanym obiektywie ma grubość zaledwie pół centymetra, jednak został bardzo dobrze wyprofilowany, skutkiem czego manipulowanie nim jest bardzo wygodne – o niebo lepsze niż choćby we wspomnianym już kilkakrotnie standardowym EF 50mm f/1.8 II, nie mówiąc już o kitowym zoomie EF-S 18-55mm f/3.5-5.6 IS II. Niestety nie można już tyle dobrego napisać o czasie reakcji mechanizmu ostrzenia obiektywu na obrót owego pierścienia.

 

W tym momencie docieramy do jednej z największych wad omawianej konstrukcji: pracy układu ostrzenia. Zgodnie z zamierzeniami producenta szkła typu STM powinny charakteryzować się szybką, płynną i bezgłośną pracą układu regulacji ostrości, co jest o tyle zrozumiałe, że jednym z ich docelowych obszarów zastosowań ma być filmowanie. I choć autofocus w testowanym obiektywie rzeczywiście działa płynnie i szybko (na tyle, na ile jest to aktualnie możliwe w obiektywach STM – po szczegóły w tej kwestii zapraszam do naszego testu Canona EOS 650D), to dźwięki, jakie ów mechanizm z siebie wydaje nie mają absolutnie nic wspólnego z zupełnie bezgłośnym bratem tego obiektywu Canonem EF-S 18-135mm f/3.5-5.6 IS STM. Niestety dźwięk ten bez problemu przenosi się do nagrań wideo, co czyni z testowanego szkła sprzęt niezbyt przydatny dla wideofilmowców. Nie jest on na szczęście aż tak uciążliwy, jak klasyczny napęd obiektywów EF, lecz jednocześnie słychać go wyraźniej, niż pierścieniowy silnik obiektywów USM.

Również praca pierścienia manualnego ustawiania ostrości nie zachwyca. Podobnie jak w drugim obiektywie STM dla aparatów Canon EOS jest to pierścień elektryczny, jednak w przeciwieństwie do "starszego brata" mechanizm użyty w Canonie EF 40mm f/2.8 STM odznacza się już zauważalnym i niestety dość uciążliwym opóźnieniem w czasie reakcji. W efekcie szybkie i precyzyjne ostrzenie manualne często będzie poza zasięgiem możliwości użytkownika aparatu. A szkoda, bo nasze wcześniejsze doświadczenia z aparatem Canon EOS 650D i jego nowym obiektywem kitowym wyraźnie pokazały, że szkła typu STM mogą mieć w sobie spory potencjał również w kwestii ergonomii.
 

Testowany obiektyw w trakcie zmiany ostrości wysuwa przednią soczewkę z tubusu na maksymalną odległość ośmiu milimetrów. Nie obraca nią jednak, dzięki czemu użytkownik nie ma problemu z wykorzystywaniem w aparacie filtrów połówkowych i polaryzacyjnych.

 

Sam obiektyw podczas ostrzenia nieznacznie się wydłuża (w miarę zbliżania się do fotografowanego obiektu), choć w trakcie wykonywania tej czynności nie wykazuje żadnych tendencji do utraty solidności wykonania, ani szczelności. Niewątpliwie jednak nie jest to konstrukcja zbyt odporna na działanie wilgoci i piasku – wyklucza to użycie zewnętrznych elementów ruchomych.

Ciekawostką związaną z użyciem elektrycznego pierścienia regulacji ostrości jest niemożność manualnej zmiany ustawień ostrości obiektywu w momencie, gdy aparat jest wyłączony, ustawiony w trybie działania AF bądź też, gdy obiektyw jest odłączony od korpusu. Można wprawdzie wsunąć taki sterczący tubus z powrotem w obudowę (wchodzi przy mocniejszym nacisku), jednak producent zdecydowanie odradza takie działanie. Po pierwsze może to uszkodzić napęd autofocusu, a po drugie blokuje aparat w sposób podobny do sławetnego błędu blokady mechanizmu AF, o której piszemy szerzej w następnym rozdziale.

 

Firmware Ver.1.2.0 – lepiej go mieć

Wkrótce po premierze obiektywu Canon EF 40mm f/2.8 w Internecie zaczęły się pojawiać informacje o występowaniu w nowym szkle Canona błędu blokady silnika AF w momencie wywarcia nacisku (nawet bardzo słabego) na przemieszczającą się podczas ostrzenia część obiektywu. Firma Canon stosunkowo szybko wydała oświadczenie potwierdzające istnienie takiego problemu i zapowiedziała jego rozwiązanie poprzez wydanie stosownej poprawki do oprogramowania wewnętrznego obiektywu. Sama poprawka ukazała się w drugiej połowie sierpnia 2012 roku.

Sprawdzenie wersji firmware obiektywu oraz jego ewentualna aktualizacja możliwa jest z poziomu aparatu dysponującego stosowną funkcją (starsze modele umożliwiają aktualizację wyłącznie oprogramowania wewnętrznego korpusu) – należą do nich obecnie Canon EOS 650D, 5D Mk III oraz EOS-1D X. Otrzymany do testów przez redakcję obiektyw miał zainstalowany firmware w wersji starszej, tak więc test zaczęliśmy od przeprowadzenia aktualizacji – poszła bez najmniejszych problemów i w trakcie testów nie doświadczyliśmy żadnych kłopotów z blokującym się mechanizmem ostrzenia. Zainteresowanych uzyskaniem dostępu do poprawki zapraszamy pod ten adres.

 

 

Jakość obrazu: ostrość, aberracje, odblaski

Czas najwyższy przystąpić do zasadniczej części naszego testu, czyli sprawdzenia parametrów optycznych, jakie sprzęt ten oferuje. Tak jak wspomnieliśmy już na samym początku artykułu, platformę testową w tym przypadku stanowił korpus Canon EOS 650D. Zaczynamy od testów ostrości.

 [kn_advert]

Ostrość

Jeszcze przed rozpoczęciem właściwej procedury testowej byliśmy bardzo ciekawi wyników testu ostrości. Z jednej strony mieliśmy bowiem do czynienia z obiektywem stałoogniskowym i to o bardzo prostej konstrukcji, a więc mogącym mieć w tym względzie naprawdę spory potencjał. Z drugiej strony jest to przede wszystkim szkło typu pancake, a z tymi na przestrzeni lat bywało różnie… Do tego należało doliczyć jeszcze bardzo niską cenę jak za obiektyw będący na rynku ciągle jeszcze nowością. Jednak już pierwsze wykonane przez nas zdjęcia próbne przekonały nas, że możemy mieć do czynienia z naprawdę ostrym szkłem.
 

[converttable start="1" end="6"]

f/2.8
f/4
f/5.6
f/8
f/11
f/16
f/22
	Rozdzielczość	bardzo dobra
	OPTYMALNY ZAKRES OSTROŚCI
	Centrum kadru	f/2.8
	Brzeg kadru	f/4
	Dyfrakcja widoczna od	f/16
Paczka w formacie ZIP ze wszystkimi zdjęciami testowymi z tej prezentacji w oryginalnych rozmiarach jest dostępna TUTAJ.

[converttable]

 

Nie zawiedliśmy się. W centrum kadru testowany obiektyw wykazał naprawdę wysoką zdolność reprodukcji szczegółów już od w pełni otwartej przysłony. W pobliżu krawędzi było – tradycyjnie już – nieco gorzej, ale i tak po przymknięciu przysłony nieco poniżej f/4 również tutaj obraz potrafił zachwycić ostrością. Co ciekawe, dalsze przymykanie przysłony nie powodowało wyraźnych zmian w rozdzielczości optycznej zdjęć, aż do okolic f/11-16, kiedy to zaczęły być zauważalne efekty dyfrakcyjne. Warto podkreślić: zauważalne, lecz nie dyskwalifikujące testowany sprzęt. Można chyba zaryzykować stwierdzenie, że obiektyw ten jest całkowicie użyteczny w pełnym zakresie przysłon.

 

Aberracja chromatyczna wzdłużna

Przebarwienia pojawiające się przed i za płaszczyzną ostrości, nazywane w optyce aberracją chromatyczną wzdłużną, nie poddają się łatwej ocenie. Z jednej strony występują one często (zwłaszcza w jasnych szkłach) i mimo starań projektantów usiłujących je wyeliminować pozostają widoczne pomimo silnego przymykania przysłony. Z drugiej strony poza specyficznymi sytuacjami  (fotografowanie silnie kontrastowych motywów na jasnym, neutralnym tle) w rzeczywistych zdjęciach przedstawiających konkretne tematy rzadko pozostają widoczne. A jak jest w tym przypadku?
 

[converttable start="1" end="4"]

f/2.8
f/4
f/5.6
f/8
f/11
f/16
f/22
	WYSTĘPOWANIE ABERRACJI WZDŁUŻNEJ	dostatecznie kontrolowane
	Widoczność przed płaszczyzną ostrości	do f/8
	Widoczność za płaszczyzną ostrości	do f/5.6
Paczka w formacie ZIP ze wszystkimi zdjęciami testowymi z tej prezentacji w oryginalnych rozmiarach jest dostępna TUTAJ.

[converttable]

 

Nasz standardowy test przeprowadzany w celu stwierdzenia intensywności występowania omawianej wady wykazał jej obecność, choć nie na poziomie każącym uznać aberracje wzdłużne za uciążliwe na co dzień. Szczególnie widoczna jest ta wada w zakresie przysłon f/2.8-4 i tu rzeczywiście sporadycznie może nam ona doskwierać. W innych przypadkach raczej nie zauważymy jej obecności – przynajmniej dopóki nie przyjdzie nam do głowy fotografowanie książek i rękopisów.

 

Odblaski

Ponieważ odblaski i efekt flary powstają na skutek wielokrotnego odbijania się i załamywania światła na powierzchniach soczewek, a ponadto Canon zadeklarował użycie w testowanym obiektywie swoich znanych ze skuteczności antyodblaskowych powłok Super Spectra, toteż spodziewaliśmy się dużej odporności modelu Canon EF 40mm f/2.8 STM na opisywaną wadę. 
 

[converttable]

f/2.8

f/4

f/5.6

f/8

f/11

f/16

f/22

[converttable]

	Widoczność odblasków	od f/8
	Widoczność efektu flary	brak
Paczka w formacie ZIP ze wszystkimi zdjęciami testowymi z tej prezentacji w oryginalnych rozmiarach jest dostępna TUTAJ.

 

I rzeczywiście testowany model obiektywu odznacza się wyjątkowo niską podatnością na generowanie odblasków. Można wręcz stwierdzić, że w ogóle się one nie pojawiają – poza bardzo specyficznymi i trudnymi przypadkami, takimi jak ostry strumień latarki w rogu kadru, pod odpowiednim kątem i w całkowitych ciemnościach. Dopiero przy przysłonie o wartości f/8 i mniejszej zaczynają być widoczne bardzo sporadyczne i delikatne bliki świetlne. Wynik taki wypada uznać za znakomity.

Wprawdzie dość nieprzyjemnie podczas wykonywania zdjęć próbnych do galerii, zaskoczył nas lokalny spadek kontrastu zdjęcia w sytuacji, gdy źródło światła znalazło się tuż poza obszarem kadru, ale efekt ten można było dość łatwo wyjaśnić: obszar, o którym mowa byłby w przypadku aparatu małoobrazkowego rzeczywistą krawędzią zdjęcia. A ponieważ testowane szkło jest w istocie modelem typu EF, a więc o odpowiednio dużym polu krycia, toteż nic dziwnego, że to właśnie za tuż za krawędzią sceny aparatu z matrycą APS-C rozciąga się obszar, w którym światło ma się gdzie załamywać i rozpraszać. Zresztą nawet na tego typu kadrach łatwo jest dostrzec jedną rzecz: to, co widać na fotografiach (blask spoza kadru) jest w istocie tylko blaskiem promieni świetlnych. Na zdjęciu nie ma ani odblasków, ani tym bardziej flary. Dla lepszego pokazania, jak opisywany obiektyw sprawuje się pod światło, chcielibyśmy pokazać Wam jeszcze jeden przykład ujęcia, na którym poległoby niejedno bardzo dobre szkło – tym razem ze źródłem światła znacznie bardziej intensywnego i w kadrze.

Zdjęcie wykonane pod słońce (skryte za cienką warstwą chmur i gałęziami drzewa) przy wartości przysłony f/8. Jak widać kadr odznacza się całkiem wysokim poziomem kontrastu i brakiem jakichkolwiek odblasków.

 

Koma

Efekt komy występujący w testowanym obiektywie jest – przynajmniej w zakresie pokrycia kadru typowym dla matrycy APS-C, ponieważ taką właśnie dysponuje lustrzanka Canon EOS 650D – kontrolowany po prostu znakomicie. Bardzo niewielkie jej ślady można dostrzec jedynie w narożnikach zdjęć wykonanych przy silnie otwartej przysłonie. Po przymknięciu otworu względnego poniżej wartości f/4 efekt ten zanika zupełnie.
 

[converttable start="1" end="2"]

f/2.8
f/4
f/5.6
f/8
f/11
f/16
f/22
	WYSTĘPOWANIE ABERRACJI KOMATYCZNEJ	do f/4
Paczka w formacie ZIP ze wszystkimi zdjęciami testowymi z tej prezentacji w oryginalnych rozmiarach jest dostępna TUTAJ.

[converttable]

Jest to jeden z lepszych efektów kontrolowania aberracji komatycznej, jaki zdarzyło nam się kiedykolwiek oglądać w obiektywie z tak niskiej klasy cenowej. Z pewnością duży wpływ na ten fakt ma prosta budowa optyczna testowanej konstrukcji. Po raz kolejny sprawdza się zasada, że najskuteczniejsze są proste rozwiązania.

 

Jakość obrazu: dystorsja, winietowanie

Póki co obiektyw Canon EF 40mm f/2.8 pod względem parametrów optycznych osiąga bardzo dobre wyniki i tym samym stanowi przy swojej cenie atrakcyjny produkt dla osób poszukujących dobrej jakości stałoogniskowego szkła "na co dzień". Do sprawdzenia pozostały jeszcze dwa aspekty techniczne tego sprzętu: geometria obrazu oraz kontrola spadku jasności w narożnikach kadru.

 [kn_advert]

Dystorsja

W stosunku do szkieł stałoogniskowych oczekiwania względem geometrii obrazu są zazwyczaj bardzo wysokie i to nie bez powodu. Dobry (nawet tani) obiektyw tego typu bije na głowę wszystkie konstrukcje typu zoom. W tym wypadku tak naprawdę nie spodziewaliśmy się innego wyniku – przy tak prostej konstrukcji i ogniskowej zbliżonej do 50 mm projektanci musieliby popełnić jakiś karygodny błąd, aby geometria obrazu nie była co najmniej dobra.
 

	WYSTĘPOWANIE ZNIEKSZTAŁCEŃ GEOMETRYCZNYCH	bardzo niewielkie

 

I rzeczywiście zdjęcie testowe prostej konstrukcji z klocków Lego wykonane przy silnie przymkniętej przysłonie z niewielkiej odległości wykazało, że fotografowany obraz praktycznie pozbawiony jest dystorsji. Niewielka beczka widoczna w dolnej części ekranu w typowych fotograficznych sytuacjach jest po prostu niezauważalna.

 

Winietowanie

Spadek jasności narożników kadru przy silnie otwartej przysłonie, czyli tzw. winietowanie to pięta achillesowa wielu konstrukcji typu pancake. W przypadku obiektywu Canon EF 40mm f/2.8 STM nie stwierdziliśmy jednak, aby efekt ten był szczególnie uciążliwy – może poza maksymalnie otwartą przysłoną, gdzie jest szczególnie wyraźny. Dla porządku należy jednak odnotować, że minimalny spadek jasności obrazu zauważyliśmy również po przymknięciu przysłony do wartości f/4 i f/5.6 – jednak w stopniu, który nie powinien nikomu przeszkadzać.
 

[converttable start="1" type="vertical"]

f/2.8
f/4
f/5.6
f/8
f/11
f/16
f/22

[converttable]

	Zanika od			f/5.6
	Charakter			regularny

 

Analizując winietowanie testowanego obiektywu należy jednak pamiętać o jednej, bardzo ważnej sprawie: testowane szkło to konstrukcja typu EF, a więc przystosowana do współpracy również z korpusami małoobrazkowymi. W chwili obecnej przypuszczalnie mało kto zdecyduje się na jej nabycie do swojego Canona EOS 6D czy 5D Mk III z uwagi na brak możliwości wykorzystania w pełni zalet napędu STM w przypadku tych aparatów, jednak sytuacja ta w przyszłości może się zmienić wraz z pojawieniem się nowych korpusów. A wtedy zapewne okaże się, że winietowanie tego obiektywu w narożnikach kadru lustrzanki formatu 36×24 mm będzie znacznie, ale to znacznie bardziej uciążliwe.

 

 

Podsumowanie

Canon EF 40mm f/2.8 STM to atrakcyjna oferta dla osób szukających niedrogiego obiektywu stałoogniskowego o bardzo dobrych parametrach optycznych, a przede wszystkim świetnej ostrości obrazu. Wbrew naszym obawom nie okazał się to sprzęt wykonany z kiepskiej jakości materiałów, lecz przeciwnie – solidny, wytrzymały, z metalowym bagnetem. Pod tymi względami pierwszy "naleśnik" w ofercie firmy Canon jest konstrukcją zasługującą na pełne uznanie. Nie zachwycił nas on natomiast tam, gdzie wedle zapewnień producenta miał się spisywać szczególnie dobrze: jego układ AF jest wolniejszy niż zapowiadano (choć nadal dość szybki, jak na szkło "nie USM") i zbyt głośny jak na wymagania filmowców, a elektryczny pierścień ustawiania ostrości cechuje się irytującymi opóźnieniami.

Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione powyżej wady i zalety redakcja SwiatObrazu.pl zdecydowała się przyznać obiektywowi Canon EF 40mm f/2.8 STM ocenę dobry plus.
 

Ocena końcowa (w skali 1-6):

dobry +

Zalety:

konstrukcja obiektywu, bardzo kompaktowe wymiary, niezła szybkość i duża płynność mechanizmu AF, bardzo wysoka ostrość obrazu w pełnym zakresie przysłon, świetnie kontrolowane wady optyczne, atrakcyjna cena.

Wady:

wyraźne opóźniona reakcja mechanizmu regulacji ostrości na obrót pierścienia, głośna praca układu AF, konieczność włączenia trybu MF w celu pełnego schowania wysuniętego fragmentu obiektywu z powrotem do wnętrza tubusu.

 
[kn_advert]
 

Parametr	Wartość
Nazwa	Canon EF 40mm f/2.8 STM
Producent / mocowanie	Canon / EF
Rok premiery	2012
Długość ogniskowej	40 mm
Ekwiwalent ogniskowej w aparacie małoobrazkowym	64 mm
Kąt widzenia (pion / poziom)	34°/ 49°
Jasność	f/2.8
Minimalna wartość przysłony	f/22
Budowa wewnętrzna (elementy / grupy)	6 / 4
Liczba listków przysłony	7
Minimalna odległość ostrzenia	0,30 m
Maksymalne powiększenie	1:6
Ogniskowanie	zewnętrzne
Długość obiektywu	23-31 mm
Średnica obiektywu	68 mm
Średnica filtra	52 mm
Filtr obraca się podczas ostrzenia	nie
Zmiana długości podczas ostrzenia	tak
Osłona przeciwsłoneczna	zewnętrzna, nakręcana
Dostępne kolory obudowy	czarny
Uszczelnienia	nie
Autofocus	tak / silnik STM
Stabilizacja obrazu	nie
Waga	130 g
Wyposażenie dostarczane wraz z obiektywem	dekiel przedni, dekiel tylny, dokumentacja.

 

Obiektyw Canon EF 40mm f/2.8 STM został udostępniony do testu przez firmę Canon Polska

 

 

 

Galeria zdjęć testowych

Wszystkie zdjęcia zamieszczone w tej galerii prezentujące możliwości obiektywu Canon EF 40mm f/2.8 STM wykonane zostały przy użyciu aparatu Canon EOS 650D i zapisane w formacie RAW + JPEG (z maksymalną rozdzielczością i jakością) z domyślnymi ustawieniami obróbki obrazu przez aparat. Balans bieli ustawiony został na dobór automatyczny.
 

1/320 s, f/2.8, 100 ISO JPEG RAW	1/250 s, f/2.8, 100 ISO JPEG RAW	1/250 s, f/8, 100 ISO JPEG RAW
1/200 s, f/5.6, 100 ISO JPEG RAW	1/250 s, f/5.6, 100 ISO JPEG RAW	1/500 s, f/4.5, 100 ISO JPEG RAW
1/60 s, f/5.6, 100 ISO JPEG RAW	1/60 s, f/5.6, 100 ISO JPEG RAW	1/250 s, f/2.8, 100 ISO JPEG RAW
1/250 s, f/8, 100 ISO JPEG RAW	1/250 s, f/8, 100 ISO JPEG RAW	1/250 s, f/8, 100 ISO JPEG RAW
1/1250 s, f/4, 100 ISO JPEG RAW	1/160 s, f/4, 100 ISO JPEG RAW	1/320 s, f/4, 100 ISO JPEG RAW
1/800 s, f/4, 100 ISO JPEG RAW	1/160 s, f/8, 100 ISO JPEG RAW	1/320 s, f/8, 100 ISO JPEG RAW

 

Autorem wszystkich przedstawionych w tym artykule zdjęć - zarówno próbnych, jak i produktowych - jest Jarosław Zachwieja.

[kn_advert]