Ekspozycja poprawna i niepoprawna

Ekspozycja poprawna i niepoprawna

Dlaczego ekspozycja jest aż tak ważnym elementem zdjęcia, zarówno w przypadku fotografii tradycyjnej, jak i cyfrowej? Dlatego, że po naciśnięciu spustu migawki błędne ustawienia ekspozycji są możliwe do skorygowania już tylko w bardzo niewielkim zakresie, a w pewnych sytuacjach nawet zupełnie nie nadają się do korekty. Z tego też powodu zaczniemy od opisania, co dzieje się w przypadku niedostatecznego lub nadmiernego naświetlenia kadru.



Zdjęcie wykonane przy ustawionej zbyt niskiej ekspozycji jest za ciemne w stosunku do naszych oczekiwań. Skrajne niedoświetlenie kadru objawić się może powstaniem na zdjęciu obszarów czystej czerni, z której niemożliwe jest odzyskanie informacji o obrazie, a zatem niemożliwa jest też cyfrowa korekta takiej fotografii. Jest to jednak sytuacja dosyć skrajna i rzadko spotykana.  Na ogół korekta tonalna zdjęcia niedoświetlonego (w tym przypadku polegająca na rozjaśnieniu obrazu, czyli cyfrowym podbiciu ekspozycji fotografii) jest możliwa. Odbywa się to za cenę uzyskania wyraźnie gorszej kolorystyki niż w fotografii prawidłowo naświetlonej, mniejszej dynamiki tonalnej oraz silnego wzrostu szumów.

Zdjęcia niedoświetlone często powstają w sytuacjach, gdy fotografujemy w warunkach słabego oświetlenia przy ustawionej niskiej czułości ISO. Aparat nie jest już w stanie bardziej otworzyć przysłony obiektywu oraz nie pozwala ustawić dłuższego czasu naświetlania, tak aby zdjęcie nie wyszło poruszone. W efekcie ekspozycja jest niedostateczna i zdjęcie wychodzi zbyt ciemne. (Fot. MorgueFile) 1/50 s, f/5.6, 400 ISO

 

Zdjęcie prześwietlone to częsty efekt podczas fotografowania nocą w miejscach o słabym, lecz jednocześnie wyrównanym oświetleniu. Aparat zaprogramowany do traktowania większości scen o tego typu oświetleniu jako wykonanych za dnia, ustawia ekspozycję tak, aby zawartość kadru była jasna. W efekcie obraz staje się zbyt jasny, mało kontrastowy, a często też przepalony. (Fot. MorgueFile) 1/5 s, f/3.5, 100 ISO

Zdjęcie o ekspozycji zbyt wysokiej jest z kolei zbyt jasne, czyli prześwietlone. Silne prześwietlenie kadru prowadzi do jego przepalenia, czyli powstania na zdjęciu niepożądanych obszarów czystej bieli, z której odzyskanie informacji o treści obrazu jest również niemożliwe. O ile jednak doprowadzenie zdjęcia do skrajnego niedoświetlenia jest trudne i następuje w wyniku dokonania bardzo dużych błędów w ustawianiu ekspozycji, o tyle o wypalenie fotografii jest już znacznie łatwiej. Często nawet dwukrotne zwiększenie ekspozycji w stosunku do wymaganej prowadzi do prześwietlenia kadru w stopniu uniemożliwiającym jego korektę.

Zasadniczo można powiedzieć, że zdjęcie o poprawnej ekspozycji to dokładnie takie, na otrzymaniu jakiego nam zależy – a zatem niekoniecznie pozbawione prześwietleń i niedoświetleń (których niekiedy wręcz nie da się uniknąć) oraz nie zawsze zgodne z tym, co proponuje nam automatyka aparatu. Uzyskanie właściwej ekspozycji zdjęć polega na dobrym opanowaniu fotograficznego rzemiosła i ciągłych ćwiczeniach, a z drugiej strony na poznaniu możliwości własnego aparatu w zakresie rejestracji tonów jasnych i ciemnych, bowiem każdy model oferuje użytkownikowi nieco inny zakres swobody w tej kwestii. Bardzo istotna jest też świadomość tego, co chcemy uzyskać na zdjęciu. Wszystkie te trzy rzeczy przychodzą jednak z czasem, w miarę coraz bardziej świadomego wykonywania zdjęć, dlatego nie należy się martwić początkowymi niepowodzeniami.

 

Prawidłowa ekspozycja nie zawsze zgodna jest ze wskazaniami światłomierza aparatu. To zdjęcie przedstawiające paryski EuroDisneyland o zmierzchu wykonane zostało poprzez ponad 4-krotne zmniejszenie stopnia naświetlenia kadru w stosunku do tego, co sugerował układ pomiaru światła. Ujemna korekta ekspozycji to częsty zabieg stosowany podczas fotografowania o zachodzie słońca. (Fot. MorgueFile) 1/4000 s, f/8, 100 ISO

 

Uzyskanie prawidłowej ekspozycji uwzględniającej panujące warunki oświetleniowe jest zatem kluczem do uzyskania dobrych zdjęć. Niezbędne jest w tym celu poprawne ocenienie natężenia oświetlenia fotografowanej sceny, a następnie stosowne ustawienie poszczególnych parametrów ekspozycji. I choć obydwa te zadania w nowoczesnych aparatach fotograficznych realizują układy elektroniczne, to wiedza o tym, jak procesy te przebiegają i jak można na nie wpływać, jest dla każdego użytkownika aparatu pragnącego określać się mianem fotografa po prostu niezbędna.

Autor: Redakcja SwiatObrazu.pl



Najnowsze fotografie

Ciemiernik biały z cyklu ja i mój przyjaciel Sprzeczka Bielik Klangor Bliskie spotkanie Zima wraca