Szacowanie ekspozycji

Czasami nawet najbardziej niezawodny sprzęt odmawia posłuszeństwa. Dotyczy to także najlepszych aparatów cyfrowych i podejrzewam, że zgodnie z prawami Myrphyego z pewnością stosuje się to również do elementów systemu służących do pomiaru oświetlenia. Dlatego warto zapoznać się z tradycyjnym systemem szacowania ekspozycji. Jest on oparty na danych empirycznych gromadzonych przez całą historię fotografii i może służyć jako znak ostrzegawczy, że Twój światłomierz zaczyna odmawiać posłuszeństwa!

Najpopularniejszą regułą szacowania ekspozycji jest sunny 16 (słoneczna szesnastka lub słońce 16), która głosi, że w słoneczny dzień w średnich szerokościach geograficznych (na przykład w Ameryce Północnej lub w Europie Środkowej) poprawną ekspozycję uzyskasz, ustawiając przysłonę f/16 i czas naświetlania równy odwrotności ISO (na przykład f/16 @ 1/100 dla ISO). Poniższa tabela poszerza zastosowanie tej reguły.

Reguła słonecznej szesnastki

Warunki oświetleniowe	Czas naświetlania (otwarcia migawki)
Pełne słońce	Równy odwrotności ISO (1/ISO)
Zamglone słońce	Zwiększony o jeden skok (1/0,5xISO)
Słońce za chmurami	Zwiększony o dwa skoki (1/0,25xISO)
Cień w plenerze lub silne zachmurzenie	Zwiększony o trzy skoki (1/0,125xISO)
Pełne słońce na plaży lub śniegu	Zmniejszony o jeden skok (1/2xISO)

f/5,6, 1/200s, ISO 50, fot. Lee Varis

Oczywiście istnieje wiele czynników wpływających na naświetlenie, więc nie zapominaj o zdrowym rozsądku. Jeśli model stoi obok białej ściany, w cieniu, w plenerze, odbicie wypełniające od ściany zmieni poziom światła i wpłynie na ekspozycję. Sprawdzaj także ISO w aparacie – jeśli według światłomierza coś nie ma sensu, być może ISO jest ustawione inaczej, niż myślisz.

Poniższe sytuacje są trudne do dokładnego zmierzenia (oraz do oceny na ekranie LCD z tyłu aparatu), więc czasem konieczne jest zastosowanie bracketingu wokół ustalonej ekspozycji.

Te szacunkowe wartości mają na celu uzyskanie wrażenia dziennego oświetlenia w nocy. Pamiętaj, że jeśli chcesz uzyskać efekt poświaty księżycowej, bez trudu przyciemnisz zdjęcie w Photoshopie, aby zdjęcie wyglądało zgodnie z Twoją wizją. Gdybyś ustawił ekspozycję, która od razu da "nocny" wygląd, zdjęcie będzie miało więcej szumów w cieniach.

[kn_advert]

Nocny krajobraz z księżycem w pełni

ISO	Czas naświetlania (w sekundach)	Przysłona
400	2	f/8
1600	1/2	f/8

f/4, 1/100s, ISO 200. Lensbaby, fot. Lee Varis

Zdjęcia księżyca (punkt wyjścia do bracketingu), gdy znajduje się na wysokości powyżej 40 stopni. Jeśli jest niżej, zwiększ ekspozycję o 1/3 EV.

Zauważ, że to słońce oświetla księżyc, więc możesz zastosować regułę słonecznej szesnastki, aby uzyskać detale jego powierzchni!

Zdjęcia księżyca

Faza księżyca	ISO	Czas naświetlania (w sekundach)	Przysłona
Całkowite zaćmienie	1600	1/4	f/4
Sierp (księżyc w nowiu)	100	1/30	f/8
Kwadra	100	1/60	f/11
Księżyc garbaty	100	1/100	f/11
Pełnia	100	1/100	f/16

Fot. Lee Varis

Zdjęci błyskawic (w nocy) – otwórz migawkę i czekaj na piorun, zamknij ją po błysku.

To bardzo niedokładne szacowanie, gdyż jasność może być bardzo różna, przypuszczalnie jednak kolejne błyski będą podobne, możesz zatem skorygować ustawienia po pierwszym. Błyskawice są bardzo jasne, lecz częścią efektu jest rozświetlenie chmur lub krajobrazu, więc nie obawiaj się prześwietleniem rozchodzącego się błysku do bieli, jeśli chcesz uzyskać detale w innych miejscach.

Zdjęcia fajerwerków robi się podobnie, chociaż są łatwiejsze do oszacowania, gdyż po poprawnym naświetleniu powinieneś uzyskać kolor. Zacznij od dwukrotnie większej ekspozycji niż niż podano w tabeli (zwiększ ekspozycję o jeden skok). Wybuchy można przewidzieć, więc sprawdzi się też względnie krótki czas naświetlania, na przykład 1/15 lub 1/30 sekundy, jeśli chcesz uzyskać ostrzejszy i barwniejszy wygląd.

Zdjęcia błyskawic (w nocy)

ISO	Przysłona
100	f/8
400	f/16

Fot. Lee Varis