Fotografia aktu: wyposażenie studia fotograficznego - praktyczny poradnik

Lampy błyskowe
Dostępne są różne modele i marki lamp. Osobiście korzystam z lamp Durablitz. Najtańsze nie mają elektronicznej regulacji mocy błysku, co może powodować jego pewną niestabilność - na szczęście zazwyczaj nie wpływa to znacząco na jakość zdjęcia. Wiele z tych lamp nie zapewnia również płynnej regulacji mocy błysku czy też mocy światła pilotującego. Na szczęście są to drobne trudności, które można łatwo pokonać przy odrobinie wprawy.

Prezentowany poradnik jest starszy niż rok i niektóre wspomniane w nim urządzenia i oprogramowanie dostępne są w nowszych wersjach.

Końcówki modelujące światło

Dla mnie najważniejszym elementem wyposażenia studia są tak naprawdę właśnie końcówki modelujące. To one odpowiadają za jakość światła i możliwości kreacji obrazu. Należy tylko pamiętać, że lampy różnych producentów mogą mieć różne systemy mocowania, co w praktyce oznacza, że zakupione końcówki mogą pasować nie do wszystkich lamp.

Softboksy

Softboksy są dostępne w różnych kształtach i rozmiarach, od bardzo małych powierzchni (np. 40×60 cm) do ogromnych, o przekątnej przekraczającej półtora metra. Działanie poszczególnych rodzajów softboksów prezentują zdjęcia i ilustracje poniżej. Należy zauważyć, że softboksy o dużej powierzchni wymagają stosowania lamp o większej mocy. Jeśli chodzi o mnie, korzystam z dwóch rodzajów lamp - o mocy 300 Ws i 600 Ws, przy czym lamp o większej mocy używam głównie z dużymi softboksami, rozświetlam nimi białe tło.

Notatka

Większość lamp produkcji chińskiej wyposażona jest w mocowanie Bowensa. Niestety, zdarza się, że mocowanie w lampach dwóch różnych firm tylko teoretycznie jest kompatybilne - dokładnie z taką sytuacją spotkałem się, usiłując zamocować softbox CY na lampach Fighter - dlatego też przed zakupem lampy innej marki warto jest zwyczajnie przymierzyć do niej posiadane końcówki. W przypadku lamp marki Fighter mogą się również pojawić różnice między lampami starszymi i nowszymi, utrudniające bądź uniemożliwiające korzystanie z niektórych końcówek studyjnych.

 

Zdjęcie to jest wykonane przy użyciu dwóch położonych poziomo lamp typu strip (długich, lecz wąskich softboksów). Dzięki temu światło pada przede wszystkim na uda i pozostaje równomierne na całej długości, jaką zajmuje modelka.

Więcej przeczytasz w książce pt. "Fotografia obnażona. Mistrzowskie sesje aktu" wydanej przez wydawnictwo Helion.

[kn_advert]

W przypadku tego zdjęcia duży softbox znajdujący się po lewej stronie modelki zapewnił światło miękkie, lecz efektywnie modelujące jej ciało.

Ciało modelki jest oświetlone podobnie jak na poprzednim zdjęciu, chociaż wypełniający cienie strip jest tu silniejszy. Użycie dwóch lamp oświetlających tło nadaje mu zupełnie inny charakter.

Parasolki
Dostępne są dwa rodzaje parasolek — rozpraszające światło, które działają podobnie do okrągłego softboksa oraz odbijające światło. Te drugie dają światło nieco ostrzejsze i bardziej kontrastowe od emitowanego przez softboksy o podobnym kształcie i wielkości. Zaletą parasolek jest ich niska cena oraz rozmiary ułatwiające ich składowanie po złożeniu. Warto również pamiętać, że można kupić parasolki srebrne, dające światło neutralne bądź lekko chłodne oraz parasolki złote i srebrno-złote, dające światło ciepłe.

Komentarz

Zwróć uwagę na światło rozjaśniające tło w górnym lewym rogu. To światło pada z parasolki odblaskowej znajdującej się po tej stronie — tak duże jego rozproszenie stanowi wadę parasolek, w tym przypadku wykorzystaną kreatywnie.

Jak widać na powyższym przykładzie, parasolki odblaskowe dają miękkie światło, dość podobne do pochodzącego z softboksa, chociaż zapewniające minimalnie mocniejszy modelunek. Parasolki stanowią najtańszy sposób na uzyskanie miękkiego światła i często są punktem wyjścia dla fotografów pracujących w studio.

[kn_advert]
Komentarz

Podobnie jak w przypadku poprzedniego zdjęcia, światło rzucone na tło pochodzi z tej samej lampy, która oświetla modelkę — mając świadomość takiego działania parasolek odbijających, można je wykorzystać, by uzyskać oświetlenie bardziej skomplikowane, niż wskazywałaby na to liczba użytych lamp.

Niejednokrotnie dla uzyskania ciekawie oświetlonego zdjęcia wystarcza jedna lampa, w tym przypadku umieszczona nad modelką.

Słoneczka (ang. beauty dish)
Przyznam, że jest to moje ulubione narzędzie pracy. W zależności od wielkości, koloru i zastosowanej powierzchni rozpraszającej lub kierującej światło, pozwala ono uzyskać ogromną rozpiętość efektów oraz zapewnia niezwykłą wręcz kontrolę nad światłem. W moim studio znajdują się słoneczka w dwóch rozmiarach — o średnicy 42 i 70 cm; na każde z nich mogę założyć płótno rozpraszające (takie jak na softbox) i plaster miodu.

Duże słoneczko z założonym plastrem miodu

Małe słoneczko z założonym dyfuzorem

Słoneczko użyte bez płótna czy plastra daje światło ostre, jaskrawe, o stosunkowo dużym kontraście. Z płótnem daje światło podobne jak softbox, o nieco większej sile modelującej, a z plastrem miodu — bardzo kontrastowe. To ostatnie można precyzyjnie ukierunkować, decydując, które fragmenty fotografowanej sceny będą oświetlone, a które nie.

Na obu zdjęciach słoneczka połączone z plastrem miodu pozwalają na precyzyjne "wycelowanie" światła, tworząc jednocześnie ostry światłocień na ciele modelki.

Czasze odblaskowe
Czasze odblaskowe, często sprzedawane w komplecie z lampą, mają na celu skierowanie całego błysku w stronę fotografowanego obiektu. Dają światło ostre i kontrastowe. Nieumiejętnie użyte mogą prowadzić do przepalenia. Bardzo często korzysta się z nich w połączeniu z wrotami i plastrem miodu lub żelem barwnym.

Widzimy tu dwa bardzo podobne zdjęcia, wykonane przy różnych źródłach światła. Pierwsze zdjęcie zostało oświetlone dwiema lampami wyposażonymi jedynie w klosze, drugie — tymi samymi lampami, na które założyłem parasolki odblaskowe. Różnicę w kontrastach widać od razu. Ponieważ zależy mi na pokazaniu działania światła, zdjęcia nie były poddawane żadnym zabiegom edycyjnym.

[kn_advert]

Wrota nakładane na czaszę pozwalają na ograniczenie pola, na które pada światło. Przymknięcie wrót powoduje, że światło oświetla jedynie wybrany fragment zdjęcia. Zazwyczaj pozwalają one również na zamontowanie plastrów miodu czy żeli barwnych (często sprzedawane są w komplecie z nimi). Podobnie jak sama czasza, dają światło ostre i kontrastowe, zapewniają jednak większy stopień kontroli nad nim.

Strumienice
Zwężające się ku przodowi lejki, często zakończone niewielkim plastrem miodu, pozwalają na bardzo precyzyjne ukierunkowanie światła. Wykorzystuje się je, gdy należy jedynie doświetlić włosy czy inny niewielki fragment obrazu.

Jak widać na powyższym zdjęciu, światło ze strumienicy pada na niewielki obszar obrazu. Stosunkowo rzadko używa się strumienicy jako jedynego źródła światła. Znakomicie nadaje się ona do oświetlania tła lub wybranego fragmentu zdjęcia, co zostanie pokazane w rozdziale poświęconym pracy z dwiema lampami.

[kn_advert]

Plastry miodu
Kolejne narzędzie, bez którego nie wyobrażam sobie pracy w studio, to plastry miodu. Mogą być zakładane na większość końcówek (nawet na softboksy). Każdy plaster miodu składa się z dużej liczby niewielkich kanalików. W chwili, gdy przechodzi przez nie światło (rozproszone), promienie niebiegnące bezpośrednio w kierunku fotografowanego obiektu ulegają pochłonięciu, co sprawia, że powstaje światło bardzo silnie ukierunkowane. Im szersze będą ścianki tworzące plaster miodu, tym silniejsze będzie ukierunkowanie światła. Ponieważ plaster powoduje wygaszenie części promieni emitowanych przez lampę, jego zastosowanie będzie wywoływać spadek siły światła.

Plaster miodu wygasza promienie nieskierowane bezpośrednio na fotografowany obiekt. Dzięki temu światło po przejściu przez niego będzie silnie ukierunkowane.

Jak widać na załączonych zdjęciach, plaster miodu przepuszcza tylko światło padające na niego pod odpowiednim kątem.

[kn_advert]

Na tym zdjęciu zastosowano dwie wyposażone w słoneczka i plastry miodu lampy, które ostatecznie stały się częścią kompozycji. Bardzo silnie ukierunkowane światło pozwala na uzyskanie mocno podświetlonego obrysu postaci.

To zdjęcie pokazuje działanie pojedynczej lampy wyposażonej w słoneczko o średnicy 70 cm oraz plaster miodu, umieszczonej nad modelką. Silnie ukierunkowane światło uwydatnia rzeźbę ciała, powodując jednocześnie powstanie głębokiego cienia pod biustem modelki.

Statywy, pantografy itp.
Najwygodniejszym sposobem zamocowania lamp jest podwieszenie ich pod sufitem. Niestety, jest to możliwe jedynie wtedy, gdy dysponujemy stałym studiem o odpowiedniej wysokości i mamy dość pieniędzy, ponieważ jest to rozwiązanie najdroższe. Częściej korzystamy ze statywów oświetleniowych o różnej wysokości.

Oczywiście, możemy skorzystać ze statywów renomowanych zachodnich producentów. Oznaczać to będzie jednak duże koszty. Tańszym rozwiązaniem są statywy chińskie, których cena nie powinna przekraczać 70 zł za sztukę. Oprócz zwyczajnych statywów oświetleniowych warto też kupić tak zwany żuraw, pozwalający na umieszczanie lamp w nietypowych miejscach.

Na rynku dostępne są statywy o różnych wysokościach i udźwigu. Nie zawsze warto kupować statywy największe, ponieważ nie pozwalają one na umieszczenie lampy na niedużej wysokości nad podłogą.

Standardowe statywy nie pozwalają na umieszczenie lamp poniżej określonej wysokości. Problem ten można rozwiązać, korzystając z żurawia oświetleniowego lub najtańszego ze statywów — tak zwanego pieska.
[kn_advert]
Kupując statywy, warto pamiętać o kilku rzeczach:

a. Główki statywów mogą mieć różne średnice. Należy pamiętać, by średnica końcówki statywu była taka sama jak otwór mocujący lampy.

b. Im cięższy statyw i im szersza jego podstawa, tym będzie on stabilniejszy. Jeśli planujemy pracę jedynie z małymi lampami i lekkimi końcówkami (parasolki, wrota, strumienice i małe softboksy), wystarczą nam lekkie (najtańsze) statywy. Jeśli zamierzamy korzystać z dużych softboksów czy dużych słoneczek, konieczne będą statywy cięższe i stabilniejsze, a co za tym idzie, również droższe.

c. W statywach występują różne rodzaje zacisków. Niektóre z nich mogą się rozluźniać, co oznacza, że powinniśmy zadbać o to, by oprócz statywów nabyć kluczyk umożliwiający ich dokręcanie.

Żuraw oświetleniowy umożliwia umieszczenie lampy w miejscach niedostępnych dla standardowych statywów.

Zdjęcie to doskonale ilustruje możliwości kreacji obrazu za pomocą żurawia i jednej lampy umieszczonej nad modelką.

Tła
Systemy mocowania teł

Najprostszym rozwiązaniem jest nabycie stojaka przenośnego. Jest on nieco niewygodny w obsłudze, przede wszystkim dlatego, że można na nim umieścić jedynie pojedyncze tło. Z drugiej strony, po spakowaniu stojaka w znajdującą się w komplecie torbę, można go bez problemu przenosić i ustawiać w dowolnym miejscu. Jest to szczególnie ważne, jeśli nie korzystamy ze stałego studia. Bardziej profesjonalne rozwiązanie stanowi system mocowania teł na ścianie lub pod sufitem — systemy chińskie można kupić już za kilkaset złotych, zachodnie kosztują po kilka tysięcy złotych. Niestety, aby móc z nich efektywnie korzystać, potrzebne jest stałe studio. Dużą zaletą takiego rozwiązania jest to, że na jednym systemie można umieścić kilka teł zwijanych i rozwijanych w miarę potrzeb. Znakomicie ułatwia to pracę i zmniejsza zużycie teł.

 

Tła

Do dyspozycji mamy trzy rodzaje teł — tła kartonowe, fizelinowe i tak zwane gnieciuchy, czyli tła materiałowe. Można oczywiście skorzystać również z malowanych teł scenkowych czy teł przenośnych, chociaż osobiście powątpiewam w ich przydatność przy fotografii aktu.

 

Tła kartonowe

Tła kartonowe stanowią rozwiązanie najbardziej profesjonalne; są one gładkie, dostępne w szerokiej gamie kolorów. Właśnie te tła znajdują się w wyposażeniu profesjonalnych studiów fotograficznych. Niestety, oprócz zalet mają one również kilka poważnych wad. Przede wszystkim są dość kosztowne — jedna rolka tła o długości 11 metrów kosztuje blisko 300 zł. Tła te dość łatwo ulegają uszkodzeniu czy zniszczeniu — w końcu wykonane są z papieru. Teł takich nie można wyprać czy wyczyścić — w przypadku zużycia po prostu odcinamy uszkodzony fragment. Warto też pamiętać, że zwinięte na rolkę tła nie powinny leżeć, gdyż może to doprowadzić do powstania zagnieceń — trzeba je albo zawiesić na systemie mocowania albo przechowywać w pozycji pionowej.

 

Tła fizelinowe

Tańszą alternatywą dla teł kartonowych są tła fizelinowe. Tła te wyglądają jednak mniej korzystnie, szczególnie jeśli duża głębia ostrości powoduje, że zarejestrowana zostaje faktura tła. Często oprócz faktury widoczne są na nich wszystkie nierówności, co oznacza, że przy pracy z takimi tłami musimy poświęcić nieco więcej czasu na edycję zdjęć. Ogromną zaletą teł fizelinowych jest ich niska cena — rolkę o szerokości 2,7 metra i długości 5 metrów można nabyć za około 40 zł. Są one również odporne na uszkodzenia mechaniczne czy zabrudzenie i wilgoć, co sprawia, że mają większą trwałość niż tła kartonowe.

 

Tła materiałowe

Możemy mieć do dyspozycji tła materiałowe o jednolitej barwie (np. czarne) oraz wielobarwne, tzw. gnieciuchy. Zwykle są one utrzymane w jednolitej tonacji barwnej. Zaletą gnieciuchów jest ich trwałość — można je wielokrotnie prać, ponieważ z założenia są pogniecione i nie musimy przejmować się nierównościami. Bardzo często ich kolorystyka wydaje się w pierwszej chwili nieciekawa, niemniej jednak polecam posiadanie przynajmniej jednego takiego tła w studio.

Notatka

Osobiście mam taki gnieciuch żółtobrązowy — prawie nigdy nie używam go jako tła; bardzo dobrze sprawdza się on jako pokrowiec na stoliki czy krzesełka używane na zdjęciach.

Notatka

Gładkie materiałowe tło czarne sprawdza się co najmniej równie dobrze, jak tło kartonowe, a jest od niego o wiele trwalsze. Dlatego też tło takie jest bardziej opłacalne, pomimo jego wyższej ceny. W dodatku czarne tło materiałowe jest zwykle ciemniejsze (odbija mniej światła) niż tło kartonowe czy fizelinowe.

Notatka

W przypadku teł materiałowych o jednolitej barwie nie ma konieczności kupowania gotowych teł, które często są trudno dostępne, a przede wszystkim drogie. O wiele taniej jest nabyć w sklepie z tkaninami dwa pasy odpowiedniego materiału, a następnie zszyć je razem, by uzyskać tło o odpowiednich wymiarach. Pozwala to nie tylko na pozyskanie znacznie tańszego tła, ale zwiększa również liczbę dostępnych kolorów.

Notatka

Warto też pamiętać, że nie zawsze jest nam potrzebne tło pełnowymiarowe — czasami wystarczy niewielki fragment. Jest to dobre rozwiązanie szczególnie wtedy, gdy chcemy wykorzystać tło w kolorze nietypowym, którego prawdopodobnie nie będziemy potrzebowali ponownie.

Notatka

Teoretycznie tła fizelinowe można prać — jednak nie polecam tego rozwiązania z dwóch powodów. Po pierwsze, koszt zakupu nowego tła jest zwykle taki sam jak koszt oddania go do pralni lub niższy. Po drugie, tło takie po praniu jest jeszcze bardziej nierówne i pogniecione, co czyni pracę z nim o wiele trudniejszą.

Powierzchnia tła fizelinowego nie jest gładka; znajdują się na niej zagłębienia nadające tłu nieatrakcyjny wygląd.

Z kolei tło kartonowe zapewnia niemal idealną gładkość.

Do wykonania tego zdjęcia zastosowałem jako tło kawałek materiału o wymiarach nieco poniżej półtora metra na 2 metry — dzięki ciasnemu kadrowi i odpowiedniemu oświetleniu rozmiar ten okazał się całkowicie wystarczający.

Użycie światła do zmiany charakterystyki tła
Należy pamiętać, że obraz fotograficzny jest tworzony za pomocą światła — oznacza to, że wygląd tła może zmieniać się w zależności od użytego oświetlenia. Poniżej prezentuję zdjęcia wykonane z wykorzystaniem jedynie trzech teł — szarego tła fizelinowego oraz kartonowego i burożółtego tła materiałowego typu gnieciuch.

1. Ponieważ modelka i lampa znajdują się w dość dużej odległości od tła, zostało ono zarejestrowane jako całkowicie czarne.

[kn_advert]

2. W tym przypadku użycie jednej lampy skierowanej na tło utworzyło na nim jasne koło, podczas gdy skraje, a szczególnie narożniki, pozostają ciemne, prawie czarne.

3. Na poniższym zdjęciu tło oświetlone miękkim światłem jest niemal równomiernie szare.

4. Tym razem nieco inaczej ustawione miękkie lampy dają tło oświetlone bardziej dynamicznie, tworząc na zdjęciu złudzenie ruchu.

5. Wbrew pozorom zdjęcie to zostało wykonane całkowicie tradycyjnymi metodami. Jedyna ingerencja elektroniczna polegała na usunięciu pasków przytrzymujących skrzydełka. Dzięki oświetleniu dwiema lampami z kolorowymi żelami tło zmieniło kolor. Skierowanie na twarz modelki dość mocno skupionego światła białego spowodowało nadanie zarówno twarzy, jak i rękom naturalnego zabarwienia, dzięki czemu postać niejako wyłania się z kolorowej poświaty.

6. W oryginale każdy z elementów tworzących to zdjęcie ma inny kolor — od szarości tła przez kolor ciała modelki do tła burożółtego. Uważne oświetlenie i konwersja na obraz czarno-biały pozwoliły na uzyskanie harmonijnych tonów.

7. Na tym zdjęciu wykorzystano dokładnie to samo tło materiałowe, co w poprzednim przypadku. Inne oświetlenie i zmiana kontrastu w Photoshopie nadały mu nowy charakter.

Jak widać, to samo, proste wyposażenie zapewnia bardzo zróżnicowane efekty.

Światłomierz
Jest to najdroższy, poza aparatem fotograficznym, element wyposażenia studia, niemniej jednak, jeśli tylko jesteś w stanie wydać potrzebną sumę pieniędzy, bardzo polecam jego zakup. Aparaty cyfrowe są wyposażone w wyświetlacze pozwalające na ocenę oświetlenia zdjęcia, można też posłużyć się histogramem, ale tylko światłomierz ręczny pozwala na dokładną ocenę siły światła emitowanego przez poszczególne lampy i określenie stosunku między błyskami padającymi z różnych stron.

[kn_advert]

Synchronizacja błysku
Niemal każda lampa jest sprzedawana w komplecie z kablem synchronizacyjnym. Wiele aparatów jest fabrycznie wyposażanych w gniazdo synchronizacyjne — jeśli aparat takowego nie posiada, można niewielkim kosztem nabyć kostkę synchronizacyjną, którą montuje się w stopce lampy.

[kn_advert]

Notatka

Jeśli mamy aparat marki Sony lub Minolta, niestety nie będziemy mogli skorzystać ze standardowych kostek synchronizacyjnych — aparaty te mają szczególny kształt gorącej stopki, wymagający stosowania elementów dedykowanych. Dedykowana kostka produkcji Sony kosztuje niewiarygodne 600 zł — na szczęście jej chiński odpowiednik jest dostępny za ok. 50 zł. Posiadacz aparatu marki Sony powinien nabyć kostkę, nawet jeśli jego aparat ma gniazdo umożliwiające podłączenie kabla synchronizacyjnego — w innym przypadku nie będzie miał on możliwości użycia wyzwalaczy radiowych.

Alternatywą dla kabli są wyzwalacze radiowe. Każdy taki wyzwalacz składa się z nadajnika montowanego na gorącej stopce aparatu i odbiornika montowanego w gnieździe synchronizacyjnym lampy. Produkowane są odbiorniki zasilane z sieci oraz na baterię. Jeśli mamy do dyspozycji kilka odbiorników pracujących na tym samym kanale, możemy podłączyć je do kilku lamp — w ten sposób jednocześnie wyzwalamy je wszystkie, nie martwiąc się o to, czy ich fotokomórki zadziałają. W przypadku pracy z plastrami miodu jest to praktycznie jedyne skuteczne rozwiązanie.

 

Notatka

Teoretycznie każda lampa studyjna jest wyposażona w fotokomórkę. Oznacza to, że wystarczy wyzwolić jedną lampę — pozostałe "zobaczą" jej błysk i również błysną. W praktyce niestety to rozwiązanie nie zawsze się sprawdza. Jeśli korzystamy z kilku lamp z końcówkami silnie kierunkującymi światło (np. słoneczkami połączonymi z plastrem miodu czy strumienicami), istnieje duże prawdopodobieństwo, że będziemy musieli wyzwolić każdą lampę z osobna. Jest to możliwe, jeśli kable synchronizacyjne są podłączone do specjalnego rozdzielacza lub gdy używamy wyzwalaczy bezprzewodowych pracujących na tym samym kanale.

Kabel jest niemal niezawodnym (i najtańszym) sposobem wyzwalania lampy studyjnej. Niestety, ma on też kilka wad, na przykład łatwo się w niego zaplątać. Słyszałem o lampach przewróconych przez niefortunne szarpnięcie za kabel. Ponadto ma on zwykle dość ograniczoną długość. Oprócz tego czasami potrzebujemy wysłać sygnał jednocześnie do co najmniej dwóch lamp.

Notatka

W sprzedaży są dostępne wyzwalacze jedno- i wielokanałowe — sprzedawcy zazwyczaj twierdzą, że lepiej jest nabyć wyzwalacz wielokanałowy. Jest to prawdą jedynie w sytuacji, gdy w bezpośrednim sąsiedztwie pracuje dwóch fotografów korzystających z wyzwalaczy radiowych — jeżeli będą oni korzystali z tego samego kanału, będą sobie wzajemnie wyzwalali lampy. Jeśli w swojej najbliższej okolicy jesteś jedyną osobą korzystającą z oświetlenia studyjnego, w zupełności wystarczy Ci tańszy wyzwalacz jednokanałowy. Kupując kilka identycznych wyzwalaczy jednokanałowych, masz możliwość jednoczesnego wyzwalania kilku lamp.

Notatka

Jeśli zamierzamy przełożyć odbiornik do innej lampy, trzeba zwrócić uwagę na kształt wtyczki odbiornika — o wiele trwalsze są wtyczki zagięte, takie jak na zdjęciu. Nie należy nigdy wyciągać wtyczki, ciągnąc za kabel. W tej sytuacji nie warto również kupować odbiorników zasilanych z sieci, które generalnie nie są zbyt wygodne w przekładaniu.

Inne
Zupełnie niemożliwe jest przewidzenie, jakie przedmioty przydadzą się jako element zdjęcia — mogą to być kolorowe materiały, szale, sznurki, biżuteria, rękawiczki, pióra, elementy odzieży, pluszowe zabawki czy meble. Każde niemal studio z czasem "obrasta" niezłą kolekcją takich właśnie przedmiotów. Ponieważ nie potrafię przewidzieć, jakie elementy uznasz za przydatne na zdjęciu, pominę je zupełnie. Poniżej natomiast podaję listę sprzętów, które przydadzą się z całą pewnością.

 

Płaszczyzny odbijające i ekrany

Najprostszym rozwiązaniem jest oczywiście kupienie gotowych płaszczyzn odbijających — chińskie blendy można kupić już za kilkadziesiąt złotych. Osobiście jestem zwolennikiem używania płaszczyzn domowej roboty, których stosowanie pozwala na większą różnorodność uzyskiwanych efektów. Świetnie na przykład sprawdzają się białe kapy, płyty z pleksi czy wreszcie brystol albo biała tektura. Aby uzyskać silniejsze odbicie, można powierzchnię okleić srebrną folią aluminiową czy spryskać srebrzanką. Jeszcze silniejsze odblask da lustro. Płaszczyzny odbijające pozwalają na wypełnienie cieni poprzez odbicie światła lampy. Dzięki nim ograniczymy również liczbę wykorzystywanych lamp. Z kolei pomalowane na czarno ekrany mogą być użyte w celu pogłębienia cieni.

 

Meble

Przede wszystkim przydatne są meble umożliwiające zmagazynowanie całego niezbędnego wyposażenia. Oprócz tego potrzebujemy mebli, które wykorzystamy na zdjęciach. Przydają się tu różnego rodzaju krzesła, stołki, fotele, stoliki czy sześciany o różnym kształcie i barwie — każdy fotograf ma indywidualne preferencje, warto jednak o takich elementach myśleć zawczasu.

 

Kosmetyki

Przy fotografii aktu bardzo przydaje się oliwka i balsam do ciała — warto mieć ich zapas. Należy upewnić się, że modelka przyniesie ze sobą puder. Można również zakupić transparentny, sypki, matujący puder wraz z pędzlem do jego nakładania.

Notatka

Posmarowanie skóry oliwką powoduje, że znacznie silniej odbija ona światło. Daje to na zdjęciach przyjemny efekt, szczególnie w połączeniu z kroplami wody.

Notatka

Podkłady czy fluidy niestety sprawdzają się bardzo kiepsko, nie wytłumiając odblasków na skórze, a czasami wręcz je potęgując — należy ich unikać. Nadto, jeśli są one zbyt grubo nałożone, rolują się w załamaniach skóry i zmarszczkach mimicznych.

 

Zasilanie

Oświetlenie studyjne z wyjątkiem opisanych wcześniej przenośnych lamp błyskowych wymaga energii elektrycznej z sieci. Jeśli pracujemy w pomieszczeniu, jedynym problemem jest odpowiednia liczba gniazdek (wyobraź sobie pracę z sześcioma lampami, wiatrakiem, laptopem i magnetofonem); jeśli jest ich za mało, trzeba zaopatrzyć się w przedłużacz. Prawdziwe trudności zaczynają się, gdy chcemy pracować z lampami w terenie — poniżej wymieniam sposoby zapewnienia sobie zasilania.

 

Przedłużacze

Sposób najprostszy, pod warunkiem że w promieniu kilkudziesięciu metrów znajdziemy gniazdo elektryczne.

 

Samochód

Każdy samochód ma gniazdo zapalniczki, do którego można podłączyć przetwornicę — a do niej z kolei przedłużacz czy lampę. Warto pamiętać, by w czasie sesji nie wyłączać silnika — inaczej możemy mieć spore trudności z jego uruchomieniem.

 

Akumulator i przetwornica

Chińskie przenośne zestawy zasilające to nic innego jak akumulator połączony z przetwornicą. O wiele taniej i łatwiej jest kupić te elementy osobno. Akumulator o średniej pojemności kosztuje około 300 zł, a przetwornica 100 zł. Alternatywą jest wykorzystanie zasilacza komputerowego typu UPS. W obu wypadkach warto wykręcić z lamp żarówki pilotujące, co znacznie zwiększy liczbę dostępnych błysków.

 

Notatka

Jeśli wybierzesz podane obok rozwiązanie, przed pracą koniecznie zapoznaj się z instrukcją obsługi akumulatora — inaczej ryzykujesz niebezpieczny wypadek.

 

Lampy z własnym zasilaniem

Obecnie są dostępne lampy o mocy 300 Ws z generatorem (zestaw złożony z dwóch lamp i generatora) i lampy o mocy 500 Ws z zasilaczem — każda lampa z własnym zasilaczem akumulatorowym. Pierwsze z tych rozwiązań kosztuje ok. 1500 zł, ma jednak tę wadę, że do lamp można montować jedynie parasolki. Drugie, chociaż wszechstronniejsze, jest o wiele droższe, ponieważ pojedyncza lampa kosztuje 1500 zł. Dodatkową wadą takiego rozwiązania jest ograniczona liczba błysków, jakie zestaw gwarantuje — w zależności od mocy lamp jest to od 100 do 600 błysków.

 

Przenośny generator spalinowy i ochrona antyprzepięciowa

Wysokiej klasy generator znanego producenta jest bardzo drogi, ale tanie urządzenie produkcji chińskiej można nabyć za około 400 zł. Małe generatory są stosunkowo łatwe w transporcie i dają się zwyczajnie przenieść (ich wymiary to około 30×30×30 cm, a waga wraz z paliwem to mniej więcej 20 kg). Oprócz ceny rozwiązanie takie ma istotną zaletę — nawet najtańsze generatory pozwalają na cztery godziny nieprzerwanej pracy bez konieczności ponownego ładowania akumulatorów. Należy jedynie pamiętać, że są one zasilane silnikami spalinowymi i nie mogą być używane w zamkniętych pomieszczeniach. Poważną wadą tanich generatorów spalinowych jest to, iż nie zapewniają wystarczająco stabilnego napięcia — warto np. skorzystać z komputerowego UPS-a wpiętego między generator a lampę, w innym przypadku z dużym prawdopodobieństwem spalimy lampy.

Na zakończenie tego rozdziału chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jedną bardzo ważną rzecz. Opisywałem wcześniej wyposażenie studia tak, jakby wszystkie zdjęcia powstawały właśnie w studio. Nie jest to jednak prawdą — mnóstwo zdjęć wykonuje się w plenerze przy wykorzystaniu światła zastanego, często modyfikowanego za pomocą płaszczyzn odbijających czy też ekranów lub przy użyciu światła mieszanego. Jeśli nie zamierzamy całej naszej pracy koncentrować w studio, to trzeba zadbać o odpowiednią mobilność sprzętu.