Poznaj swoją lustrzankę - 15 najczęściej zadawanych pytań

1. Dlaczego zdjęcia z lustrzanki wyglądają gorzej niż z kompaktu?

Wbrew pozorom jest to problem złożony, a gorsze efekty wynikają najczęściej z tego, że lustrzanka wymaga od użytkownika większych umiejętności. Wraz ze wzrostem doświadczenia i poznawaniem lustrzanki oraz poszerzaniem zasobów swojej wiedzy, zdjęcia robione lustrzanką  będą coraz lepsze. Kolejna przyczyna to sposób w jaki pracują aparaty kompaktowe. Zdjęcia, jakie z nich uzyskujemy, są najczęściej obrabiane już w aparacie, o czym zazwyczaj nie wiemy. Aparat ingeruje w kolorystykę, kontrast oraz poddaje zdjęcia odszumianiu, co przekłada się na pozorną lepszą jakość. Lustrzankę można jednak tak wyregulować odpowiednimi ustawieniami w menu, aby zdjęcia były podobne do tych z kompaktów – wystarczy zapoznać się z instrukcją i przetestować kilka nastawów, które będą nam odpowiadały.

2. Dlaczego zdjęcia z włączoną lampą błyskową są za ciemne?

Najczęściej takie problemy pojawią się w sytuacji, gdy próbujemy wykonać zdjęcia wieczorem lub w ciemnym pomieszczeniu a obiekt, który chcemy sfotografować jest od nas oddalony. Niedoświetlenie fotografii wynikać będzie z tego, że wbudowana w aparat lampa błyskowa jest zbyt słaba, aby wyzwolić odpowiednio silny impuls światła. Najprostszym wyjściem z sytuacji jest użycie mocnego flesza zewnętrznego.

3. Dlaczego kolory zdjęć nie odpowiadają temu, co widzieliśmy obserwując fotografowaną scenę własnymi oczami?

W tym przypadku napotykamy na kłopoty związane z poprawnym ustawieniem balansu bieli. Trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że światło może mieć różną barwę. Świeczka będzie dawać światło o charakterystycznym ciepłym charakterze, natomiast nowoczesne świetlówki będą najczęściej produkować zimne światło. Fotografując w różnych miejscach, musimy mieć świadomość tego, że w zależności od barwy światła kolory fotografowanych obiektów będą się różnić. Aby właściwie zaprezentować na zdjęciach kolory danej sceny trzeba się posłużyć odpowiednimi ustawieniami balansu bieli, jakie oferuje nam nasza lustrzanka. W zależności od tego w jakim miejscu się znajdujemy możemy szybko i łatwo dobrać odpowiednią temperaturę barwową i dostosować sposób zapisu zdjęcia. Wszystkie lustrzanki pozwolą skorzystać z zestawu predefiniowanych programów, do których należą: światło dzienne, cień, światło żarowe, zachmurzenie, światło jarzeniowe,światło błyskowe, ustawienia manualne. Korzystając z nich można doprowadzić do tego, że barwy zdjęcia będą zgodne z naszymi oczekiwaniami.

Czytaj: Karuzela z Kelwinami, czyli na co komu temperatura barwowa

4. Dlaczego wykonane zdjęcia zimowych krajobrazów są szare i nie widać bieli śniegu?

Aby poprawnie naświetlić zdjęcie zawierające dużo jasnych tonów (w tym przypadku chodzi o śnieg) należy wykorzystać korektę ekspozycji. Dodając kolejne stopnie, czyli wykorzystując dodatnią korektę spowodujemy, że aparat przyjmie większą ilość światła, a biel śniegu będzie coraz bliższa temu, co widzimy. Zagadnienie to jest szeroko omówione w artykule: Fotografowanie w zimie, czyli jak nie dać się zrobić na szaro!

5. Dlaczego zdjęcia są rozmazane?

Takie pytanie zadają najczęściej osoby, które próbowały wykonywać zdjęcia bez użycia lampy błyskowej w sytuacji, gdy światła jest mało. Aby poprawnie naświetlić kadr aparat wydłuża czas ekspozycji by wyłapać odpowiednią ilość światła. Długie czasy naświetlania maja jednak to do siebie, że zdjęcia wykonane w ten sposób mogą być rozmazane – im dłuższa będzie ekspozycja tym większe będzie rozmycie. Aby temu przeciwdziałać należy korzystać ze statywu, jeżeli fotografujemy statyczną scenę – np. krajobraz. Można też uzbroić się w dodatkowe oświetlenie – najczęściej w lampę błyskową – lub podnosić czułość ISO, z jaką pracuje aparat. Kolejny sposób to  otwarcie przysłony o ile tylko posiadany sprzęt  na to pozwala, co skutkuje tym, że do aparatu dotrze  większa ilość światła. Wszystkie te techniki pozwolą nam wykonać zdjęcie nieporuszone a niektóre z nich można ze sobą łączyć – wszystko zależeć będzie od tego co ma być tematem fotografii.

6. W jakich sytuacjach używać trybów P, A, S(T) i M?

W telegraficznym skrócie można na takie pytanie odpowiedzieć następująco:

P – czyli automatyczny program – wart wykorzystania w sytuacji gdy musimy szybko reagować na zmieniające się warunki otoczenia.

A – priorytet przysłony – ustawiając taki tryb mamy bezpośredni wpływ na to, jak mocno otwarta będzie przysłona. Dzięki temu możemy łatwo wpłynąć no to jak dużą głębię ostrości uzyskamy na fotografii. Jeżeli fotografujemy krajobraz czy też wykonujemy portret to tryb A wydaje się być najbardziej odpowiedni.

S lub T – priorytet czasu – wtedy gdy chcemy uzyskać efekt rozmycia partii obrazu np. wykorzystując technikę panoramowania, lub gdy najważniejszy jest dla nas czas otwarcia migawki. Bardzo przydatny przy fotografowaniu wydarzeń sportowych takich jak rajdy czy gry zespołowe.

M – ustawienie ręczne – w tym trybie to fotograf kontroluje czas migawki oraz stopień domknięcia przysłony. Stosujmy wtedy, gdy chcemy drogą eksperymentów dojść do konkretnego efektu.

7. Dlaczego zdjęcia z lampą mają ostre cienie i wyglądają nieatrakcyjnie?

Jest to problem wynikający z natury światła błyskowego oraz sposobu umocowania lampy. Aby pozbyć się twardych cieni wystarczy światło przepuścić przez dyfuzor, czyli rozpraszacz. Dyfuzorem może być specjalnie przygotowany do tego panel z tworzywa sztucznego, który można mocować na palniku lampy, ale czasem bardzo dobre efekty można uzyskać nakładając na flesz kawałek chusteczki higienicznej. Warto więc przeprowadzić zestaw eksperymentów i porównać efekty.

Często mówi się, że zdjęcia z wbudowaną lampą błyskową są płaskie, co ma związek z tym, że palnik lampy znajduje się bardzo blisko osi obiektywu. Światło wysłane przez flesz biegnie równolegle do osi aparat/obiektyw, stąd późniejszy wygląd zdjęć. Można sobie z tym poradzić kupując flesz zewnętrzny, który ma palnik usytuowany znacznie wyżej. Najlepszym rozwiązaniem jest połączenie dyfuzora z lampą zewnętrzną.

8. Czy stare obiektywy od ZENIT'a można wykorzystać z lustrzanką cyfrową?

Oczywiście że można, jednak wymagany będzie zakup odpowiedniego adaptera dla naszej lustrzanki, który pozwoli nam podpiąć obiektyw od ZENIT'a. Mocowanie obiektywów, które wykorzystywano w tych aparatach analogowych nosi nazwę M42.

9. Co oznaczają parametry obiektywu?

Obiektywy są opisywane dwoma podstawowymi parametrami:

• ogniskową
• światłosiłą (czyli jasnością)

Posłużmy się przykładem obiektywu: AF-S DX Zoom-Nikkor 18-70mm f/3.5-4.5G IF-ED

Powinien nas zainteresować fragment całej nazwy konkretnego modelu i w tym przypadku będzie to:

• ogniskowa: 18-70 mm   
• światłosiła: f/3.5-4.5

Oznaczenie zakresu dostępnych ogniskowych w konkretnym modelu – w tym przypadku ogniskową – możemy płynnie zmieniać w przedziale od 18 do 70 mm. Oznaczenie światłosiły obiektywu, która zmienia się zależnie od ustawionej ogniskowej w przedziale od f3,5 do f4,5, gdzie pierwszy parametr dotyczy 18 mm, natomiast drugi – 70 mm. Im niższy jest parametr światłosiły, tym wyższej klasy jest obiektyw co niestety najczęściej skutkuje tym, że jego cena jest wyższa.

Pozostałe oznaczenia, jakie napotkamy, są najczęściej charakterystyczne dla danego producenta obiektywu i aby dowiedzieć się, co konkretnie oznaczają, należy zapoznać się z instrukcją sprzętu lub katalogiem produktów danej marki, gdzie znajdują się odpowiednie informacje.

10. Dlaczego obiektywy jasne są większe i cięższe?

Wynika to z rozmiarów elementów optycznych, które muszą zostać użyte w obiektywie o większej jasności. Aby obiektyw mógł wyłapywać większą ilość światła musi dysponować odpowiednio dużą soczewką przednią i to właśnie ona będzie tutaj kluczowa. Ponieważ światłosiła jest stosunkiem ogniskowej i średnicy otworu wejściowego obiektywu, to większa jasność będzie wymagała większej soczewki.

Przykład:

Obiektyw o średnicy wejścia 50 mm i ogniskowej 100 mm będzie miał światłosiłę 1:2 czyli f2.0

11. Czym jest obiektyw "kitowy"?

Obiektywem "kitowym" nazywany jest obiektyw, który jest oferowany przez producenta w zestawie z lustrzanką. Każdy producent takie komplety sprzedaje i znacząca większość posiadaczy lustrzanek właśnie od takiego obiektywu zaczyna swoja przygodę z wymienną optyką. "Kity" – bo tak przyjęło się je nazywać – to najczęściej poręczna i kompaktowa konstrukcja oferująca bardzo wygodny zakres ogniskowych. Obecnie najbardziej popularne kity są obiektywami o zakresie 18–55 mm. Niestety za uniwersalność, małe rozmiary i lekkość trzeba zapłacić poświęcając światłosiłę. Dlatego też najczęściej kity 18–55 mm oferują nam jasność na poziomie f/3.5–5.6.

12. Dlaczego powszechnie uważa się, że jest to obiektyw najgorszy z możliwych?

Źródło takich opinii może wywodzić się z kilkudziesięcioletniej przeszłości, kiedy to wszystkie zoomy były uważane za obiektywy o niskiej jakości. Wraz z rozwojem technologicznym szkła zmiennoogniskowe były doskonalone, ale po dziś dzień można spotkać osoby, które twierdzą, że każdy zoom to obiektyw "słaby". Obecnie wszystkie "kity" to bardzo zaawansowane konstrukcje, które dają nam możliwość skorzystania z szerokiego zakresu ogniskowych, są lekkie i poręczne a jednocześnie gwarantują satysfakcjonująca jakość optyczną przy niskiej cenie zakupu. Od kilku lat producenci wyposażają swoje "kity" w zintegrowane mechanizmy stabilizacji obrazu i silniki ultradźwiękowe, a przecież takie rozwiązania były jeszcze do niedawna zarezerwowane tylko dla bardzo drogich, profesjonalnych obiektywów.

13. Jaki obiektyw będzie dobrym zamiennikiem obiektywu "kitowego"?

Na rynku jest wiele obiektywów, które będą w stanie zastąpić podstawowy "kit" jednocześnie oferując użytkownikowi lepsza jakość optyczną, szerszy zakres ogniskowych lub też światłosiłę.

Do tego grona można zaliczyć:

• Canon EF-S 17-55mm f/2.8 IS USM
• AF-S DX Zoom-Nikkor 17-55mm f/2.8G IF-ED
• smc PENTAX DA 17-70mm F4 AL (IF) SDM
• Sony DT 16 - 80 mm F3.5-4,5 ZA Vario-Sonnar T*
• Sigma 17-70 mm F2,8-4 DC Macro OS HSM
• Tokina AT-X 165 PRO DX
• Tamron AF 17-50mm F/2.8 XR Di II VC LD Aspherical (IF)

Tak naprawdę jest to tylko niewielki wycinek tego, co można pozyskać w roli zamiennika obiektywu "kitowego" a przy wyborze należy się kierować tym, co lubimy i co chcemy fotografować. Jeżeli chcemy zgłębiać tajniki fotografii makro to zamiast wymieniać "kita" warto zastanowić się nad obiektywem specjalizowanym do zdjęć makro.

14. Czy stabilizacja obrazu jest potrzebna i czy warto dopłacić do sprzętu, który ją posiada?

Stabilizacja obrazu to niewątpliwie bardzo użyteczna rzecz i warto ją posiadać. W praktyce mechanizm ten pozwoli nam wydłużać czas ekspozycji bez obawy o to, że zdjęcie będzie poruszone (rozmazane). Najskuteczniejsze systemy stabilizacji pozwolą nam skutecznie fotografować w skrajnie trudnych warunkach oświetleniowych. Warto jest więc dopłacić do sprzętu, który ma w sobie stabilizację obrazu ponieważ prędzej czy później stanie się niezbędna.

15. Dlaczego parametr przysłony F2,8 nazywa się dużym, a F16 małym?

Sprawę bardzo dobrze wyjaśnia zamieszczony poniżej rysunek, który przedstawia sposób w jaki zmienia się otwór przysłony w zależności od tego, jaki parametr ustawimy. Z lewej strony widać przysłonę całkowicie otwartą – w tym położeniu otwór przysłony jest duży (w tym przykładzie największy możliwy). Rysunek z prawej strony przedstawia przysłonę domknięta do poziomu F11 gdzie otwór jest bardzo mały. Stąd właśnie biorą się określenia małej i dużej przysłony pomimo to, że sam jej parametr wskazywałby coś przeciwnego.

F1,4	F2,0	F2,8	F4,0	F5,6	F8,0	F11

W kierunku lepszych zdjęć – warsztaty praktyczne

Czy obrazy na Twoich fotografiach przedstawione są dokładnie tak, jak je zapamiętałeś? Czy portret dziecka pokazuje, jakie ono jest słodkie? Czy góry nadal robią wrażenie, a zachód słońca oddaje nastrój, w którym znajdowałeś się fotografując? Jeśli poznałeś funkcje lustrzanki cyfrowej, ale masz wrażenie, że zdjęcia w dalszym ciągu nie poruszają oglądających – to zaproszenie jest dla Ciebie.

Trenerzy warsztatów udzielą odpowiedzi na pytania do każdego z czterech obszarów fotografii (makro, krajobraz, portret , architektura):

• Jak uzyskać poprawne technicznie zdjęcie?
• Czy zdjęcie zostało odpowiednio skomponowane?
• Czy zostały usunięte wszystkie zbędne elementy?
• Czy zostało wykorzystane najlepsze miejsce do wykonania fotografii?