• Strona główna
• Poradniki

Lampa LED dla fotografa

Dawno temu, gdy fotografowie chcieli doświetlić scenę światłem błyskowym (a przy niskiej wrażliwości materiałów światłoczułych zdarzało się to dużo częściej), musieli korzystać z niebezpiecznej techniki, która obejmowała podpalenie proszku błyskowego. Późniejsze, kolejne rewolucje technologiczne, umożliwiły wielokrotną i dużo bezpieczniejszą pracę ze światłem błyskowym. Podobną ewolucję przechodziły technologie związane ze światłem stałym - od budowania wielkich okien w atelier, które umożliwiały wpuszczenie maksymalnej ilości światła słonecznego, aż do wykorzystania świetlówek. W ostatnich latach nastąpiła kolejna ważna zmiana, polegająca na wprowadzeniu do masowego użytku diod LED. Ich zalety doceniają także producenci sprzętu oświetleniowego, coraz częściej oferując lampy oparte o ten rodzaj źródła światła.

Czym charakteryzują się diody LED? Zalety i wady światła LED

Diody LED (których nazwa stanowi skrót od angielskiego zwrotu Lighting Emitting Diode) emituje światło na skutek zjawiska elektroluminescencji, polegającego na emisji fal świetlnych w efekcie przepływu prądu. Aby nie zagłębiać się w skomplikowane szczegóły techniczne, w dużym uproszczeniu można stwierdzić, że każda dioda LED wykorzystuje element półprzewodnikowy. Jego zadaniem jest zamiana energii elektrycznej w światło. Od zastosowanych materiałów zależy jaki będzie kolor emitowanego światła. Diody ledowe nie wymagają więc stosowania dodatkowych filtrów, gdyż same w sobie emitują konkretną barwę światła uzależnioną od budowy. Niestety w przypadku białego światła konieczne jest stosowanie tzw. luminoforów, które ograniczają zabarwienie światła.

 

 

Lampa LED może być wykorzystywana w fotografii nie tylko jako źródło światła, ale również w celu wprowadzenia do zdjęcia ciekawej atmosfery i efektów. 

 

 

Powyższa bardzo uproszczona charakterystyka wystarczy, aby dostrzec istotną zaletę lamp LED, jaką jest brak konieczności stosowania filtrów. Tego typu elementy powodują straty w emisji światła i oczywiście nakładają dodatkowe trudności konstrukcyjne oraz techniczne. Dodatkowo jakość światła o konkretnym kolorze jest dużo wyższa niż w przypadku tego, które wymagało zastosowania filtrów. Ponadto wśród zalet diod LED można wymienić bardzo małe rozmiary w porównaniu do tradycyjnych źródeł światła, wysoką wydajność, małe straty energii, brak wpływu częstego włączania i wyłączania lampy LED na kondycję diody, dużą wytrzymałość mechaniczną, ogromną żywotność, brak wykorzystania niebezpiecznych dla środowiska substancji (takich jak np. rtęć) czy niską temperaturę pracy. 

 

 

Budowa wewnętrzna diody LED. / Źródło: Wikimedia Commons

 

Na podstawie powyższej listy można wyróżnić kilka znaczących korzyści, które w szczególności sprawiają, że diody LED stanowią świetne oświetlenie fotograficzne. Przede wszystkim niska temperatura pracy ogranicza dyskomfort zarówno modeli, jak i wykonujących zdjęcia. Ta cecha jest pożądana nie tylko w przypadku pracy z ludźmi, ale również realizowania np. fotografii kulinarnej. Bardzo małe rozmiary umożliwiają natomiast stosowanie światła LED w wielu urządzeniach, które muszą mieć ograniczone gabaryty (kamery sportowe, drony itp.) Wysoka wydajność, małe straty energii, duża żywotność i wytrzymałość pozwalają na ograniczenie kosztów eksploatacji, co z pewnością docenią wszyscy fotografowie, nie tylko komercyjni.

 

Niestety - lampy LED posiadają też wady, do których należy przede wszystkim mniejsza moc, niż w przypadku tradycyjnych źródeł światła. Co więcej, w porównaniu ze zwykłymi żarówkami, diody LED oferują dużo bardziej skupioną wiązkę światła. Nie bez znaczenia jest też ich cena. O ile technologia LED sama w sobie zdecydowanie tanieje, to jednak w przypadku wyższej jakości urządzeń cena będzie wysoka. Niemniej, biorąc pod uwagę zalety związane z kosztami eksploatacji, taka inwestycja może się zwrócić

Na jakie parametry należy zwracać uwagę podczas zakupu lampy LED?

Część parametrów, które należy wziąć pod uwagę podczas zakupu lampy LED jest taka sama jak dla tradycyjnych źródeł światła. Warto jednak pamiętać o kilku cechach, które są charakterystyczne dla oświetlenia ledowego.

 

Przykładowym parametrem specyficznym dla lampy LED jest liczba zastosowanych diod. Intuicja mogłaby podpowiadać, że panele wykorzystujące większą liczbę diod LED powinny oferować większą jasność. Nic bardziej mylnego - zależność ta nie jest taka prosta. W dużym uproszczeniu, na jasność lampy LED składają się moc diod, jakość wykorzystanych podzespołów czy efektywność świetlna. W rezultacie bardzo łatwo o sytuację, gdy lampa wykorzystująca np. 100 diod LED świeci dużo jaśniej, niż ta z 200 takimi elementami. Fakt ten często wykorzystują marketingowcy, podkreślający ogromną liczbę diod, niekoniecznie wspominając o ich przeciętnej jakości. Oczywiście w sprzedaży dostępne są także lampy wykorzystujące jedną dużą diodę LED. Takie urządzenia są jednak nieco droższe i najczęściej zarezerwowane dla profesjonalistów. 

 

 

Lampa LED Walimex Set Up 256

 

Z liczbą diod LED związane jest także inne zagadnienie, czyli możliwość zmiany temperatury barwowej. Niektóre konstrukcje oparte są diody świecące z różną temperaturą barwową. Jej zmiana obejmuje "aktywowanie" poszczególnych diod i mieszanie ze sobą różnych świateł. W efekcie tylko część z elementów świecących jest wykorzystywana w jednym momencie. Stąd producenci określają, iż oferują np. lampę wykorzystującą 200 diod, podczas gdy ta w jednym momencie emituje światło za pomocą jedynie połowy z nich. W oczywisty sposób przekłada się to na efektywność takiego urządzenia.

 

Innym ważnym parametrem lampy LED jest tzw. wskaźnik odwzorowania kolorów CRI (Color Render Index). Oznacza on, na ile naturalnie odwzorowywane są kolory po oświetleniu ich światłem emitowanym przez daną lampę LED. Aby uniknąć opisywania skomplikowanych zagadnień związanych z tym parametrem, przy wyborze sprzętu wystarczy wiedzieć, że wskaźnik ten musi być bliski 100 (100 oznaczałoby sytuację idealną). Koniecznie trzeba podkreślić, że wartość ta ma być naprawdę bliska maksimum - już lampy nieco poniżej 90 dają dostrzegalny efekt nienaturalnego odwzorowania kolorów. Najwyższy wynik uzyskiwany przez współczesne lampy oscyluje wokół 95-98 CRI i daje on naprawdę satysfakcjonujące rezultaty.

Typy lamp LED przydatne w różnych rodzajach fotografii

Najpopularniejszym rodzajem lampy LED są te wykorzystywane podczas nagrywania filmów, czyli panele emitujące światło stałe. Coraz częściej jednak są one wykorzystywane także w studiach fotograficznych. W poniższym artykule znajdziesz więcej informacji na temat różnic w pracy ze światłem ciągłym i błyskowym.

 

Jakie oświetlenie lepiej nadaje się na początek przygody w studiu fotograficznym – błyskowe, czy ciągłe?

Osoby po raz pierwszy próbujące swoich sił w fotografowaniu z wykorzystaniem technik studyjnych stoją przed koniecznością dokonania wielu wyborów. W niektórych sytuacjach wybory te mogą zaważyć o dalszych kierunkach rozwoju fotograficznej pasji, a źle podjęte ... więcej

 

Technologia LED jest stosowana w coraz większej liczbie rodzajów sprzętów. Ciekawym rozwiązaniem jest stosowanie takiego mini panelu w lampach błyskowych. To rozwiązanie to odpowiedź na coraz częstsze połączenie pracy fotografa i filmowca, która ma związek z możliwościami filmowymi współczesnego sprzętu. Takie lampy są bardzo uniwersalne i umożliwiają łatwe przechodzenie od realizacji sesji zdjęciowej do nagrywania ujęć. Podobnie połączenie możliwości fotograficznych i filmowych następuje w przypadku lamp plenerowych, takich jak np. Profoto B10 AirTTL.

 

 

Profoto B10 AirTTL

 

Diody LED wykorzystywane są także jako światło modelujące w wybranych modelach lamp plenerowych i studyjnych. Przykład stanowi lampa Profoto A1 AirTTL-N. Technologię LED można także zastosować mocując do lampy specjalny panel, który da dostęp do źródła światła stałego. Przykładowym rozwiązaniem jest głowica Reporter 200 TTL C-type do lamp Quadralite Reporter. Oprócz tego dostępne są także samodzielne lampy światła ciągłego oparte o LED, takie jak np. Quadralite Atlas. 

 

 

Lampa Quadralite Reporter z nakładką LED

 

Możliwość łatwego dostosowywania ułożenia poszczególnych diod LED umożliwia tworzenie ciekawych akcesoriów, które np. ułatwiają wykonywanie blików w oczach modeli. Interesującym przykładem jest lampa pierścieniowa FreePower 35 W LED, która świetnie sprawdza się podczas sesji modowych czy beauty. 

 

 

FreePower 35 W LED

 

Diody LED pozwalają na wprowadzenie ciekawych rozwiązań do fotografii mobilnej czy dronowej. Świetny przykład stanowią lampy Lume Cube. Mogą emitować błyski, co pozwala na znaczne rozszerzenie możliwości w przypadku fotografowania smartfonem, tabletem, kamerą sportową czy dronem. Jednocześnie ich małe gabaryty pozwalają na zachowanie mobilności. 

 

Lume Cube

Kilka przykładów modeli lamp, które wykorzystują diody LED

Yongnuo YN968EX-RT

Yongnuo YN968EX-RT to ciesząca się dużą popularnością reporterska lampa błyskowa, która poza podstawową funkcjonalnością (synchronizacja z ultrakrótkimi czasami naświetlania HSS, liczba przewodnia 60 dla ISO 100, 105 mm, wbudowany odbiornik radiowy czy obsługa trybu Slave oraz TTL) oferuje również panel LED. Można go wykorzystać jako źródło światła stałego, które będzie bardzo przydatne podczas filmowania. Temperatura barwowa odpowiada światłu dziennemu i wynosi 5500 K (w zestawie znajduje się specjalna nasadka dedykowana do doświetlania scen oświetlonych światłem żarowym). 

 

 

Yongnuo YN968EX-RT

 

 

Olympus MAL-1

Kolejny z ciekawych modeli to tak naprawdę diody LED umieszczone na giętkich ramionach. Możliwość swobodnego ustawienia pozycji pozwala na wykorzystanie ich podczas realizacji nietypowych fotografii. W szczególności jednak przydaje się do wykonywania makrofotografii, zdjęć produktowych czy kulinarnych. Lampę tę można zamocować na złączu gorącej stopki wybranych modeli aparatów Olympus (PEN i OMD). 

 

 

Olympus MAL-1

Fomei LIGHT

Lampa Fomei została stworzona z myślą o dostarczeniu wydajnego i ekonomicznego źródła światła stałego. Wykorzystuje panel z 1200 diodami LED (600 o temperaturze barwowej 5400K i 600 3200K). Pozwala na swobodne manipulowanie oświetleniem głównie za sprawą funkcji płynnego dostosowywania natężenia światła i jego barwy. Dodatkowo wrota umożliwiają kontrolowanie kierunku padania promieni. Fomei Light może być zasilana z sieci lub za pośrednictwem akumulatorów.

 

 

Fomei LIGHT

Rotolight NEO 2

Lampa Rotolight NEO 2 może pracować jako źródło światłą ciągłego i błyskowego (współpracuje z ultrakrótkimi czasami naświetlania HSS). Druga z opcji zakłada 5-krotne wzmocnienie mocy lampy. Ogromną zaletą tego modelu jest brak potrzeby ponownego ładowania po wyzwoleniu błysku. Rotolight NEO 2 może działać w plenerze i być zamocowana na statywie lub na złączu gorącej stopki aparatu lub kamery. Współczynnik CRI wynosi 96+, co sprawia, że światło emitowane przez lampy oferuje naturalne odwzorowanie kolorów. 

 

 

Rotolight NEO 2

Autor: Redakcja SwiatObrazu.pl