8 stycznia 2011, 09:15
Autor: Tomasz Waryszak
czytano: 26488 razy

Fotografia od A do Z: Lustrzanka dwuobiektywowa

Fotografia od A do Z: Lustrzanka dwuobiektywowa

Przedstawiamy słownik terminów fotograficznych: Fotografia od A do Z. Słownik przeprowadzi Czytelników przez najważniejsze pojęcia, pozwoli poznać i uzupełnić wiedzę z zakresu fotografii oraz jej praktyczne wykorzystania.

Dziś hasło: Lustrzanka dwuobiektywowa. Zapraszamy do lektury.


Lustrzanka dwuobiektywowa (ang. TLR, Twin-Lens Reflex) – rodzaj aparatu fotograficznego wyposażonego w dwa obiektywy o tej samej ogniskowej. Dolny obiektyw rzutuje obraz na materiał światłoczuły, natomiast górny służy do podglądu kadru na matówce.
 

Fotografia od A do Z Lustrzanka dwuobiektywowa
Schemat działania lustrzanki dwuobiektywowej.

 

Pod względem konstrukcyjnym jest to odmiana lustrzanki, a więc aparatu, który umożliwia podgląd obrazu rzutowanego za pośrednictwem systemu luster i pryzmatów przez obiektyw na matówkę. W tym przypadku obraz jest widoczny w górnej części korpusu w dużym rozmiarze (najczęściej 6 x 6 cm) bez pośrednictwa wizjera. W przeciwieństwie do lustrzanki jednoobiektywowej używane są tutaj osobne obiektywy do rejestrowania zdjęć i do obserwacji kadru. Najczęściej są to identyczne konstrukcje, przy czym obiektyw górny prawie zawsze pozbawiony jest przysłony i migawki. Oba układy optyczne są też ze sobą sprzężone, co powoduje, że zmiana ustawienia ostrości dokonywana w jednym obiektywie, pociąga za sobą identyczną zmianę w drugim.

Fotografia od A do Z Lustrzanka dwuobiektywowa
Yashica Mat-124G – japoński aparat produkowany w latach 1970–1986. Wyposażony był w parę obiektywów 80 mm f/3.5 i migawkę centralną o prędkościach do 1/500 s. Zyskał sporą popularność, mimo iż lustrzanki dwuobiektywowe w tych czasach ustępowały już konstrukcjom jednoobiektywowym.

 

Fotografia od A do Z Lustrzanka dwuobiektywowa
Start 66 – lustrzanka dwuobiektywowa na film 6 x 6 cm produkcji polskiej. Wyposażona była w obiektyw Emitar 75/3.5, a prędkość migawki centralnej osiągała czasy aż do 1/250 s.

 

Lustrzanki dwuobiektywowe rejestrują zdjęcia najczęściej na filmie średnioformatowym 6 x 6 cm, aczkolwiek istnieją również modele na inne rodzaje błon fotograficznych. Podobnie jak w większości aparatów średniego formatu, także tutaj stosowano niemal zawsze migawkę centralną, która pozwala na synchronizację z lampami błyskowymi w pełnym zakresie czasów naświetlania. Wersje cyfrowe tych aparatów praktycznie nie występują, z wyjątkiem stylizowanego na lustrzankę dwuobiektywową Rolleiflexa MiniDigi.

Fotografia od A do Z Lustrzanka dwuobiektywowa
Rolleiflex MiniDigi – miniaturowy aparat cyfrowy stylizowany na lustrzankę dwuobiektywową.

 

Fotografia od A do Z Lustrzanka dwuobiektywowa
Contaflex – jeden z nielicznych modeli lustrzanek dwuobiektywowych na film 35 mm.

 

Dwuobiektywowa konstrukcja tego rodzaju aparatów sprawia, że mamy do czynienia z błędem paralaksy - podgląd obrazu jest przesunięty względem punktu widzenia obiektywu sprzężonego z matrycą. Ponadto obraz rzutowany na górną ściankę jest odbiciem lustrzanym rzeczywistego kadru, co stanowi dodatkowe utrudnienie dla fotografującego. Niewątpliwą jednak zaletą lustrzanek dwuobiektywowych jest możliwość podglądu obrazu również w czasie naświetlania filmu. Nie występuje tu także znany z lustrzanek jednoobiektywowych problem drgań generowanych przez mechanizm podnoszący lustro wewnątrz aparatu, gdyż ten element jest w lustrzankach dwuobiektywowych zbędny. Z tego samego powodu nie spotkamy się w tych aparatach z opóźnieniem migawki – zdjęcie jest wykonywane natychmiast po naciśnięciu spustu.

Fotografia od A do Z Lustrzanka dwuobiektywowa
Lomo Lubitel 166+ – radzieckie lustrzanki dwuobiektywowe Lubitel produkowane były w latach 1950–1988. W 2008 roku austriacka firma Lomography postanowiła reaktywować ten aparat i wypuściła na rynek zmodernizowany model 166+.

 

Większość lustrzanek dwuobiektywowych nie posiada możliwości zmiany optyki i wyposażona jest w parę średnioformatowych obiektywów standardowych – najczęściej 75 lub 80 mm. Jedynie w serii Aparatów Mamiya C zastosowano wymienne obiektywy, przy czym wybór ograniczony został do konstrukcji stałoogniskowych.

Fotografia od A do Z Lustrzanka dwuobiektywowa
Mamiya C220 – przedstawiciel serii lustrzanek dwuobiektywowych z wymienną optyką. Dodatkowo w obiektywach 105 D i 105 DS zastosowano mechanizm przysłony dostępny również dla podglądu kadru.

 

Pierwsze lustrzanki dwuobiektywowe zaczęto konstruować prawdopodobnie około roku 1870, jednak popularność na szeroką skalę zyskały dopiero w 1929 roku za sprawą aparatu Rolleiflex 6x6. Lustrzanki tego typu produkowane były również w Polsce. W 1954 roku zaprezentowano aparat START, który w różnych wersjach rozwojowych (START II, START B, START 66, START 66 S) produkowany był aż do 1980 roku. Popularność lustrzanek dwuobiektywowych począwszy od lat sześćdziesiątych XX wieku stopniowo spadała na rzecz coraz doskonalszych konstrukcji jednoobiektywowych. Obecnie mają one głównie znaczenie kolekcjonerskie. Dzięki prostej i solidnej budowie zachowała się znaczna ilość tego typu aparatów, które można zakupić na rynku wtórnym.

Fotografia od A do Z Lustrzanka dwuobiektywowa
Rolleiflex 6x6 – pierwsza lustrzanka dwuobiektywowa, która podbiła rynek. Zastosowano w niej obiektyw 75 mm o jasności f/4.5 lub f/3.8 w zależności od wersji, a najkrótszy czas otwarcia migawki wynosił 1/300 sekundy.

 

Fotografia od A do Z Lustrzanka dwuobiektywowa
Współcześnie wyprodukowana lustrzanka dwuobiektywowa Rolleiflex Gold Edition w limitowanej serii kolekcjonerskiej. Pokryte 14-karatowym złotem aparaty zostały stworzone dla upamiętnienia osiemdziesięciolecia  lustrzanek dwuobiektywowych Rolleiflex.

 


 



www.swiatobrazu.pl