Fotografia na świecie: Maroko

Od "fotografa królów" Mohameda Maradji po młodych artystów, takich jak Yto Barrada czy Lalla Essaydi - w cyklu "Fotografia na świecie" poznajemy tym razem dorobek fotografów marokańskich.

Znawczyni fotografii marokańskiej, Marie Moignard pisze, że chociaż fotografowie z Zachodu dominowali w Maroku przez długi czas i kraj ten widziany był "okiem przybysza", Marokańczycy mogą pochwalić się bogatą historią lokalnej fotografii, którą obecnie z zapałem odkrywają na nowo. Młodzi twórcy (często pracujący we Francji i USA) odkrywają dawne dziedzictwo i nawiązują do niego, ale również przemawiają swoim własnym głosem. Czar Maghrebu fascynował przez dziesiątki lat artystów z wielu krajów. Do Marrakeszu i Tangeru przybywali beatnicy, hipisi, inspiracji szukali William S. Burroughs, Tennessee Williams, Paul Bowles i Brian Jones z Rolling Stonesów. Marokański teatr, muzyka i literatura oczarowały świat. Okazuje się jednak, że również fotografia warta jest bliższego poznania.

Moignard wskazuje początek marokańskiej fotografii na pierwsze lata XX wieku, znana jest również lokalizacja: pałac sułtana Mulaj Abd El Aziza. Monarcha sam praktykował fotografię i przyczynił się do jej rozpowszechnienia. Aż do roku 1956 fotografia w Maroku była przede wszystkim domeną pocztówek i pamiątek. Zmiana nadeszła wraz z pojawieniem się Mohameda Maradji. Ten oficjalny fotograf dworu królewskiego (pracował w sumie w okresie panowania trzech różnych królów) stał się ambasadorem fotografii marokańskiej i jednocześnie osobą odpowiedzialną za kreowanie międzynarodowego wizerunku kraju. Dzisiaj jest uznawany za żyjącą legendę fotografii i jednego z najważniejszych reprezentantów kultury Maroka w XX wieku.

Fot. Mohamed Maradji

[kn_advert]

Fot. Mohamed Maradji

Mohammed Maradji

Daoud Aoulad Siad

Tradycja realistycznej fotografii i reportażu zawitała do Maroka w latach 70. i później. Duży rozgłos zyskała publikacja Marokańczycy Daouda Aoulada Siada, który inspirował się pracami Henri Cartier-Bressona. Pieczołowitość w oddawaniu detali codzienności podzieliła odbiorców. Niektórzy uważali, że fotografie mówią po prostu nagą prawdę, inni sprzeciwiali się takiemu bezpośredniemu, pozbawionemu dekoracji stylowi. Siad wybrał ostatecznie inną drogę kariery: dzisiaj jest najsłynniejszym marokańskim reżyserem filmowym, cenionym na całym świecie.

Fot. Daoud Aoulad Siad

[kn_advert]

Fot. Daoud Aoulad Siad

Yto Barrada

Yto Barrada wychowała się we Francji, jednak mieszka i pracuje w ojczyźnie swoich rodziców, Maroku. Jej projekty dotyczą przede wszystkim życia na pograniczu kultur, między Europą a Afryką. Barrada zwracała uwagę na imigrantów, którzy starają się dostać się do Europy przez Gibraltar, a także na codzienność Maroka znaną jej mieszkańcom i gościom, którzy uważnie patrzą. Różni się ona zdecydowanie od tego, co prezentują turystyczne foldery. Jej domeną jest pozbawiony upiększeń krajobraz i portret. Artystka mówi, że stara się opowiadać o życiu ludzi, którzy są nieszczęśliwi w miejscu, w którym mieszkają, a ich myśli stale zaprząta "druga strona", gdzie żyje się lepiej.

Fot. Yto Barrada

[kn_advert]

Fot. Yto Barrada

Lalla Essaydi

Lalla Essaydi fotografuje marokańskie kobiety. Jej najważniejsze prace to Les Femmes du Maroc – fotografie przedstawiające kobiety w różnym wieku. Ich twarze, suknie i tło, na którym się znajdują, pokryte są w całości kaligrafią. W cyklu Harem modelka nosi suknię-kamuflaż, dzięki której "wtapia się" w ściany otaczającego ją pomieszczenia. Essaydi mówi, że zainspirowały ją prace francuskich malarzy, takich jak Ingres czy Delacroix, którzy często przedstawiali w swoich pracach wyobrażone, egzotyczne sceny z haremów. Jej dzieła są polemiką z ich twórczością i zachętą dla widza, aby wyrobił sobie własne zdanie.

Fot. Lalla Essaydi

[kn_advert]

Fot. Lalla Essaydi

Nour El Ghoumari

Nour El Ghoumari jest jednym z najbardziej znanych dziś fotografów z Maroka. Specjalizuje się w portrecie, pracuje niemal wyłącznie w czerni i bieli. Mówi, że fotografuje "obcych ludzi, którzy opowiadają historię o nas samych, którzy są tacy jak my". Stara się fotografować na ulicy, szukając przypadkowych przechodniów, interesujących twarzy, niespotykanych scen. Bez upiększeń przedstawia dzieci i dorosłych, często wiekowych, noszących na twarzy ślady wielu przeżyć. Jednocześnie jednak jest wziętym autorem komercyjnych portretów – przed jego obiektywem często stają marokańscy artyści.

Fot. Nour El Ghoumari

[kn_advert]

Fot. Nour El Ghoumari