Aparat fotograficzny w ruchu, czyli panoramowanie i zoomowanie

Choć może się to wydawać sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem, uzyskanie ostrych zdjęć jest również możliwe wówczas, gdy podczas wykonywania zdjęć aparat się porusza - Co więcej: poruszenie takie może nawet poprawić ostrość zdjęcia – pod warunkiem wszakże, że będzie ono celowe i odpowiednio przeprowadzone. Oczywiście w zdjęciu takim ostry będzie tylko określony fragment kadru – ten szczególnie dla nas istotny, na którym się skupiamy. Reszta sceny zostanie ukazana rozmyta. I to właśnie ten kontrast powoduje, że fotografia sprawia wrażenie szczególnie wyrazistej. Dwie najpopularniejsze techniki wchodzące w skład tego nurtu to panoramowanie (ang. panning) i zoomowanie.

Panoramowanie polega na fotografowaniu szybko przemieszczającego się obiektu (najczęściej są to samochody i motocykle oraz samoloty, ale też biegnący ludzie i zwierzęta) poprzez podążanie za nim aparatem w trakcie naświetlania klatki. Ruch aparatu musi zostać dobrze zgrany z ruchem fotografowanego tematu, tak aby ten ostatni stale znajdował się w tej samej części kadru. Dzięki temu ten obszar zdjęcia zostanie uwieczniony ostro, natomiast całą resztę kadru wypełnią barwne smugi układające się w linie równoległe do kierunku ruchu aparatu. Efekt taki najłatwiej można uzyskać fotografując obiektywami długoogniskowymi, jednak nie jest to wymóg absolutny – dużo udanych zdjęć tego typu powstało z wykorzystaniem obiektywów typu standard. Panoramowanie jest techniką wymagającą sporej praktyki.

Czytasz fragment lekcji z e-kursu:

Fotografowanie ruchu

zobacz szczegóły >>>

Wykonując takie zdjęcie powinniśmy umieć ocenić, jaki czas naświetlania będzie optymalny z uwagi na prędkość fotografowanego obiektu oraz długość ogniskowej obiektywu. Istotna jest też umiejętność stabilnego trzymania aparatu (chyba, że fotografujemy ze statywu, co w przypadku tej techniki jest również często praktykowane – w takiej sytuacji wymagana jest jednak odpowiednia głowica zapewniająca swobodny obrót) oraz jego płynne prowadzenie podczas zmiany położenia. To wszystko zaś da się osiągnąć tylko poprzez wytrwałe treningi i niezrażanie się początkowymi niepowodzeniami.

Panoramowanie, czyli technika polegająca na śledzeniu aparatem poruszających się obiektów, pozwala na znakomite oddanie wrażenia ruchu. Najbardziej użyteczna jest ona wówczas, gdy obiekt przemieszcza się prostopadle do fotografującego. (Fot. MorgueFile)

Zoomowanie to technika efektowa możliwa do wykonania tylko w przypadku aparatów wyposażonych w obiektyw zmiennoogniskowy z wygodnym i szybkim mechanizmem zmiany ogniskowej – najlepiej sprawdza się tu mechaniczny pierścień sterujący o jak najmniejszym oporze ruchu. Mówiąc najprościej, zoomowanie polega na zmianie długości ogniskowej podczas naświetlania kadru, czego efektem jest powstanie koncentrycznych smug o różnej jasności i barwie, ciągnących się od centrum kadru do jego krawędzi. Technika ta pozwala wyróżnić centralną część zdjęcia i nadać całej scenie wrażenie pędu. Z kolei dla uzyskania wyraźnego elementu głównego w kadrze można zastosować nieco dłuższe naświetlanie na jednej określonej wartości ogniskowej lub wyróżnić interesujący nas obiekt na pierwszym planie błyskiem lampy. Np. jeżeli ekspozycja trwa sześć sekund, można zaplanować ją tak, aby przez trzy sekundy wykonywać przejście od najdłuższej do najkrótszej ogniskowej, a przez kolejne trzy sekundy naświetlać klatkę bez dotykania pierścienia zoomu – w ten sposób uzyska się zarówno interesujące nas smugi, jak i ostry obiekt główny. Przeprowadzenie zoomowania prawie zawsze wymaga od fotografa dużej wprawy i przede wszystkim sztywnego, stabilnego statywu. Bardzo łatwo bowiem przy operowaniu ogniskową doprowadzić do przypadkowego poruszenia sprzętu, co prawie zawsze psuje całe ujęcie.

Zoomowanie jest techniką czysto efektową (dla niektórych wręcz efekciarską), jednak odpowiednio użyta pomaga skupić uwagę na najważniejszym elemencie kadru. Najistotniejsze w jej stosowaniu jest dopilnowanie, aby centrum kadru pozostało ostre – wymaga to odpowiedniego operowania czasem naświetlania i zakresem ogniskowych. (Fot. jdurham)
1/60 s, f/2.8, 100 ISO

Istnieją też inne techniki umożliwiające uzyskanie ostrych zdjęć aparatem będącym w ruchu. Ciekawe efekty można uzyskać umieszczając aparat na jakimś poruszającym się obiekcie tak, aby pewne elementy w kadrze pozostawały nieruchomo. Ta technika doskonale sprawdza się np. przy fotografowaniu z wnętrza samochodu (elementem nieruchomym pozostają wówczas widoczne elementy karoserii i deski rozdzielczej), aparatem przymocowanym do roweru lub motocykla czy do uwiecznienia dzieci bawiących się na karuzeli w wesołym miasteczku. Przykład tego ostatniego zabiegu możecie obejrzeć na poniższej fotografii.

Fotografowanie z wnętrza poruszającego się pojazdu lub innego miejsca pozwala uzyskać bardzo ciekawe efekty. Jeżeli obok będzie się znajdował inny obiekt poruszający się dokładnie tak samo jak my, to będziemy mogli uwiecznić go w postaci ostrej, podczas gdy tło będzie rozmyte. (Fot. MorgueFile)
1/15 s, f/2.8, 200 ISO