Olympus PEN E-P5 - pierwsze wrażenia

Nowy i poważnie odświeżony

Olympusy PEN należące do linii E-Px to z jednej strony jedna z najstarszych linii aparatów bezlusterkowych w ogóle (model E-P1 był jednym z pierwszych aparatów tworzących system Mikro Cztery Trzecie i śmiało można powiedzieć, że cała "bezlusterkowa rewolucja" rozpoczęła się właśnie od nich), a z drugiej topowi przedstawiciele całej rodziny PEN. Zaprezentowany światu przed dwoma laty model Olympus PEN E-P3 stanowił tak naprawdę wersję rozwojową poprzednich modeli i choć pod wieloma względami był po prostu lepszy i dojrzalszy od modelu E-P2, to jednak nie był istotnym skokiem naprzód. W przypadku najnowszego modelu oznaczonego symbolem E-P5 sytuacja wygląda zdecydowanie inaczej. Bez przesady można stwierdzić już teraz, że "piątka" stanowić będzie nową jakość w rodzinie.
 

Redakcja serwisu SwiatObrazu.pl jako jedna z kilku w Polsce miała okazję przyjrzeć się z bliska najnowszemu bezlusterkowcowi firmy Olympus. Choć sprzęt, który trafił do naszych rąk miał status egzemplarzy przedprodukcyjnych, to i tak dał nam spory przedsmak tego, co może prezentować sobą finalny produkt, gdy tylko trafi na sklepowe półki. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Choć samo wejście na rynek nowego PEN-a planowane jest na koniec czerwca, a oficjalna premiera nowego aparatu miała miejsce w dniu dzisiejszym w Hamburgu, to już teraz wybrani przez producenta dziennikarze z całego świata mieli okazję przyjrzeć się uważniej nowemu modelowi. Dla przedstawicieli mediów z Europy okazją ku temu była konferencja prasowa zorganizowana w Berlinie, w której udział wziął m.in. Toshi Terada – menedżer działu planowania produktów SLR i mirrorless Olympusa. Zaprezentowane zostały na niej zaawansowane wersje rozwojowe aparatu Olympus PEN E-P5 (dlaczego nie E-P4? to proste – Japończycy starają się unikać tej liczby, ponieważ uważają ją za pechową, a jej brzmienie przypomina bardzo słowo "śmierć"), nowe wersje kolorystyczne trzech popularnych obiektywów stałoogniskowych oraz ciekawe informacje na temat przyszłości systemu.

[kn_advert]

Tą wiedzą chcielibyśmy się teraz podzielić z naszymi czytelnikami. Jeśli zaś tak się składa, że czytając te słowa pijecie właśnie poranną kawę, to jesteście jednymi z pierwszych miłośników fotografii na świecie zapoznającymi się z zapisem wrażeń, jakie odnieśli dziennikarze po kontakcie z najnowszym PEN-em. Możemy Was zapewnić, że były one spore, a dla niektórych wręcz piorunujące.
 

Olympus PEN E-P5 stanowi według jego twórców pomost między tradycją a nowoczesnością – elegancja i możliwości zamknięte w jednym korpusie. Dlatego właśnie jego wygląd bazuje w tak dużym stopniu na klasycznym już aparacie Olympus PEN F, na powyższym zdjęciu widocznym w tle. (Fot. Olympus)

 

Na wstępie zmuszeni jesteśmy wyjaśnić jeszcze jedną rzecz: ponieważ wszystkie egzemplarze aparatu Olympus PEN E-P5, z którymi mieliśmy kontakt na konferencji prasowej w Berlinie stanowiły sprzęt w wersji inżynieryjnej. Oznacza to, że choć funkcjonalność aparatu oraz jego szczegółowy wygląd nie ulegną już zmianie (i to na nich w głównej mierze się w tym tekście koncentrujemy), to żaden z obecnych na miejscu dziennikarzy nie uzyskał zgody na publikację jakichkolwiek zdjęć wykonanych nowym aparatem. Dlatego też i my nie jesteśmy w stanie pokazać Wam jakichkolwiek sampli.

 

Wygląd zaprojektowany (prawie) od nowa

Olympus PEN E-P5 tylko na pierwszy rzut oka jest łudząco podobny do swoich poprzedników. Zresztą wprawne oko praktycznie natychmiast dostrzeże pierwsze różnice zarówno w ogólnym wyglądzie, jak i rozwiązaniach drobnych detali aparatu. Pewne szczegóły jednak nie dały się zauważyć podczas prezentacji nawet doświadczonym dziennikarzom, póki sam prowadzący nie zwrócił nam na nie uwagi. Ale po kolei.
 

Cechą charakterystyczną najnowszego topowego PEN-a jest brak znanych elementów sterujących wystających z korpusu. Nie znaczy to jednak, że aparat został ich pozbawiony, lecz że jego projektanci jeszcze bardziej niż do tej pory przyłożyli się do wizualnego i ergonomicznego dopracowania całej konstrukcji. (Fot. Olympus)

 

Nowy korpus jeszcze bardziej łączy tradycyjną elegancję z nowoczesnością. Świadczy o tym nawet przeobrażenie firmowego logo tak, aby bardziej kojarzyło się z tradycyjnymi aparatami Olympus PEN F. Korpus zachował filigranowe wymiary – mierzy zaledwie 122×69×37 mm, a jego waga wraz z akumulatorem i kartą pamięci nie przekracza 420 gramów. Uwagę zwracają w nim niemal kompletnie przeprojektowane górna i tylna ścianka, co ma ścisły związek z dokonanym przez projektantów przewrotem w kwestii ergonomii i filozofii obsługi aparatu. Przedni uchwyt (tym razem niewymienny, z powodów, które opiszemy za moment) wykonany został ze skóry, podobnie jak nieobecny wcześniej uchwyt "pod kciuk" obecny na tylnej ściance.

Tylna ścianka aparatu jest bardzo płaska i patrząc na aparat z góry nie widać na niej żadnych wystających elementów. Tym większe więc zaskoczenie wywołało u wszystkich zgromadzonych na konferencji, gdy prowadzący Toshi Terada zaprezentował uchylny ekran LCD – jeden z wielu naprawionych niedostatków w porównaniu do poprzednich modeli. Innym bardzo ciekawym elementem nowego PEN-a okazał się całkowicie przeprojektowany system pokręteł sterujących, przeniesionych na przód i tył górnej części korpusu (podobnie jak w modelu OM-D E-M5, lecz w tym przypadku zrealizowano to znacznie lepiej) i pomysłowo wciśniętych do połowy w obudowę. Przy okazji wybierak wielokierunkowy na tylnej ściance przestał jednocześnie pełnić rolę kółka sterującego. I bardzo dobrze, ponieważ rozwiązanie to niezależnie od tego, jaki producent je stosuje, często bywa bardzo kłopotliwe. Teraz już nie ma z tym problemu.
 

Aparat Olympus E-P5 trafi do sprzedaży w trzech wersjach kolorystycznych. Ponieważ w trakcie konferencji prasowej dziennikarzom umożliwiono dokładne obejrzenie wszystkich trzech edycji, każdy mógł wyrobić sobie własne zdanie na temat wyglądu tego urządzenia. Nam najbardziej do gustu przypadła edycja srebrno-czarna. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Producent opracował trzy wersje kolorystyczne aparatu. Nie znajdziemy tu popularnych ostatnio obudów w barwie czerwonej czy niebieskiej – to nie ten segment urządzeń. Jest jednak wersja klasycznie czarna, biała (co ciekawe wcale nie plastikowa, choć wygląd mógłby to sugerować) oraz wersja srebrno-czarna, która robi znakomite, klasyczne wrażenie. Ona też zdecydowanie najbardziej przypadła nam do gustu. To jednak nie wszystko dla estetów – jeżeli ktoś lubi się wyróżniać i jest gotów w tym celu zapłacić sporą sumę, to może skorzystać z oferty Premium, czyli nabyć aparat należący do specjalnej serii. O tym piszemy pod koniec tego artykułu.

 

Full Metal Body – wrażenie znakomite

Sam dopracowany design to nie wszystko – równie ważne są materiały wykorzystane do wykonania aparatu. W tym względzie zaś projektanci modelu Olympus PEN E-P5 naprawdę zaszaleli: obudowa aparatu jest wykonana nie z plastiku, lecz z metalu i z zewnątrz pozbawiona jest widocznych śladów łączenia. Nie widać więc śrub ani żadnych zatrzasków, co robi bardzo dobre wrażenie. Jest ono tym silniejsze, że nawet tak drobne detale, jak oznaczenia na pokrętle trybów zostały na nim nie nadrukowane, lecz wytłoczone. Wszystko to w duchu kojarzącym się z solidnością i pewną ekskluzywnością starych aparatów na kliszę.
 

Aparat już z daleka prezentował się bardzo dobrze – prezentowany przez prowadzącego konferencję pana Toshiego Teradę. Nieco później, po wzięciu metalowego korpusu do ręki to pierwsze wrażenie potwierdziło się w stu procentach. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Taka konstrukcja poprawia też oczywiście odporność urządzenia na niekorzystne czynniki wewnętrzne. I choć oficjalnie aparat nie jest ani specjalnie uszczelniony, ani też odporny na uderzenia, to samo wzięcie go do rąk upewniło nas, że mamy do czynienia z kawałkiem naprawdę solidnego sprzętu, który nie zawiedzie nas nawet w trudnych warunkach.

 

Nowy ekran LCD i zewnętrzny wizjer

Już na samym wstępie do tego tekstu wspomnieliśmy, że nowy PEN wyposażono w nowy, odchylany wyświetlacz ciekłokrystaliczny. Jednak jego ruchomość to nie jedyna ciekawa cecha. W rzeczywistości jest to zupełnie zmodernizowana konstrukcja o rozdzielczości 1,037 miliona punktów i przekątnej trzech cali. Jest to więc przy tej samej przekątnej zapewnione lepsze odwzorowanie szczegółów niż w modelach PEN E-P3 i OM-D E-M5. Odchylana konstrukcja oczywiście ułatwia bardzo fotografowanie znad głowy oraz z biodra, choć należy pamiętać o tym, że zakres obrotu jest dość ograniczony (nieco mniej niż 180 stopni) i występuje tylko w jednej osi. To cena za dobrze ukryty mechanizm obrotowy i idealnie płaską tylną ściankę.
 

O tym, że prezentowany aparat wyposażono (wreszcie!) w uchylny wyświetlacz LCD zorientowało się niewielu z uczestników konferencji – przynajmniej dopóki prowadzący sam nie nawiązał do tego tematu. Bezpośrednią przyczyną było znakomite zaprojektowanie mechanizmu odchylania ekranu oraz pomysłowe zamaskowanie całego rozwiązania poprzez umieszczenie ekranu we wgłębieniu obudowy. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Ekran LCD, podobnie jak w poprzednim modelu ma konstrukcję dotykową zrealizowaną z wykorzystaniem technologii pojemnościowej. Tym razem jednak ktoś z konstruktorów aparatu postanowił zaczerpnąć nieco z bogatych doświadczeń producentów telefonów komórkowych i zaopatrzyć wyświetlacz aparatu w znaną z nowoczesnych smartfonów tzw. powłokę oleofobową. Dzięki niej wyświetlacz nie przejawia aż takich tendencji do "łapania" tłustych odcisków palców i jest bardzo łatwy do wyczyszczenia. Proste, a jednak nam fotografom długo przyszło na to czekać.

To jednak nie wszystko. Jeszcze większemu przeobrażeniu uległ zewnętrzny, nabywany osobno wizjer elektroniczny. Nowa wersja oznaczona symbolem VF-4 ma szereg nowych cech w porównaniu z poprzednikiem (nadal obsługiwanym przez omawiany aparat). Przede wszystkim odznacza się on znacznie wyższą zdolnością rozdzielczą, bo aż 2,360 mln punktów, co przekłada się na obraz o wymiarach 1024×768 pikseli. Po drugie, przy stuprocentowym polu krycia kadru i skonstruowanym zupełnie od nowa układzie optycznym zapewniającym powiększenie na poziomie 1,48x obraz oglądany w tym wizjerze porównywalny jest pod względem wielkości do tego, z jakim ma do czynienia użytkownik profesjonalnego Canona EOS-1DX. Po trzecie wreszcie, wzorem modelu OM-D E-M5 zastosowano w nim czujnik zbliżeniowy zapewniający automatyczne przełączenie się aparatu z wyświetlacza LCD na wizjer w momencie przyłożenia oka do tego ostatniego.
 

Podobnie, jak wcześniejsze modele PEN-ów, E-P5 współpracuje z zewnętrznymi wizjerami elektronicznymi z rodziny VF. Najnowsza generacja tych urządzeń oznaczona symbolem VF-4 sprawia, że firma Olympus jest w stanie nareszcie i pod tym względem nawiązać równą walkę ze swoim największym konkurentem – firmą Sony i stosowanymi w jej aparatach doskonałymi wizjerami EVF opartymi na technologii OLED. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Pozostałe cechy tego urządzenia pozostają bez zmian. Nadal jest to więc wizjer wyposażony w możliwość swobodnego odchylania w zakresie 90 stopni i zapewniający możliwość bezproblemowego fotografowania nawet przy silnym nasłonecznieniu. Jeżeli natomiast jakiś użytkownik Olympusa PEN E-P3 będzie chciał skorzystać z jakości obrazu zapewnianej przez wizjer VF-4, to będzie mógł to zrobić, choć pod dwoma warunkami. Po pierwsze, będzie musiał zaktualizować oprogramowanie wewnętrzne (firmware) swojego aparatu do wersji, która zostanie upubliczniona już niebawem. Po drugie zaś w jego przypadku sensor zbliżeniowy zapewniający automatyczne przełączanie aktywnego wyświetlacza aparatu nie będzie działać – konieczne będzie korzystanie z tradycyjnego przycisku włączającego.

 

 

Ergonomia i funkcjonalność

Oczywiście innowacje zastosowane w nowym Olympusie PEN E-P5 nie ograniczają się tylko do wyglądu zewnętrznego. Kluczową kwestią jest to, jak się tym aparatem fotografuje na co dzień. I wszystko wskazuje na to, że ogólnie bardzo dobra konstrukcja E-P3 została pod względem wygody użytkowania i możliwości jeszcze bardziej usprawniona.

[kn_advert]

Trzyma się lepiej niż do tej pory – ale zapomnijcie o wymiennych uchwytach

Wspomniane na poprzedniej stronie zmiany konstrukcyjne (przede wszystkim zapewnienie głębokiego podparcia pod kciuk i zabranie z tamtego miejsca pokrętła sterującego) sprawiły, że aparat PEN E-P5 trzyma się w rękach znacznie pewniej, niż jego poprzedników. Co więcej, można pozwolić sobie na swobodne chodzenie z nim bez potrzeby wieszania na szyi, co do tej pory było dość ryzykownym zabiegiem.
 

Pomimo filigranowych rozmiarów ergonomia najnowszego PEN-a jest – jak zwykle zresztą – bez zarzutu. A nawet lepiej, ponieważ wszystkie wady wcześniejszych konstrukcji wytykane przez recenzentów w tym zakresie zostały usunięte. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Sam sposób fotografowania nie uległ zmianie. Byłoby to zresztą niemożliwe przy tak wyprofilowanym uchwycie przednim (brak tzw. gripa) oraz lokalizacji spustu migawki. Aparat trzyma się więc sposób klasyczny, dłonią skierowaną ku górze. Chwyt ten jest jednak obecnie znacznie pewniejszy i nie męczy – po prostu konstrukcja urządzenia została przez specjalistów od ergonomii solidnie dopracowana.

Zniknęła natomiast znana z modelu E-P3 i bardzo ceniona przez niektórych możliwość odkręcania uchwytu przedniego aparatu i zastępowania go innym – głębszym lub płytszym. Powód takiego stanu rzeczy okazał się być bardzo ciekawy: jak już wspominaliśmy, cały korpus aparatu wykonany został z metalu. Spowodowało to konieczność wycięcia w nim niewielkiego otworu, w którym umieszczony został moduł komunikacji bezprzewodowej wraz z anteną (inaczej sygnał nie mógłby się przebić). Otwór ten, jak wyjaśnił nam przedstawiciel firmy Olympus, znajduje się właśnie pod przednim uchwytem.
 

Górna prawa i tylna część korpusu – w tych dwóch miejscach wprowadzono względem modelu E-P3 najwięcej zmian konstrukcyjnych, które przyczyniły się do poprawy wygody korzystania z aparatu. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Jeśli zaś chodzi o przyciski sterujące i ich położenie, to w tym zakresie dokonało się chyba najwięcej zmian i to szczególnie istotnych. O samym sterowaniu powiemy sobie za chwilę więcej, natomiast w tym momencie kilka słów na temat najbardziej fundamentalnych zmian i tym, jak wpłynęły one na aparat. Przede wszystkim przycisk włącznika znany z modelu E-P3 zamieniono na przełącznik-dźwignię. Nie sposób teraz ani przypadkowo włączyć aparatu w kieszeni, ani też go wyłączyć. Pokrętło wyboru trybów zostało wpuszczone w obudowę, dzięki czemu praktycznie nie wystaje ponad korpus. O pokrętłach sterujących już wspomnieliśmy – zajmiemy się nimi bliżej za moment. Przyjrzymy się natomiast tylnej ściance aparatu – choć zestaw przycisków prezentuje się prawie identycznie, jak w "Pe-trójce" (pojawiła się dźwignia wyboru trybu pracy pokręteł, zniknął przycisk funkcyjny Fn1), to ich rozmieszczenie uległo poważnej rekonfiguracji.

O ile brak dodatkowego przycisku funkcyjnego może się nie podobać (choć nadal aparat oferuje ogromne wręcz możliwości personalizacji – oprócz przycisku Fn swobodnie można też przedefiniować działanie przycisków Zoom oraz filmowania, a dwóm z czterech przycisków wybieraka przypisać jedną z pięciu czynności), o tyle nowe rozmieszczenie wydaje się być lepsze. W poprzednim PEN-ie z serii E-P zbyt wiele przycisków znalazło się w jednej linii, przez co potrafiły się one mylić. Teraz już nie ma takiego problemu. Dodatkowo brak pionowego kółka sterującego sprawia, że o wiele trudniej jest coś przestawić przypadkiem – tak jak się to zdarzało wcześniej.

 

Jeszcze bardziej intuicyjne sterowanie za sprawą 2×2 Dual Control

Paradoksalnie w samym oprogramowaniu sterującym aparatem nie zmieniło się niemal nic – po co zresztą zmieniać coś, co od wielu już lat jest całkiem dobrze dopracowane i nieźle się sprawdza?  Zmienił się natomiast sposób obsługi aparatu za sprawą przemodelowania systemu pokręteł. Wcześniej mieliśmy do czynienia z systemem podwójnym z jednym kółkiem poziomym i jednym pionowym. W Olympusie PEN E-P5 zastosowano natomiast rozwiązanie znane z bardziej zaawansowanych aparatów (m.in. z OM-D E-M5), które dodatkowo rozbudowano i usprawniono.
 

Dwa pokrętła sterujące umieszczone w górnej części obudowy – trudno sobie wyobrazić bardziej intuicyjną metodę sterowania aparatem, a jednak projektantom Olympusa udało się ją mocno udoskonalić. Poprawiono też rozmieszczenie i wygląd samych pokręteł, dzięki czemu nie mylą się już one tak bardzo i nie przestawiają przypadkiem, jak się to zdarzało w modelu OM-D E-M5. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Dwa kółka sterujące – przednie i tylne zlokalizowane niemalże w jednej linii – schowano do połowy w korpus cyfrówki. Z systemem takim do czynienia mają od dawna użytkownicy lustrzanek z segmentów pół- i profesjonalnego i bardzo go sobie chwalą. W trybie manualnym jedno kółko steruje czasem naświetlania, a drugie przysłoną, w trybach preselekcji czasu i przysłony oraz programowym jedno służy do ustawienia korekty ekspozycji, a drugie reguluje wartość specyficznego dla danego trybu parametru – wartość przysłony w A, czas naświetlania w S, przesunięcie pary ekspozycyjnej w P. Proste, prawda? Tak proste, że wręcz domagało się jakiegoś usprawnienia.

Przede wszystkim, co zbytnio nie dziwi i zrealizowane zostało m.in. w Olympusie OM-D E-M5 aparat umożliwia dość dowolne skonfigurowanie, które pokrętło za co odpowiada i to niezależnie od trybu pracy aparatu (cały czas mowa o trybach PASM). Druga funkcjonalność jest już jednak czymś bardziej niezwykłym – na tyle, że jej twórcy nadali jej nazwę 2×2 Dual Control i promują ją jako jedną z pięciu najważniejszych cech aparatu. Otóż po przełączeniu dźwigni znajdującej się pod przyciskiem filmowania z pozycji 1 na 2 obydwa pokrętła zmieniają swoją funkcję: jedno służy do manipulowania balansem bieli, drugie zaś czułością ISO. W ten sposób nie tylko brak dodatkowego przycisku Fn na korpusie stracił na znaczeniu, ale też sam korpus zyskał funkcjonalność porównywalną z zaawansowanymi lustrzankami. Mówiąc wprost – wszystko, co trzeba w kwestii podstawowych ustawień aparatu da się zmienić bez wchodzenia do menu głównego czy podręcznego.
 

Przełącznik 2×2 Dual Control zarządzający funkcjonalnością pokręteł – element sterujący, który mamy nadzieję zagości w aparatach PEN i OM-D na dobre. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Oczywiście nie wszystkim system ten musi przypaść do gustu. Niektórzy z dziennikarzy obecnych na konferencji wyrazili też obawę, że część osób korzystających z niego może (zwłaszcza na początku) mieć z nim poważne problemy – w przypadku zapomnienia o tym, że ustawili sobie alternatywny tryb pracy nie będą wiedzieli, co się dzieje z aparatem. Nie podzielamy jednak ich obaw. Przede wszystkim funkcjonalność zrealizowano w taki sposób, że ten kto nie chce nie będzie w ogóle z niej korzystał. Po drugie i ważniejsze przełącznik trybów pracy ma budowę fizyczną – jest małą dźwignią. Użytkownik widzi więc od razu, w jakim trybie jest aparat (a dodatkowo w trybie 2 ekran wyświetla stosowne ostrzeżenie) i może go w każdej chwili zmienić.

 

Ułatwienia dla ostrzących ręcznie

Sporo przydatnych rzeczy pojawiło się też w kwestii manualnego ustawiania ostrości. Po pierwsze i najważniejsze: Sony nie jest już jedyną firmą, której aparaty fotograficzne wyposażone są w podwójną asystę ręcznego ustawiania ostrości. Teraz również produkt Olympusa zyskał funkcję Peaking, czyli zaznaczania obszarów, na które w danej chwili ustawiona jest ostrość (najbardziej kontrastowych krawędzi). Na chwilę obecną funkcja ta wydaje się wprawdzie działać nieco gorzej, niż w produktach firmy Sony (tylko dwie barwy obrysów do wyboru, brak możliwości regulowania czułości tego narzędzia), ale fakt pozostaje faktem – funkcja Peaking, zwłaszcza w połączeniu z możliwością nawet 14-krotnego powiększenia wybranego obszaru fotografowanej sceny (kolejne usprawnienie w porównaniu z modelem E-P3, gdzie powiększało się wyłącznie centrum kadru) czyli manualne ustawianie ostrości jest rozwiązaniem naprawdę komfortowym.
 

Zadaniem funkcji Peaking jest zaznaczanie za pomocą wyświetlanych na ekranie podglądu linii obszarów, na które według aparatu ustawiona jest aktualnie ostrość. Uzyskuje się to poprzez analizę kontrastu lokalnego kadru – tam, gdzie jest najwyższy z reguły najwyższy jest też poziom rejestrowanych przez optykę szczegółów. (Fot. Olympus)

 

Druga innowacja to specjalny tryb pracy układu automatycznej regulacji ostrości sprzężony z funkcją lupy. Chodzi mianowicie o tryb Super Spot AF umożliwiający ograniczenie pola na które aparat ustawia ostrość nawet do 1/70 przekątnej kadru, przez co możliwe jest bardzo precyzyjne automatyczne ustawianie ostrości w sytuacji, gdy tradycyjne rozwiązania zupełnie sobie nie radzą – np. w makrofotografii. Dodatkowo fakt, iż w trybie tym również możemy bez przeszkód korzystać z dobrodziejstw układu stabilizacji obrazu w trybie Live View (innowacja przejęta z modelu OM-D E-M5 i poważnie usprawniona – szczegółowe informacje na ten temat podajemy na następnej stronie) czyni fotografowanie drobnych detali z ręki mniej uciążliwym.

 

 

PEN E-P5, czy OM-D E-M5? Trudny wybór

Jak do tej pory z tekstu tego można wysnuć wniosek, że wiele z pomysłów wprowadzonych w życie przez projektantów aparatu Olympus PEN E-P5 mocno zbliża tę konstrukcję do na chwilę obecną topowego modelu OM-D E-M5, podczas gdy inne stawiają ją nawet wyżej. Są to jednak nadal dwa różne aparaty – dlatego też gdyby obecnie przyszło nam wybierać lepszy spośród tych dwóch aparatów, to mielibyśmy twardy orzech do zgryzienia. Na tej stronie wyjaśnimy dokładniej, dlaczego tak uważamy.

[kn_advert]

Matryca z Olympusa OM-D, lepsza stabilizacja obrazu i inne zapożyczenia

Kluczowe elementy aparatu Olympus PEN E-P5 zostały przejęte z konstrukcji OM-D E-M5. Jest więc 16-megapikselowa matryca Live MOS wyposażona w pięcioosiowy układ stabilizacji obrazu. Stabilizator ten, podobnie jak w aparacie Olympus OM-D E-M5 jest w stanie działać nie tylko podczas naświetlania, lecz również w trybie Live View, jednak w odróżnieniu od starszego o rok korpusu, w którym funkcję tę należy włączyć, a jej działanie jest ograniczone czasowo, w najnowszym PEN-ie jest ona aktywna domyślnie. Producent tłumaczy to udoskonaleniem całego mechanizmu w wyniku czego nie drenuje on w takim stopniu akumulatora jak niegdyś. Stabilizator wykrywa też fakt wykonywania przez fotografującego panoramowania i odpowiednio reaguje wyłączając stabilizację w osi ruchu. Dzięki temu nie trzeba już ręcznie przełączać aparatu w odpowiedni tryb pracy.
 

Użyta w aparacie Olympus PEN E-P5 matryca to znana z modelu OM-D E-M5 konstrukcja o rozdzielczości 16 megapikesli. Dziś mało kto już pamięta, że kilka miesięcy przed premierą tego drugiego z wymienionych modeli przedstawiciele firmy Olympus oficjalnie ogłosili, że zgodnie z ich opinią 12 megapikseli w przetworniku formatu Mikro Cztery Trzecie to optymalna rozdzielczość i że więcej komórek światłoczułych nie mają zamiaru w swoich aparatach umieszczać. Cóż, jak widać presja rynku okazała się silniejsza. (Fot. Olympus)

 

Procesor odpowiadający za obróbkę obrazu to z kolei znany i sprawdzony (zarówno w aparacie OM-D E-M5, jak i w modelu PEN E-P3) TruePic VI. Co do tego mamy już nieco mieszane uczucia, ponieważ choć szósta generacja tego układu była już całkiem wydajna, to i tak zdarzały się sytuacje, kiedy ta wydajność pozostawiała nieco do życzenia. Cały układ rejestrowania obrazu w aparacie ma jednak wystarczającą wydajność, aby zapewnić tryb seryjny pracujący z prędkością do dziewięciu klatek na sekundę – podobnie jak w pierwszym i jak na razie jedynym aparacie z linii OM-D. Innowacją jest natomiast dodatkowy tryb seryjny pięcioklatkowy, w którym aparat jest w stanie ustawiać ostrość w trybie ciągłym (C-AF) z aktywną funkcją śledzenia ruchu.

 

Cechy lustrzanek z wyższej półki? Całkiem sporo

To jednak nie wszystko. Olympus PEN E-P5 może się poszczycić też pewnymi właściwościami, które sprawiają, że konstrukcyjnie aparat ten wysuwa się mocno przed całą swoją bezlusterkową konkurencję oraz większość amatorskich lustrzanek. Najbardziej chyba widoczną cechą tego typu (choćby dlatego, że wyróżnioną przez producenta jako jedną z pięciu najważniejszych cech tego aparatu w ogóle) jest mechaniczna migawka szczelinowa zapewniająca minimalny czas ekspozycji na poziomie 1/8000 sekundy. Jest to rzeczywiście imponująca wartość, tym bardziej że do tej pory mogły się nią poszczycić prawie wyłącznie lustrzanki z segmentu prosumer i wyższych.
 

Choć trudno w to uwierzyć, ten mały aparat dysponuje migawką charakterystyczną dla lustrzanek pół- i profesjonalnych, a jego możliwości sterowania zewnętrznymi lampami błyskowymi są porównywalne z Olympusem E-P5. I choć być może mało kto wykorzysta te cechy, to jednak właśnie one stawiają go znacznie bliżej aparatów dla zawodowców, niż amatorskich kompaktów z wymienną optyką. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

To, ilu użytkowników będzie w stanie zrobić z tej cechy dobry użytek jest zupełnie inną kwestią (zgadujemy, że paradoksalnie niewielu), lecz w pewnych sytuacjach rzeczywiście tak krótkie czasy ekspozycji bywają bardzo przydatne – np. wówczas, gdy pragniemy zrobić zdjęcie o bardzo niskiej głębi ostrości, oświetlenie sceny jest bardzo intensywne, a my nie mamy pod ręką filtra szarego. W tym ostatnim zresztą pomóc może też inna cecha: obecna w nowym aparacie czułość 100 ISO. Jest ona niestety uzyskiwana w sposób syntetyczny, przez co można spodziewać się wyraźnego spadku rozpiętości tonalnej zdjęcia po jej ustawieniu. Zawsze jednak twierdzimy, że lepiej jest mieć do dyspozycji coś takiego, niż nie mieć niczego.

Bardzo ciekawie wygląda też kwestia współpracy z wbudowanym fleszem oraz lampami zewnętrznymi. W przypadku tego pierwszego projektantom aparatu udało się obniżyć minimalny czas synchronizacji z błyskiem do 1/320 sekundy (bądź też 1/4000 s. w trybie Super FP), co stanowi dość imponujące osiągnięcie. Lampa ta odznacza się liczbą przewodnią 10 przy czułości 200 ISO, działa w ośmiu trybach pracy (w tym w manualnym), a przede wszystkim może bezprzewodowo sterować lampami z rodziny FL-R (na chwilę obecną cztery kompatybilne modele) zebranymi w czterech różnych grupach. Z kolei minimalny czas synchronizacji z fleszami zewnętrznymi w normalnym trybie pracy wynosi 1/250 sekundy, co jest wynikiem bardzo dobrym, lecz już nie tak imponującym.

 

Czas reakcji? Błyskawiczny!

Na szczególną uwagę zasługuje czas reakcji aparatu na włączenie i naciśnięcie spustu migawki. Od razu zaznaczamy – to, co w opisie wygląda imponująco i tak nie oddaje rzeczywistego wrażenia, jakie zrobiło na nas samodzielne uruchomienie tego aparatu i wykonanie kilku zdjęć.
 

Krótki czas reakcji tego aparatu – zarówno jego ekranu, wizjera, jak i elementów sterujących – są godne podziwu. Korzystając z tego sprzętu bardzo szybko zapomina się, że mamy do czynienia z bezlusterkowcem. Po raz kolejny potwierdza się teza, iż aparaty te na dobre wyszły z "chorób wieku dziecięcego". (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Pierwsza sprawa to czas startu – pół sekundy bez konieczności uruchamiania w tym celu żadnego specjalnego trybu. W praktyce wygląda to tak, że aparat na przełączenie dźwigni ON/OFF reaguje po prostu natychmiast i nie ma w tym żadnej przesady. Natomiast druga i jak sądzimy jeszcze ważniejsza para liczb to 0,044 i 0,05 s. Tyle wynosi minimalny czas tzw. shutter-lag, czyli opóźnienia pomiędzy fizycznym wciśnięciem spustu migawki oraz faktycznym wykonaniem przez aparat zdjęcia (ta niższa wartość dostępna jest w specjalnym trybie pracy, który narzuca na fotografującego pewne ograniczenia). Niezależnie od tego, który czas będziemy rozpatrywali jako "typowy", to i tak jest to wartość imponująca – shutter-lagiem na poziomie 50 ms i krótszym odznaczały się bowiem do tej pory niemal wyłącznie lustrzanki i to raczej te bardziej zaawansowane.

Z innych godnych uwagi wartości liczbowych wymienić warto rekordowo niskie opóźnienie w czasie generowania podglądu w opisywanym już wizjerze VF-4 (zaledwie 0,032 s.) oraz błyskawiczny czas przełączania się aparatu pomiędzy wyświetlaczem LCD a owym wizjerem (0,4 s.). Cechy te sprawiają, że korzystanie z wizjera elektronicznego pod względem komfortu coraz bardziej przypomina pracę z tradycyjną lustrzanką.

 

Parametry techniczne aparatu w odniesieniu do modeli E-P3 i OM-D E-M5

Jak jednak przedstawia się podstawowe zestawienie parametrów technicznych nowego dziecka z rodziny PEN? Jakie podobieństwa liczbowe można wymienić pomiędzy modelami E-P3, E-P5 i OM-D E-M5, a jakie różnice bez wnikania się w subiektywne odczucia związane z użytkowaniem obydwu aparatów? Oto skrótowe zestawienie najważniejszych cech.
 

Parametr	Olympus PEN E-P3	Olympus PEN E-P5	Olympus OM-D E-M5
Format matrycy	Mikro Cztery Trzecie (17,3×13 mm)
Przetwornik obrazu	Live MOS; 12,3 megapiksela	Live MOS; 16,1 megapiksela
Maks. rozdzielczość zdjęć	4032×3024 piksele	4608×3456 pikseli
Stabilizacja obrazu	Dwuosiowa stabilizacja matrycy	Pięcioosiowa stabilizacja matrycy
Procesor obrazu	TruePic VI
Wyświetlacz LCD	3 cale; 610 tys. punktów (OLED)	3 cale; 1,037 mln punktów (LCD)	3 cale; 610 tys. punktów (OLED)
Wyświetlacz dotykowy	tak	tak (powłoka oleofobowa)	tak
Wyświetlacz ruchomy	nie	tak (odchylany)	nie
Wizjer elektroniczny	zewnętrzny (częściowo kompatybilny z VF-4)	zewnętrzny (w pełni kompatybilny z FV-4)	wbudowany (rodzielczość 1,44 mln. punktów)
Materiał korpusu	plastik + metal	metal	metal
Uszczelnienia	nie		tak
Pokrętła sterujące	1 + pokrętło wielofunkcyjne	2	2
Czas naświetlania	60 – 1/4000 s, Bulb	60 – 1/8000 s, Bulb, Live Bulb	60 – 1/4000 s, Bulb, Live Bulb
Czułość ISO	200–12800 ISO	100 (Low), 200–25600 ISO	200–25600 ISO
Tryb seryjny	3 kl./s	9 kl./s (5 kl./s w trybach C-AF i AF Tracking)	9 kl./s
Układ AF	35-punktowy	35-punktowy (800-punktowy w trybie Super Spot AF)	35-punktowy
Kompensacja ekspozycji	-3 / +3 EV
Bracketing Ekspozycji	2 / 3 / 5 / 7 zdjęć
Bracketing HDR	nie	3 / 5 / 7 zdjęć	nie
Bracketing ISO	5 zdjęć	3 zdjęcia	b.d.
Programy tematyczne	24	25	23
Filtry artystyczne	10	12	11
Wielokrotna ekspozycja	tak	tak	tak
Interwałometr / Time Lapse	nie / nie	tak / tak	nie / nie
Wbudowana lampa błyskowa	tak	tak / l.p. 7 (100 ISO)	nie
Czas synchronizacji z błyskiem	1/180 s	1/320 s (lampa wbudowana) 1/250 s (lampa zewn.)	1/250 s
Filmowanie	Full HD (1080/60i), HD (720/60p, 720/30p), SD (30 kl./s)	Full HD (1080/30p), HD (720/30p), SD (30 kl./s)	Full HD (1080/60i), HD (720/60p, 720/30p), SD (30 kl./s)
Stabilizacja obrazu podczas filmowania	nie	tak	tak
Bateria	BLS-5 (1150 mAh)	BLN-1 (1220 mAh)
Wersje kolorystyczne	3		2
Wymiary	122×69×34 mm	122×69×37 mm	121×90×42 mm
Waga (z akumulatorem i kartą pamięci)	369 g	420 g	425 g

 

Mamy nadzieję, że powyższa tabela rozwiąże wszelkie Wasze wątpliwości, zanim przejdziecie do ostatniej strony tego tekstu. Znajdujące się tam informacje wykraczają już bowiem poza możliwości czysto technicznych analiz.

 

 

Dodatki

Część nowości i ciekawostek związanych z aparatem Olympus PEN E-P3 ma dosyć nietypowy charakter. Jest to zbiór cech, funkcji i informacji, które w normalnej sytuacji nazwalibyśmy dodatkowymi – rzeczy wymykające się prostym zestawieniom, a często nawet czysto fotograficznej tematyce. Trudno jednak nazwać je właściwościami drugorzędnymi, gdyż przynajmniej w jednej kwestii stanowią one również element "żelaznej piątki" i tego wszystkiego, co czyni omawiany aparat tak wyjątkowym.

[kn_advert]

Wzorowo zrealizowana komunikacja bezprzewodowa z tabletami i smartfonami

Moda na łączność bezprzewodową i wykorzystywanie w fotograficznej działalności smartfonów, tabletów i innych urządzeń mobilnych zatacza coraz szersze kręgi. Nadal jednak problemem jest łatwość (czy raczej częściej "trudność") nawiązywania połączenia aparatu z innymi urządzeniami. W zależności od pomysłowości projektantów problem ten realizuje się lepiej lub gorzej. Ideałem jest oczywiście wzorzec łączności z wykorzystaniem technologii NFC – sparowanie dwóch urządzeń poprzez chwilowe zetknięcie ich ze sobą. Jest tylko jeden problem: wiele popularnych urządzeń mobilnych (w tym iPhone’y oraz iPady) nie jest wyposażonych w niezbędne elementy techniczne, a sama funkcjonalność NFC i jej implementacja w aparatach kosztuje.
 

Ilustracja procesu nawiązywania łączności oraz samej współpracy pomiędzy aparatem oraz iPadem zrobiła na uczestnikach konferencji ogromne wrażenie. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

Rozwiązanie zaproponowane przez firmę Olympus dowodzi, że efekt bliski ideałowi można osiągnąć bez użycia technologii NFC. Wystarczy dobry pomysł. Jak więc wygląda komunikacja bezprzewodowa nowego PEN-a z innymi urządzeniami oraz co w ten sposób można osiągnąć? Zacznijmy od podstaw: konieczne jest urządzenie typu smartfon lub tablet pracujące w oparciu o system iOS lub Android wyposażone w aparat cyfrowy. Potrzebna jest też aplikacja Olympus Image Share 2.0 dla każdego z tych systemów dostępna bezpłatnie za pośrednictwem dedykowanego marketu. Teraz aby nawiązać połączenie wystarczy w lewym górnym rogu dotykowego ekranu aparatu PEN E-P5 uaktywnić specjalną ikonkę. Spowoduje to pojawienie się na wyświetlaczu cyfrówki specjalnego QR Code zawierającego wszystkie dane niezbędne do nawiązania połączenia – jedyne, co w tym momencie trzeba zrobić, aby nawiązać połączenie, to zeskanować kod przy użyciu wspomnianej przed chwilą aplikacji. Cała reszta zostanie zrealizowana automatycznie i bez naszego udziału. W ten sposób jeden aparat może się połączyć z czterema urządzeniami mobilnymi jednocześnie.

Jeszcze ciekawsze jest to, co można osiągnąć dzięki takiemu połączeniu. Oczywistą funkcją jest publikacja wybranych zdjęć z aparatu wprost w Internecie, ale to nie wszystko. Telefon lub tablet może też posłużyć jako narzędzie do przeglądania fotografii zgromadzonych na karcie pamięci – wszystkich lub tylko wybranych, jeśli tylko właściciel aparatu sobie tego zażyczy. Kolejna funkcja to zdalne sterowanie aparatem obejmujące ciągły podgląd właśnie kadrowanej sceny, ustawienie ostrości na wybrany punkt kadru i wreszcie wyzwolenie migawki. Bardzo ciekawe są też funkcje edycyjne programu, takie jak możliwość zmiany proporcji boków kadru na jeden z wybranych, udostępnianych również przez aparat oraz nałożenie na zdjęcie wybranego filtra artystycznego. A wszystko to już po wykonaniu zdjęcia.
 

Połączony z aparatem tablet został następnie wykorzystany jako monitor podglądowy oraz interfejs do zdalnego ustawiania ostrości i wykonywania zdjęć przy pomocy ekranu czułego na dotyk. (Fot. Jarosław Zachwieja)

 

I wreszcie ostatnia nowa funkcja dostępna w najnowszej wersji Olympus Image Share dotyczy geolokalizacji zdjęć. Nie jesteśmy wprawdzie przekonani, czy zaproponowane przez programistów i inżynierów z firmy Olympus rozwiązanie jest najszczęśliwsze, lecz trzeba przyznać, że w trakcie wstępnych prób spisywało się nienajgorzej. Otóż sam aparat pozbawiony jest modułu GPS, co samo w sobie ma tyleż zalet (geolokalizator potrafi mocno obciążyć baterię, zwłaszcza gdy próbuje bez powodzenia złapać sygnał z satelity), co wad. Do geotagowania zdjęć służyć może natomiast urządzenie przenośne z zainstalowaną aplikacją Olympus Image Share. Prowadzi ona stałą rejestrację naszego położenia, czyli zapisuje tzw. ślad lub ścieżkę i przypisuje do zdjęć lokalizację geograficzną zarejestrowaną w chwili wykonania fotografii. W ten sposób współrzędne geograficzne miejsca, w którym wykonano fotografię zostają zapisane w plikach JPEG i RAW za pośrednictwem zewnętrznego urządzenia pełniącego rolę tzw. dataloggera.

 

Wzbogacona funkcjonalność – tryb filmu poklatkowego (Time Lapse) i Live Bulb

Gdy pojawił się na rynku aparat Olympus OM-D E-M5, wielu jego recenzentów (w tym niżej podpisany) było pod wielkim wrażeniem trybu Live Bulb, umożliwiającego (z pewnymi ograniczeniami, ale jednak) wykonywać zdjęcia przy wydłużonych czasach ekspozycji z jednoczesnym podglądem aktualnego wyglądu rejestrowanej sceny. Funkcja ta w praktyce sprawdza się bardzo dobrze i stąd cieszy fakt, że trafiła ona również do najnowszego PEN-a. To jednak nie koniec nowości i niespodzianek.
 

Funkcja Time Lapse stanowi w Olympusie PEN E-P5 funkcjonalną nowość, a jednocześnie logiczne uzupełnienie wbudowanego interwałometru. (Fot. Olympus)

 

Projektanci z firmy Olympus wraz z premierą modelu PEN E-P5 zaprezentowali kolejną użyteczną niespodziankę. Jest nią tryb realizacji filmów poklatkowych, czyli cieszących się obecnie niesamowitą popularnością time-lapse. I nie mamy tu na myśli wyłącznie programowania sekwencji zdjęć za pomocą interwałometru (również obecnego w omawianym aparacie), ale też montaż ich w postaci pliku wideo automatycznie z poziomu aparatu. Liczba zdjęć może być ustalona w zakresie od 1 do 99 klatek (dość niewiele, lecz do krótkich pokazów w zupełności wystarczy), a zaprogramowany odstęp czasowy między nimi może wynosić od 1 sekundy aż do 24 godzin.

Funkcja interwałometru oraz tworzenia filmów time-lapse jest bardzo dobrym pomysłem, choć byłaby znacznie bardziej użyteczna, gdyby w skład pojedynczej sekwencji mogło wchodzić więcej niż 99 zdjęć. Bez tego ograniczenia czasowe takiego filmu (zaledwie 10-sekundowe ujęcie) wydają się być zbyt duże.

 

Trzy wersje kolorystyczne obiektywów i edycje Premium dla bardzo wymagających

Aparaty Olympusa bardzo często dostępne były w wielu interesujących wersjach. Wystarczy wspomnieć miniaturową lustrzankę Olympus E-420 i jej limitowaną edycję Komachi kosztującą w swoim czasie dość zawrotne pieniądze. W przypadku aparatu PEN E-P5 producent poszedł w tym względzie na całość. Do aparatu można nie tylko dokupić specjalny futerał/nosidełko ze skóry dostępne w trzech różnych kolorach (jasnobrązowy, brązowy lub czarny), ale też zamówić go w postaci jednej z dwóch limitowanych edycji. Pierwsza, to wykonywany na zamówienie (zamiast standardowego) przedni uchwyt z japońskiego drewna wypolerowanego na wysoki połysk. Druga natomiast, która z całą pewnością przypadnie do gustu licznym Paniom to edycja w czerwonym skórzanym futerale i z czerwonym paskiem, której integralnym elementem jest luksusowa torebka wykonana z tego samego materiału.
 

Takie wersje wysokiej klasy aparatu cyfrowego zapewne wzbudzą pożądanie u niejednego miłośnika wytwornych gadżetów oraz Pań pragnących, aby ich aparat stanowił prawdziwą część ich stylu i osobowości. Niestety będzie to z pewnością luksus, na który nie każdy będzie mógł sobie pozwolić. (Fot. Olympus)

 

Nabywanie aparatu w nietypowej wersji kolorystycznej zawsze wiąże się z pewnym problemem – dokupienie do niego dopasowanych pod względem barwy obiektywów nie zawsze jest możliwe. Firma Olympus najwyraźniej dostrzegła ten problem już jakiś czas temu, ponieważ wraz z nowym PEN-em zaprezentowane zostały czarne wersje kolorystyczne trzech znakomitych i popularnych obiektywów stałoogniskowych: M.ZUIKO DIGITAL 17mm F1.8, M. ZUIKO DIGITAL 45mm F1.8 oraz M.ZUIKO DIGITAL ED 75mm F1.8. Ich dostępność z pewnością ucieszy posiadaczy wszystkich korpusów systemu Mikro Cztery Trzecie w tej właśnie barwie – nie tylko najnowszego modelu z linii PEN.

 

Dla każdego? Niestety nie

Przy całym naszym zachwycie wyglądem i parametrami tego aparatu, a także ogólnie doskonałymi doświadczeniami z wypróbowania udostępnionych nam w Berlinie egzemplarzy przedprodukcyjnych ogólne wrażenie z najnowszego PEN-a zdecydowanie psuje tylko jeden element – cena. Sugerowana przez producenta wynosi 999 euro za samo body lub 1099 euro za podstawowy zestaw typu kit z obiektywem 14-42mm. Dostępny jest też bardziej rozbudowany zestaw z obiektywem stałoogniskowym 17mm 1:1.8 oraz wspomnianym już wizjerem VF-4, lecz jego cena będzie jeszcze wyższa i będzie wynosić 1449 euro. Naszym zdaniem jest to kwota zbyt wygórowana, szczególnie w porównaniu z najbliższą konkurencyjną ofertą firm takich, jak Samsung czy Sony. Dopóki nie spadnie i to w znaczącym stopniu, Olympus PEN E-P5 będzie dla wielu z nas jedynie nieosiągalnym marzeniem.
 

Widoczny na zdjęciu powyżej zestaw kosztuje niebagatelne 1450 euro, czyli w bezpośrednim przeliczeniu przy obecnym kursie prawie 6 tysięcy złotych. Przy całym naszym podziwie dla tego aparatu i jego możliwości nie sposób jest nie uznać tej kwoty za mocno wygórowaną. (Fot. Olympus)