Olympus PEN E-PL7 - test bezlusterkowca

Budowa i wygląd zewnętrzny

Linia Olympus PEN E-PL powstała w 2010 roku jako odpowiedź na prośby wszystkich tych, którym model PEN E-P1 i cały system Mikro Cztery Trzecie bardzo przypadły do gustu, ale poszukiwali dla siebie czegoś nieco bardziej przystępnego cenowo. Na przestrzeni ostatnich 4 lat linia E-PLx stała się najdynamiczniej rozwijaną spośród wszystkich modeli Olympus PEN – powstało łącznie 6 modeli, z czego jeden w dwóch wersjach (mowa o E-PL1 i E-PL1s; podobnie jak w przypadku wielu producentów japońskich, Olympus ze względów kulturowo-językowych przeskoczył z modelu E-PL3 od razu na "piątkę"). Najnowszy, zaprezentowany w drugiej połowie mijającego właśnie roku 16-megapikselowy Olympus PEN E-PL7 jest najnowszą odsłoną tej linii, a przy okazji modelem, który doczekał się szczególnie wielu ważnych zmian.

 

Przedmiot naszego testu – Olympus PEN E-PL7 w wersji czarnej z obiektywem M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE. Sam obiektyw, oprócz skrótowego opisu w tym tekście będzie też niebawem bohaterem osobnego artykułu.

 

Aparat Olympus PEN E-PL7 dzięki uprzejmości firmy Olympus dotarł do nas w zestawie z nowym obiektywem M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE stanowiącym zupełnie nową odsłonę popularnego "standardu dla mas". Wersja ta w polskich sklepach fotograficznych dostępna jest w cenie około 2690 złotych, ale dla osób o mniej wypchanym portfelu dostępna jest też wersja z tańszym kit-zoomem M.ZUIKO DIGITAL 14‑42mm 1:3.5‑5.6 II R, kosztująca około 2200 złotych. Ci natomiast, którzy mają już obiektywy i interesuje ich tylko nowy korpus, powinni przygotować sobie około 1800 złotych i uzbroić w cierpliwość – ta wersja aparatu jest bowiem nieco trudniej dostępna.

Sam aparat występuje w trzech wersjach kolorystycznych: białej, srebrnej i czarnej. Jest to dość standardowy wybór w tej klasie sprzętu, kierowanego przede wszystkim do użytkowników ceniących sobie już pewną różnorodność. Stąd wersje te, oprócz różnej kolorystyki elementów metalowych dysponują też innymi akcentami kolorystycznymi gumowych wykończeń: w przypadku odmiany białej są to dwa odcienie beżu, natomiast w srebrnej i czarnej klasyczna, elegancka czerń.

[kn_advert]

Seria PEN E-PL wchodzi w wiek dorosły

W porównaniu z modelami PEN E-PL5 i E-PL6 (aparaty te były tak podobne do siebie, że bez obaw można je wymieniać wspólnie) Olympus PEN E-PL7 zmienił się dość zauważalnie. Bryła aparatu stała się bardziej kanciasta i aparat nareszcie bardziej przypomina bezlusterkowiec w stylu retro, niż typowy cyfrowy kompakt. Możemy zaryzykować twierdzenie, że testowany model bardziej kojarzy się ze starszymi modelami PEN E-P, niż z serią E-PL. A to w tym przypadku całkiem duża pochwała. Całość dopełnia przyjemne poczucie solidności, jakie towarzyszy wzięciu aparatu do rąk – pomijając niektóre detale, takie jak wykonane z plastiku przyciski czy pokrętła, korpus nowego Olympusa jest w całości metalowy, dzięki czemu przy wymiarach 115×67×38 mm waży on z baterią i kartą pamięci prawie 360 gramów. Już to wystarczy, aby pierwsze wrażenie było bardzo korzystne.
 

[converttable end="1"]

zdjęcie 1

zdjęcie 2

zdjęcie 3

zdjęcie 4

zdjęcie 5

zdjęcie 6

zdjęcie 7

zdjęcie 8

Olympus PEN E-PL7 – widok ogólny. Najeżdżając wskaźnikiem myszki na znajdujące się powyżej zdjęcia odnośniki, możecie oglądać aparat ze wszystkich stron. Kliknięcie na jedno ze zdjęć powoduje otwarcie jego powiększonej wersji w osobnym oknie przeglądarki.

[converttable]

 

Zmiany w zewnętrznym wyglądzie aparatu w porównaniu z poprzednikami to dotyczą jednak nie tylko linii. Przekonstruowaniu uległ układ przycisków i pokręteł, dzięki któremu dostęp do wszystkich funkcji da się teraz zrealizować za pomocą jednej ręki. Druga może dzięki temu spoczywać pod obiektywem – tego rodzaju rozwiązanie w przypadku takiej konstrukcji (w przeciwieństwie do aparatów z głębokim gripem) zwiększa pewność chwytu. Zmiany wymusił też inny ekran LCD – o proporcjach 3:2 w miejsce dawnego panoramicznego – który nie pozostawił zbyt wiele miejsca w górnej części tylnej ścianki. Sam wyświetlacz doczekał się znacznie usprawnionego systemu regulacji położenia, do omówienia którego jeszcze wrócimy na czwartej stronie tego testu.

Najwyraźniejszą jednak i chyba najważniejszą zmianą okazało przeniesienie głównego pokrętła kontrolnego na górną ściankę aparatu. Znalazł on bardzo wygodne miejsce wokół spustu migawki i zarazem obok pokrętła trybów. Tym samym wielofunkcyjny wybierak na tylnej ściance – tak krytykowane przez nas z uwagi na liczne wady rozwiązanie – przeobraził się w zwykły wybierak krzyżakowy. Sam aparat zaś w naszych oczach zyskał znacznie pod kątem funkcjonalności i ergonomii – przynajmniej na pierwszy rzut oka. Czy będzie tak również podczas testów praktycznych, przekonamy się już niebawem.
 

Olympus PEN E-PL7 – widok z góry. Jedną z najważniejszych różnic aparatu względem poprzedników jest umieszczone wokół spustu migawki pokrętło kontrolne zamiast stosowanego do tej pory kółka zintegrowanego z wybierakiem na tylnej ściance.

 

Ogólnie aparat Olympus PEN E-PL7 w chwilę po wyjęciu z pudełka zrobił na nas doskonałe wrażenie. Korpus ten wygląda teraz tak, jakby jego konstruktorzy starali się przenieść typowe dla niego cechy na wyższy poziom. Czy więc mogłaby być to bezpośrednia konkurencja dla serii E-Px? Nie, chyba że weźmiemy pod uwagę atrakcyjniejszą cenę. Nadal bowiem E-PL7 jest aparatem wyposażonym w pojedyncze pokrętło sterujące oraz pozbawionym innych ważnych cech obecnych w topowych PENach, nie mówiąc już o serii OM-D.

 

Przetwornik, migawka i procesor obrazu

Nowy Olympus PEN E-PL7 jest najmłodszym modelem z rodziny PEN i dzięki temu charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami matrycy światłoczułej i procesora obrazu. Sensor Live MOS o rozdzielczości 16 megapikseli z trójosiową stabilizacją oraz układ obliczeniowy TruePic VII – czy ten zestaw nie brzmi znajomo? Ano właśnie brzmi: główne podzespoły aparatu PEN E-PL7 odpowiedzialne za rejestrację i cyfrową obróbkę obrazu są takie same, jak w bardzo udanym modelu OM-D E-M10. Jest to zasadnicza przewaga nad starszym o rok (choć nadal bez bezpośredniego następcy), lecz wyżej sytuowanym modelem PEN E-P5.
 

Zastosowany w testowanym aparacie 16-megapikselowy przetwornik formatu Mikro Cztery Trzecie odznacza się na chwilę obecną najwyższą rozdzielczością spotykaną w korpusach należących do tego systemu.

 

Zastosowanie tego układu oraz (a może zwłaszcza) najnowszej generacji układu TruePic powinno zapewnić brak jakichkolwiek przycięć w pracy aparatu oraz wyeliminować wszelkie problemy z odświeżaniem obrazu w niektórych trybach artystycznych. Zakres dostępnych czułości matrycy oferowany przez aparat wynosi 200-25600 ISO z możliwością rozszerzenia do ekwiwalentu 100 ISO (ustawienie LOW), a maksymalna precyzja regulacji to 1/3 EV.

Migawka aparatu na konstrukcję podwójną – elektroniczno-mechaniczną. Zastosowanie migawki elektronicznej nie zapewniło wprawdzie rozszerzonego zakresu czasów ekspozycji (jak ma to miejsce w niektórych aparatach kompaktowych i bezlusterkowych, np. Panasonicu LUMIX DMC-FZ1000), ale i tak wiąże się z pewnymi korzyściami. Należy do nich np. opcjonalny tryb stabilizacji "0 sekund", który eliminuje problem wstrząsów aparatu spowodowanych otwarciem mechanicznej migawki.

 

Zawartość opakowania

Zestaw, wraz z którym sprzedawany jest Olympus PEN E-PL7 nie odbiega od wcześniejszych modeli z tej serii. Oprócz aparatu i dopasowanego pod względem kolorystycznym obiektywu w pudełku znajdują się też dekielki dla optyki i korpusu, akumulator z ładowarką i przewód USB. Ostatnimi elementami zestawu są mała lampa błyskowa i saszetka na nią oraz pasek. Lampa ta pełnić może nie tylko rolę źródła światła, ale też sterownika zewnętrznych lamp systemowych. Biorąc pod uwagę niewielkie rozmiary jej palnika, niską moc i brak obrotowej głowicy przypuszczamy, że po pierwszych kilku próbach mało kto zechce używać jej do oświetlania fotografowanej sceny. Jako sterownik sprawdza się natomiast świetnie.
 

Zawartość zestawu, z jakim dostarczany jest aparat Olympus PEN E-PL7 z obiektywem M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE. Niewidoczne na zdjęciu, lecz również wchodzące w skład wyposażenia, są płyta CD-ROM i dokumentacja drukowana, a także pasek na ramię.

 

Dokumentacja dołączona do aparatu jest całkiem niezła: instrukcja obsługi liczy ponad 160 stron i kompetentnie wyjaśnia zasady działania poszczególnych funkcji i układów. Należy jednak wprost stwierdzić: jest to instrukcja, nie podręcznik i o rozbudowanej roli edukacyjnej (jak w przypadku Samsunga NX30 http://www.swiatobrazu.pl/samsung-nx30-test-bezlusterkowca-31758.html) należy raczej zapomnieć.

Z kolei dołączone na płycie CD firmowe oprogramowanie do przeglądania zdjęć i konwersji plików Raw to stary sprawdzony Olympus Viewer. Niestety na chwilę obecną trudno powiedzieć o nim coś lepszego niż to, że jest darmowy. Przypuszczamy, że większość nabywców nawet go nie uruchomi i trudno ich za to winić.

 

 

Obiektyw M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE

Dodany do zestawu testowego obiektyw M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE to zupełnie nowa konstrukcja, wprowadzona po raz pierwszy razem z aparatem Olympus OM-D E-M10. Z uwagi na jego bardzo ciekawe cechy zarówno konstrukcyjnej jak i praktyczne postanowiliśmy przeprowadzić dla Was jego pełen tekst, który zaprezentujemy już niebawem. Tutaj natomiast opiszemy go w sposób nieco uproszczony – w końcu zasadniczym tematem testu jest jednak korpus.

[kn_advert]

Dane techniczne

Obiektywy typu zoom zapewniające pole krycia odpowiadające w przybliżeniu optyce 28-85 mm w aparacie małoobrazkowym oraz odznaczające się zmienną jasnością (najczęściej f/3.5-5.6) to najbardziej rozpowszechniona grupa tzw. szkieł kitowych – niedrogich, prostych obiektywów dostarczanych nabywcy wraz z aparatem cyfrowym. Na tle wszystkich innych szkieł tego typu nowy M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE wyróżnia się jednak zasadniczo. Jest to bowiem (jak sama nazwa wskazuje) konstrukcja typu naleśnik, czyli bardzo kompaktowy obiektyw, który w postaci spoczynkowej mierzy zaledwie 23×61 mm, a waży 93 gramy. Dodatkowo jest to szkło z grona (dość nielicznych jeszcze w systemie Mikro Cztery Trzecie) modeli zmiennoogniskowych wyposażonych w napęd typu power zoom.
 

M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE to obiektyw, który pomimo bardzo niewielkich gabarytów jest pełnoprawnym zoomem typu standard. Konstrukcja ta zaprojektowana z myślą o najnowszym Olympusie OM-D E-M10, ale równie dobrze pasuje do małego korpusu modelu PEN E-PL7.

 

Jak przystało na obiektyw typu standard zoom (niech zakres ogniskowych nikogo nie zmyli – pamiętajmy, że mamy do czynienia z systemem Mikro Cztery Trzecie, którego współczynnik pozornego wydłużenia ogniskowej wynosi 2x), opisywane szkło oferuje pole widzenia wynoszące od 75 do 29 stopni. Jego minimalna odległość ostrzenia waha się od 20 cm (przy najkrótszej ogniskowej) do 25 cm (przy najdłuższej). Daje to maksymalną skalę odwzorowania na poziomie ok. 1:4,4 – zdecydowanie nie jest to konstrukcja makro, co jednak nie dziwi specjalnie. Jest na to po prostu zbyt krótka. Przednia część obiektywu wyposażona jest też w gwint umożliwiający przykręcenie filtrów o średnicy 37 mm.

Obiektyw, podobnie jak wszystkie inne konstrukcje optyczne Olympusa nie jest wyposażony w mechanizm stabilizacji obrazu – co wprawdzie w przypadku testowanego korpusu nie stanowi większego problemu, ale może być kłopotliwe dla potencjalnych nabywców dysponujących aparatami pozbawionymi systemów redukcji drgań. Pełne parametry techniczne szkła możecie poznać z tabeli poniżej.
 

Cecha	M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ Pancake
Zakres ogniskowych	14-42 mm (ekw. 28-84 mm)
Wartości przysłony (maksymalna / minimalna)	f/3.5-5.6 / f/22
Konstrukcja (soczewki / grupy)	8 / 7
Budowa przysłony	kołowa (5 listków)
Minimalna odległość ostrzenia	20 cm
Maks. skala odwzorowania	1:4,4
Stabilizator obrazu	nie
Napęd AF	micromotor
Średnica filtra	37 mm
Wymiary (śred.×dług.)	61×23 mm
Waga	93 g
Obiektyw Olympus M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ Pancake to najnowsza propozycja twórcy aparatów PEN i OM-D w zakresie niewielkich i przystępnych cenowo standard zoomów. Jest to zarazem jedna z najciekawszych konstrukcji tego typu, głównie z uwagi na bardzo kompaktowe rozmiary.

 

Szkło dostępne jest w sprzedaży w dwóch wersjach kolorystycznych: czarnej i srebrnej. Dzięki temu dokonując zakupu można wybrać sobie takie wykończenie, które będzie lepiej pasowało do naszego korpusu. W przypadku zestawu z aparatem Olympus PEN E-PL7 o zgodność tę zadbał już za nas producent.

 

Budowa optyczna

Konstruktorzy z firmy Olympus nie mieli łatwego zadania: na niewielkiej przestrzeni musieli zmieścić łącznie 8 soczewek zebranych w 7 grup optycznych. Pięć z tych elementów ma specjalną konstrukcję: 3 soczewki charakteryzują się kształtem asferycznym, jedna jest asferyczna i dodatkowo wykonana ze szkła niskodyspersyjnego (ED), a jedna charakteryzuje się podwyższonym współczynnikiem refrakcji (HR). Dokładny schemat konstrukcji można obejrzeć na poniższej ilustracji.
 

Schemat budowy wewnętrznej obiektywu M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE. Kolorem różowym wyróżniono soczewki asferyczne, kolorem zielonym soczewkę Super HR, a kolorem niebieskim soczewkę ED. (Rys. Olympus)

 

Najmniej imponującym elementem konstrukcji optycznej tego obiektywu jest chyba przysłona: pięciolistkowa o budowie kołowej, przymykająca się do wartości f/22 w całym zakresie ogniskowych. Oczywiście mała liczba listków nie przesądza od razu o tym, że plastyka obrazu będzie gorsza od oczekiwanej, ale pozwala mieć w tym zakresie pewne obawy.

 

Jakość wykonania

Obiektyw o oznaczeniu ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE należy do segmentu M.ZUIKO DIGITAL Standard, czyli najniższej klasy szkieł dla systemu Mikro Cztery Trzecie marki Olympus. W przypadku produktów tej firmy nie oznacza to jednak na ogół niskiej jakości wykonania i podobnie jest w tym wypadku: szkło jest wykończone bardzo przyzwoicie i z wysoką dbałością o detale. Bagnet jest odlewem metalowym, co w konstrukcjach Olympusa stanowi praktycznie normę.
 

Mimo iż testowany obiektyw należy do konstrukcji stosunkowo tanich, do jego produkcji zastosowano elementy wysokiej jakości. Do pełni szczęścia brakuje chyba jedynie uszczelnień, które jednak są zarezerwowane dla modeli z linii M.ZUIKO Pro.

 

Jak łatwo można się spodziewać, obiektyw nie zawiera dodatkowych uszczelnień chroniących go przed pyłem i wilgocią. Ponadto z uwagi na to, że podczas pracy długość tubusu dość znacznie się zmienia, nie polecamy rzucania go w piasek, ani długotrwałego trzymania w miejscu, gdzie groziłaby mu ekspozycja na wilgoć lub kurz.

 

Ergonomia i funkcjonalność

Konstrukcje typu pancake to bardzo specyficzna podgrupa obiektywów fotograficznych. Ze względu na małe rozmiary nie ma w nich miejsca na takie elementy, jak skale ostrości, a pierścienie sterujące ogniskową (jeśli mamy do czynienia ze szkłem typu zoom) oraz ostrości są bardzo wąskie. W tej sytuacji zapewnienie produktowi odpowiedniej wygody obsługi nie jest łatwe. Na szczęście projektanci tego szkła wyszli z tego wyzwania obronną ręką.
 

[converttable end="1"]

pozycja spoczynkowa

ogniskowa 14 mm

ogniskowa 42 mm

najmniejsza długość robocza

Obiektyw ma grubość mniejszą niż 2,5 cm tylko w trybie spoczynkowym – gdy aparat jest wyłączony. Po uruchomieniu wysuwa się mniej więcej dwukrotnie, natomiast w trakcie pracy (zmieniania ogniskowej) nie wydłuża się w stopniu, który powodowałby jakikolwiek dyskomfort.

[converttable]

 

Regulacja ogniskowej aparatu odbywa się za pomocą silniczka elektrycznego, o czym świadczy m.in. symbol EZ w nazwie. Reaguje on szybko i bez opóźnień, a sam obiektyw może też współpracować z mechanizmem Power Zoom, o ile korpus oczywiście nim dysponuje. Mechanizm ręcznej regulacji ostrości również zrealizowano za pomocą elektrycznego pierścienia – co w przypadku systemu Mikro Cztery Trzecie jest normą.

System automatycznego ustawiania ostrości jest szybki (choć do błyskawiczności działania obiektywów takich jak Olympus M.ZUIKO DIGITAL ED 12-40mm 1:2.8 PRO sporo tu jednak brakuje), płynny i bezgłośny – z tej ostatniej cechy zadowoleni będą przede wszystkim wideofilmowcy. A jak w kwestii optycznej? To wykaże nasz dokładny test już niebawem, lecz już teraz możemy stwierdzić, że M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE jest jednym z najlepszych obiektywów typu kit, z jakich zdarzyło się nam korzystać. Obejrzyjcie zresztą kadry w galerii zdjęć przykładowych i przekonajcie się sami.

 

 

Wrażenia z użytkowania

Po krótkim omówieniu dostarczanego w zestawie z Olympusem PEN E-PL7 obiektywu czas przystąpić do zasadniczej części testu. Od tej chwili pisać będziemy już tylko o korpusie i jego możliwościach, a zaczniemy od podzielenia się z Wami naszymi wnioskami na temat szeroko pojętej wygody obsługi i możliwościami aparatu. Zajmiemy się więc ergonomią i funkcjonalnością nowego PENa.

[kn_advert]

Duży krok we właściwą stronę

Nie każdy nowy aparat z danej serii przynosi rewolucyjne, czy nawet znaczące zmiany – o tym dobrze wiemy. Ba! Niekiedy nawet tych mniej istotnych zmian trzeba uważnie szukać, aby ostatecznie stwierdzić, że są one tak naprawdę czysto kosmetyczne. Tak właśnie było z modelem Olympus PEN E-PL6, którego od "piątki" różniło tak niewiele, że dziś aparaty te wymienia się często jako jeden model w dwóch wariantach. Na szczęście z Olympusem E-PL7 sytuacja jest zgoła odmienna.
 

Olympus PEN E-PL7 to aparat, którego najlepiej używać z niewielką optyką. Trzymany w rękach przypomina kształtem niewielki kompakt, lub klasycznego dalmierzowca, dzięki czemu szczególnie dobrze nadaje się na wakacje i do fotografowania na ulicy. Jeżeli jednak ktoś przesiada się na taki aparat z typowej konstrukcji lustrzankowej z głębokim gripem, to powinien najpierw przywyknąć do nieco innego sposobu jego trzymania.

 

Przede wszystkim korpus "siódemki" został przeprojektowany i teraz znacznie bardziej przypomina rzeczywistego "mniejszego brata" serii PEN E-Px (za którego od zawsze chcieliśmy go uważać), niż jakiegoś ubogiego krewnego. Na to wrażenie składają się ostrzejsza bryła aparatu, obecność wygodnego uchwytu z przodu, który zapewnia znacznie lepsze oparcie dla dłoni i przede wszystkim zamiana pokrętła zintegrowanego z wybierakiem na klasyczne pokrętło na górnej ściance aparatu.

Ta ostatnia zmiana, z pozoru niewielka, oznacza znaczny awans jeśli chodzi o wygodę obsługi aparatu. W gruncie rzeczy bardziej chodzi tu o wady rozwiązania zastosowanego w modelach E-PL5 i E-PL6: pokrętło w dotychczasowej postaci było wiotkie, delikatne, łatwo można było je przestawić przypadkiem lub nacisnąć któryś z ukrytych pod nim przycisków (i vice versa: w "piątce" nie raz zdarzało nam się, że pragnąc zmienić np. tryb pracy autofokusu mimowolnie przestawialiśmy też wartość przysłony lub czas ekspozycji zdjęcia). Teraz problem ten nie występuje, ponieważ pokrętło kontrolne znajduje się w tym samym miejscu, co spust migawki (stare trzeba było obsługiwać kciukiem), jest duże i stawia odpowiedni opór.
 

Pokrętło kontrolne w nowym Olympusie PEN E-PL7 dobrze komponuje się z umieszczonym obok pokrętłem trybów. Widać tu pewne inspiracje linią OM-D, a w szczególności modelem E-M10.

 

Dzięki przestawieniu wszystkich elementów sterujących z tylnej ścianki aparatu na jej prawą stronę, przyciski tam zlokalizowane obsługuje się kciukiem. Trudno jednak powiedzieć, na ile jest to zamierzone działanie, a na ile efekt zmiany proporcji wyświetlacza LCD (jest on wyższy niż w dwóch wcześniejszych modelach). Aparat obsługuje się poprawnie, choć dostęp do najniżej położonych przycisków (tych przeniesionych z lewej górnej krawędzi tylnej ścianki) nie zawsze był zbyt wygodny. Na szczęście służą one tylko do przeglądania i usuwania zdjęć z karty pamięci. Również lokalizacja przycisku REC wydaje się kontrowersyjna – bardzo blisko "spoczynkowej" pozycji kciuka – mimo iż podczas testów ani raz nie zdarzyło nam się jego przypadkowe naciśnięcie.

 

Niedroga alternatywa dla wymagających, ale oszczędnych miłośników systemu

Aparaty z systemu Mikro Cztery Trzecie (podobnie zresztą jak sam system) od początku istnienia są zarówno chwalone, jak i krytykowane. Jeśli chodzi o przedmiot krytyki, to na liście tej praktycznie od zawsze znajduje się wysoka cena. I rzeczywiście, trudno w tym systemie o aparat, który odznaczając się naprawdę przystępną ceną jednocześnie oferowałby coś więcej dla wymagających fotografów  – szczególnie od czasu, gdy firma Sony modelem NEX-6 zainaugurowała serię bardzo udanych, zaawansowanych aparatów kosztujących poniżej 3 tysięcy złotych. Wprawdzie seria Olympus PEN E-PLx stanowiła (w zamierzeniach producenta) taką właśnie ofertę, ale aparatom tym stale brakowało czegoś, dzięki czemu byłyby one atrakcyjne dla użytkowników oczekujących czegoś więcej, niż "małpka" z wymienną optyką. Jednak już po kilku godzinach spędzonych w towarzystwie modelu E-PL7 wiedzieliśmy, że to może być to, na co tak długo czekaliśmy.
 

Olympus PEN E-PL7 dysponuje niewielkim, ale bardzo dobrze wyprofilowanym uchwytem pod palec środkowy prawej ręki. Modele wcześniejsze były w tym miejscu zupełnie gładkie, choć producent przewidział do możliwość przykręcenia do nich podobnego "gripu". Obecne rozwiązanie wydaje się jednak znacznie lepsze, a i wygląd aparatu sporo na tym zyskuje.

 

"Siódemka" jest aparatem bezlusterkowym, który bardziej wymagający fotograf nie dysponujący pokaźnym budżetem może bez większych problemów polubić. Przede wszystkim nie utrudnia fotografowania w trybie innym niż automatyczny – główną zasługą są tutaj oczywiście opisane w poprzednim rozdziale zmiany konstrukcyjne, ale też inny format ekranu LCD (proporcje 3:2 czynią go znacznie bardziej użytecznym dla fotografujących, niż użyty w poprzednich modelach wyświetlacz panoramiczny), modyfikacje związane z nową konstrukcją migawki, nową generacją procesora obrazu, lepszym układem AF i inne cechy, które jeszcze opiszemy.

Nie bez znaczenia jest też wrażenie, jakie ma użytkownik biorący ten aparat po raz pierwszy do rąk: nie jest to już lekki i mały "plastik-fantastik", ale po prostu nieco prostszy od modelu PEN E-P5, choć nadal bardzo dobrze wykonany bezlusterkowiec. Lekki, ale ważący na tyle dużo, aby dobrze trzymało się go w rękach, z w dużej mierze metalowym korpusem, wygodny, szybko reagujący na polecenia. Sam fakt, że większość kluczowych elementów konstrukcyjnych zostało przejętych z Olympusa OM-D E-M10 jest tutaj bardzo znaczący. Ten aparat ma być po prostu dla serii PEN tym, czym wspomniana "dziesiątka" dla rodziny OM-D.
 

Po zdjęciu z aparatu osłony stopki lampy błyskowej oczom naszym ukazuje się też mały port akcesoriów oznaczony symbolem AP2. Umożliwia on podłączenie do aparatu szeregu akcesoriów, z których najistotniejsze dla większości fotografów są odchylane wizjery elektroniczne z rodziny VF. Niestety podłączenie czegokolwiek do tego portu oznacza również blokadę stopki lampy błyskowej i jest to poważna wada takiego rozwiązania.

 

A co psuje to wrażenie? Przede wszystkim pewne braki. Aparat nie ma w standardowym wyposażeniu ani wbudowanej lampy błyskowej (dołączony do zestawu mały flesz jest jednak w praktyce znacznie bardziej kłopotliwy), ani wizjera (Firma Panasonic z modelem DMC-GM5 udowodniła przecież, że zaimplementowanie wizjera EVF w tak małą konstrukcję kierowaną do średniowymagających obiorców jest najzupełniej wykonalne). I choć aparat może współpracować z zewnętrznym fleszem lub wizjerem, to jednak rozwiązanie takie ma swoje wady. Przede wszystkim podłączenie do aparatu lampy uniemożliwia skorzystanie z wizjera i vice versa. Po drugie, zewnętrzny wizjer kosztuje sporo (ponad połowę ceny samego korpusu), a po trzecie znacznie zwiększa gabaryty aparatu. Testowana "siódemka" jest aparatem małym, ale miejsce na lampę błyskową lub wizjer elektroniczny (ze względów cenowych optowalibyśmy za tym pierwszym rozwiązaniem) powinno się na nim znaleźć.

 

Interfejs użytkownika bez zmian – bo i po co?

Bezlusterkowce Olympusa przez lata przyzwyczaiły nas do jednego, stopniowo rozwijanego systemu sterowania i ten element w modelu E-PL7 pozostał niezmienny. Mamy więc tak samo jak dawniej wyświetlane informacje o ustawieniach aparatu w trakcie robienia zdjęć oraz filmowania (i dobrze, ponieważ jest to jeden z najlepiej dopracowanych systemów tego typu spotykanych w aparatach bezlusterkowych) oraz identyczną strukturę menu (tu już przydałoby się dokonać pewnych porządków i przetasowań – na przestrzeni lat wytworzył się w nim spory bałagan).
 

Zestaw informacji wyświetlanych na ekranie aparatu podczas wykonywania zdjęć jest bardzo rozbudowany, lecz mimo to całość jest czytelna dla każdego. Kolorem żółtym wyróżnione są te parametry, których wartość można zmodyfikować za pomocą pokrętła kontrolnego (w tym wypadku korekta ekspozycji) lub przycisków strzałka w górę/strzałka w dół (w tym wypadku wartość przysłony)

 

Wszystko przez to, że aparaty Olympusa z wyższej i średniej półki są bardzo hojnie wyposażane w funkcje dodatkowe oraz rozmaite możliwości konfiguracyjne i E-PL7 nie jest tu wyjątkiem. Sprawia to, że najbardziej rozbudowane submenu w tym niewielkim aparacie może śmiało konkurować ze swoim odpowiednikiem w najbardziej rozbudowanych lustrzankach Nikona – a to jest już naprawdę coś. I, co chyba najciekawsze, menu to jest domyślnie ukryte przed okiem użytkownika. Zupełnie tak, jakby projektanci aparatu obawiali się udostępnić drzemiące w nim możliwości mniej doświadczonym fotografom.

O ile jednak taki krok można jeszcze zrozumieć (narzędziami, jakie zawiera Menu własne, można sobie bez większego trudu solidnie namieszać w aparacie), o tyle ukrycie przed mniej świadomymi użytkownikami innych przydatnych narzędzi kontrolnych jest trudne do wyjaśnienia. Tak jest na przykład z interfejsem kontrolnym Live Super Control Panel (w polskojęzycznej wersji menu Pełny panel sterowania LV), który domyślnie jest nieaktywny i sama możliwość jego włączenia wymaga jednorazowego odwiedzenia bardzo głębokich pokładów menu. Tymczasem jest on nie tylko znakomitym źródłem informacji o ustawieniach aparatu, ale też umożliwia ich wygodną regulację zarówno tradycyjnie, jak i dotykowo.
 

W wersji podstawowej menu główne aparatu dysponuje tylko czterema zakładkami. Dwie kolejne (w tym najważniejszą – Menu własne) użytkownik musi uaktywnić sam, za pomocą odpowiedniej opcji w Menu ustawień.

 

Wiele problemów z obsługą aparatu wynika więc najwyraźniej z braku konsekwencji w dopasowywaniu systemu sterowania do pojawiających się opcji. Doskonałym tego przykładem jest funkcja Auto ISO, która w gruncie rzeczy rozwiązana jest całkiem nieźle – umożliwia zdefiniowanie dolnego i górnego zakresu regulacji czułości matrycy oraz maksymalnego dopuszczalnego czasu ekspozycji. Jednak tylko dwie pierwsze z trzech wymienionych opcji dostępne są w menu Ust. Auto ISO. A gdzie ostatnia? Nikt chyba nie zgadnie: w ustawieniach czasu otwarcia migawki dla lampy błyskowej! Na szczęście aparat w trybach P i A ustawiony na Auto ISO domyślnie przyjmuje maksymalny czas ekspozycji wyliczony zgodnie z równaniem 1 / (2 * długość ogniskowej), a zatem całkiem rozsądnie.

 

Możliwości personalizacji

Jeśli chodzi o możliwości w zakresie dopasowania sposobu pracy aparatu do własnych nawyków, to są one całkiem przyzwoite – szczególnie, jak na tak niewielki korpus. Choć tylko jeden przycisk opisany jest wprost jako Fn, to tak naprawdę identyczne możliwości personalizacji oferują jeszcze dwa przyciski: REC i Powiększenie. Każdy z nich ma oczywiście inną funkcję domyślną, ale każdy z nich można swobodnie przekonfigurować, dokonując wyboru jednej spośród 24 funkcji. Dodatkowo istnieje możliwość zdefiniowania funkcji dwóch przycisków kierunkowych (prawo i dół, czyli domyślnie tryb lampy błyskowej i trybu pracy migawki), a nawet całemu wybierakowi. Jeśli zaś dysponujemy obiektywem z przyciskiem L-Fn, to zdefiniować można również działanie tego ostatniego. Również domyślna funkcja pokrętła może być zdefiniowana zupełnie niezależnie dla różnych trybów kontroli ekspozycji.
 

Bezlusterkowce Olympusa od lat cieszą się opinią aparatów łatwo poddających się rekonfiguracji zgodnie z osobistymi preferencjami użytkownika. Model PEN E-PL7 nie jest tutaj wyjątkiem, co pokazują powyższe zrzuty z obszarów menu odpowiadających za definiowanie sposobu pracy przycisków funkcyjnych i pokrętła kontrolnego.

 

Zupełnie osobną sprawą jest możliwość rejestrowania ulubionych ustawień aparatu do banków pamięci. Ta, zaliczana do grona dosyć zaawansowanych, funkcja dostępna jest również w Olympusie PEN E-PL7 i ma postać czterech banków pamięci, które można wywołać w dowolnej chwili z menu lub zaprogramowanym przyciskiem. Możliwe jest nawet przypisanie konkretnego banku ustawień do jakiejś pozycji pokrętła trybów, uzyskując w ten sposób odpowiednik trybu C (Custom). A jakiego najlepiej? Większość zaawansowanych użytkowników wykorzystuje w tym celu rzadko wykorzystywany przez nich tryb PHOTO STORY.

 

 

Wizjer i ekran LCD

Nadszedł teraz czas na bliższe przyjrzenie się kolejnemu nowemu (no prawie) elementowi w aparacie Olympus PEN E-PL7, z którego zadowoleni będą przede wszystkim blogerzy i miłośnicy wykonywania selfie – a przynajmniej tak można wysnuć wniosek czytając materiały reklamowe producenta. A jak wyszło w rzeczywistości? Przeczytajcie nasze wnioski i spróbujcie ocenić to sami.

[kn_advert]

Nowy wyświetlacz i jego system regulacji położenia

Choć sam wyświetlacz LCD w testowanym aparacie nie jest oczywiście nowym elementem, to cała jego konstrukcja już tak. W porównaniu z wyświetlaczami stosowanymi w modelach E-PL5 i E-PL6 zmieniło się tutaj prawie wszystko. Zacznijmy od cech najbardziej widocznych: proporcje długości boków ekranu to już nie panoramiczne 16:9 (bardzo wygodne do filmowania, lecz niezbyt użyteczne dla fotografa, szczególnie w przypadku systemu Mikro Cztery Trzecie), lecz 3:2. Podobne ekrany zastosowano w modelach PEN E-P5 i OM-D E-M10 – zarówno w trybie foto jak i wideo oferują one wystarczająco dużo przestrzeni dodatkowej, aby wyświetlane na ekranie LCD informacje nie przesłaniały zbytnio fotografowanej sceny. Najważniejsze jest jednak to, że zmianie proporcji ekranu towarzyszyło zwiększenie jego wysokości (oraz niewielkie zmniejszenie szerokości). Efekt? Przy tej samej długości przekątnej, co w modelach poprzednich (3 cale) wyświetlacz zastosowany w Olympusie PEN E-PL7 wydaje się wyraźnie większy.
 

[converttable end="1"]

zdjęcie 1

zdjęcie 2

zdjęcie 3

zdjęcie 4

zdjęcie 5

zdjęcie 6

Ekran LCD aparatu Olympus PEN E-PL7 dysponuje znacznym zakresem swobody ruchów dzięki mechanizmowi wychyłowemu z przegubem. Choć na powyższej prezentacji z przyczyn technicznych nie jesteśmy w stanie zaprezentować pełnego zakresu ruchów, to zapewniamy, że jest on imponujący: wynosi łącznie aż 260 stopni!

[converttable]

 

Inne parametry ekranu również uległy poprawie. Rozdzielczość wyświetlanego obrazu to w modelu E-PL7 ok. 1,04 mln punktów, co przekłada się na rozdzielczość 720×480 pikseli (format WVGA) – ponownie analogicznie do topowego PEN’a i najnowszego OM-D. Obraz wyświetlany na tym ekranie jest bardzo dobrej jakości: ostry, szczegółowy, kolorowy i o wysokim poziomie kontrastu. Wierność odwzorowywanych przez niego kolorów nie budzi większych zastrzeżeń, podobnie jak maksymalna jasność, choć podczas fotografowania w terenie przy świetle słonecznym wbudowany wizjer stanowiłby znaczną pomoc. Nie jest to jednak coś szczególnie zaskakującego.

Ostatnim ważnym (i nowym) elementem związanym z ekranem LCD jest nowy system regulacji położenia. Podobnie, jak w poprzednich modelach z rodziny E-PLx, Olympus PEN E-PL7 dysponuje wyświetlaczem wychylanym w osi góra-dół. Jest to – naszym zdaniem – lepsza alternatywa dla ekranu na przegubie, bo choć zapewnia mniejszą swobodę ruchów, to łatwiej w nim ustawić dwie najczęściej potrzebne pozycje: do fotografowania z biodra (ekran skierowany w górę) oraz do wykonywania zdjęć znad głowy (ekran w dół). Jeśli zaś konstruktorzy naprawdę przyłożą się do swojej pracy, to dochodzi do tego też "tryb selfie", czyli możliwość ustawienia ekranu przodem do kierunku fotografowania. Możliwość taką (prawie) dawał Olympus PEN E-PL6, którego ekran wychylał się pod kątem 170° w górę i 65° w dół. W najnowszym modelu mechanizm ten ulepszono, ale i odwrócono – teraz swoboda ruchu wyświetlacza wynosi 80° w górę i pełne 180 stopni w dół. Dlaczego tak? Konstruktorzy tłumaczą to tym, że wykonywanie selfie z ekranem znajdującym się pod aparatem wiąże się z mniejszymi problemami dla użytkownika – takimi jak choćby brak możliwości zasłonięcia ekranu przez lampę błyskową.
 

Olympus PEN E-PL7 był od samego początku reklamowany jako wymarzony aparat do selfie. Niezależnie od tego, co każdy z nas myśli o tej odmianie autoportretów, to trudno zaprzeczyć oczywistemu faktowi: możliwość odchylenia wyświetlacza w kierunku fotografowanej sceny zapewnia możliwości, które obecnie dobrze się sprzedają. (Fot. Olympus)

Ustawienie wyświetlacza w "trybie selfie" ma też inne konsekwencje przewidziane przez konstruktorów. Jeśli przykładowo dysponujesz obiektywem typu Power Zoom (np. opisanym w tym teście modelem M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE, to wówczas automatycznie ustawi się on na najkrótszą ogniskową, która – jak wskazuje praktyka – jest najczęściej wykorzystywana przy tego typu autoportretach (zwłaszcza grupowych).

 

Sterowanie dotykiem

Wyświetlacz LCD testowanego aparatu wyposażony został przez konstruktor w system detekcji dotyku pracujący w oparciu o technologię pojemnościową – a więc taką, jak stosowana w nowoczesnych smartfonach. Sprzętowe warunki do zapewnienia obsługi aparatu za pomocą dotyku zostały spełnione. A jak z dużo ważniejszymi, software’owymi? Na co pozwala w tym zakresie testowany korpus?

W normalnym trybie pracy ekran aparatu wyświetla dwa przyciski związane z obsługą dotykową: Wi-Fi, służący do nawiązania szybkiego połączenia bezprzewodowego oraz oznaczonego ikoną dłoni, za pomocą którego użytkownik może zdecydować, czy chce mieć aktywny system ustawiania ostrości za pomocą dotyku lub ostrzenia połączonego z wykonywaniem zdjęcia, czy też woli z niego nie korzystać.

 

Za pomocą dotyku można w aparacie ustawić ostrość, wykonać zdjęcie, połączyć aparat z siecią LAN lub urządzeniem mobilnym, przeglądać zdjęcia (w tym również ustawiać stopień ich powiększenia i oglądany fragment obrazu), korzystać z wielu funkcji aparatu (np. cyfrowego telekonwertera), a także zmieniać podstawowe ustawienia aparatu, wybierać filtry artystyczne i programy tematyczne oraz obsługiwać korpus w trybach sterowania na żywo i pełnego panelu sterowania LV. Jest to system funkcjonujący dobrze i intuicyjny, choć jeszcze trochę brakuje mu do stosowanych w aparatach bardziej kompleksowo zaprojektowanych pod tym względem (dobrym tego przykładem są amatorskie lustrzanki Canona).

 

Możliwości podłączenia wizjera EVF

Na koniec warto wspomnieć raz jeszcze o możliwości podłączenia do aparatu wizjera elektronicznego, czyli EVF. Olympus PEN E-PL7 jest – podobnie jak wiele innych modeli aparatów tego producenta z rodziny PEN – wyposażony w złącze akcesoriów AP2, za pomocą którego można do aparatu podłączyć wizjer Olympus VF. Na chwilę obecną producent ma w ofercie dwa modele takich wizjerów: tańszy VF-3 oraz droższy i bardziej zaawansowany VF-4. Najmniej wymagający i najbardziej oszczędni mogą też poszukać nieco starszego modelu VF-2, ale muszą mieć oni świadomość, że jest to sprzęt już nieprodukowany i dostępny jedynie w zapasach magazynowych sklepów oraz oczywiście na rynku wtórnym.
 

Oferujący identyczną jakość obrazu, jak wizjer EVF zastosowany w topowym Olympusie OM-D E-M1, wizjer zewnętrzny Olympus VF-4 bez problemów współpracuje z aparatem PEN E-PL7. I choć połączenie ze sobą tych dwóch urządzeń wygląda nieco karykaturalnie z uwagi na niewielkie wymiary testowanego korpusu, to jest to pewne rozwiązanie dla wszystkich tych, dla których odchylany wyświetlacz LCD nie zapewnia wystarczającego komfortu pracy. (Fot. Olympus)

 

Skupmy się jednak na dwóch pierwszych. W czym są one do siebie podobne, a czym się różnią - oczywiście poza ceną (model VF-3 kosztuje obecnie około 800 zł, podczas gdy VF-4 jest 300 zł droższy)? Przede wszystkim jakością wyświetlanego obrazu. Olympus VF-4 nie tylko ma 2,-5x wyższą rozdzielczość (2,36 mln punktów – tyle samo, co wizjer w Olympusie OM-D E-M1), ale też przekonstruowany system optyczny, dzięki któremu obraz oglądany przez fotografa jest większy, ostrzejszy na krawędziach i mniej zniekształcony. Dysponuje też czujnikiem umożliwiającym automatyczne włączanie wizjera i wygaszanie ekranu głównego w momencie zbliżenia twarzy do okularu. Jest to jednak również konstrukcja wyraźnie większa od VF-3 i z tego powodu nie każdemu musi ona odpowiadać. Z kolei jakość obrazu wyświetlanego przez model tańszy nie jest może zła, ale z całą pewnością sytuuje się poniżej tego, co oferują nowocześniejsze konstrukcje – jest to bowiem sprzęt mający już kilka ładnych lat i wypuszczony na rynek wraz z Olympusem PEN E-PL3. Trudno nazwać go kiepskim, choć z całą pewnością zasługuje na miano nieco przestarzałego.

Obydwa wizjery oferują możliwość regulacji kąta odchylenia okularu w zakresie 0-90 stopni oraz korektę dioptryczną dla osób ze słabszym wzrokiem oraz korzystających z okularów. Ponadto niezależnie od modelu wizjera, testowany aparat umożliwia adjustację obrazu wyświetlanego przez wizjer w zakresie regulacji jasności oraz temperatury barwowej. Dzięki temu nawet w przypadku problemów możemy zadbać o to, aby obraz wyświetlany w wizjerze jak najwierniej odpowiadał rzeczywistości.

 

 

Jakość obrazu foto

Centralnym etapem testów każdego aparatu cyfrowego są oczywiście sprawdziany mające na celu określenie, jak dobry obraz rejestruje dana cyfrówka. W przypadku aparatów z wymienną optyką sprawa jest oczywiście ułatwiona: testuje się przede wszystkim czystość, detaliczność i odwzorowanie kolorów w pełnym zakresie czułości ISO. Nasze testy, zgodnie z przyjętą w serwisie metodologią, przeprowadzone zostały w warunkach jak najbardziej zbliżonych do naturalnych, przy manualnie ustawionym balansie bieli i ostrości potwierdzanej przed wykonaniem każdego zdjęcia. Fotografie testowe zapisane zostały w parach RAW+JPEG – dla zainteresowanych pod każdą prezentacją umieszczony został odnośnik do paczki zawierającej oryginalne zdjęcia. Wszystkie testy przeprowadziliśmy przy użyciu obiektywu M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE.

[kn_advert]

Zakres dostępnych czułości ISO i poziom zaszumienia obrazu

Ponieważ zastosowana w Olympusie PEN E-PL7 kombinacja matryca+procesor obrazu to ten sam zestaw, co użyty w bardzo udanym modelu OM-D E-M10, toteż nic dziwnego, że przystępując do testów nasze oczekiwania były mocno wybujałe. Procesor obrazu TruePic VII umożliwia fotografowanie z czułością ustawianą w zakresie 200-25600 ISO poszerzaną w dół cyfrowo do ekwiwalentu 100 ISO. Test został wykonany przy wyłączonych algorytmach odszumiających dostępnych w aparacie. Pierwszy test jakości obrazu przeprowadziliśmy z użyciem naszej standardowej tablicy testowej ColorChecker z wyłączoną opcją redukcji szumów. Oglądane poniżej fragmenty zdjęć prezentowane są w skali 1:2. Kliknięcie ich spowoduje otwarcie fragmentu w osobnym oknie w pełnej rozdzielczości.
 

[converttable start="1" end="1" type="vertical"]

100 ISO (LOW)
200 ISO
400 ISO
800 ISO
1600 ISO
3200 ISO
6400 ISO
12800 ISO
25600 ISO
Paczka w formacie ZIP ze wszystkimi zdjęciami testowymi z tej prezentacji w oryginalnych rozmiarach dostępna jest TUTAJ.

[converttable]

 

Pierwsze wyniki testów są bardzo zachęcające. Zdjęcia nie wykazują praktycznie żadnych śladów szumów barwnych do czułości 3200 ISO włącznie, a w trybie pełnoekranowym nawet 6400 i 12800 ISO wyglądają całkiem znośnie – niewielkie placki przebarwień w kierunku magenty przy tak wysokich czułościach to nie coś, na co można byłoby narzekać. Dobrze wygląda też reprodukcja nasyconych barw, ponieważ odznaczają się one wysokim, a przy tym naturalnym nasyceniem (szkoda, że bez tej "soczystości", co zdjęcia z Samsunga NX30), a przede wszystkim są poprawne.

Co ciekawe (a przede wszystkim niepokojące), już analizując test wykonany z użyciem tablicy barwnej udało nam się zaobserwować silny wzrost kontrastu w jasnych partiach obrazu przy "dodatkowej" czułości 100 ISO (nie widać go na prezentacji, ale bez problemu dostrzeżecie go porównując zdjęcia źródłowe wykonane przy 100 i 200 ISO. Czyżby zwiastun nieprzydatności najniższej czułości aparatu w scenach o wysokiej rozpiętości tonalnej? Zaraz się przekonamy.

 

Odwzorowanie barw i szczegółów

Druga seria zdjęć testowych, przedstawiających rzeczywistą scenę oświetloną blaskiem słońca rozproszonego przez chmury miała wykazać poprawność reprodukcji subtelnych przejść tonalnych i delikatniejszych barw, a przede wszystkim zachowania rozpiętości tonalnej sceny. Tym razem, w celu jak najlepszego oddania jakości zdjęć uzyskanych przez przeciętnego fotografa zapisującego swoje prace w plikach JPEG, ustawienia mechanizmu redukującego szumy przy wysokich czułościach ISO zostało przestawione na Standard. Podobnie jak w poprzednim wypadku zbliżenia fragmentów prezentowane są w skali 1:2, a ich kliknięcie powoduje otwarcie pełnego powiększenia w osobnym oknie. Zdjęcia testowe dostępne w pliku archiwizującym mają postać par plików RAW i JPEG.
 

[converttable start="1" end="1" type="vertical"]

100 ISO (LOW)
200 ISO
400 ISO
800 ISO
1600 ISO
3200 ISO
6400 ISO
12800 ISO
25600 ISO
Paczka w formacie ZIP ze wszystkimi zdjęciami testowymi z tej prezentacji w oryginalnych rozmiarach dostępna jest TUTAJ.

[converttable]

 

Zacznijmy od ostatniej z wymienionych przez nas kwestii z listy "do sprawdzenia" – nasze podejrzenia z pierwszego testu dotyczące czułości 100 ISO okazały się prawdziwe: rozpiętość tonalna w jasnych partiach obrazu jest przy czułości "rozszerzonej" obniżona o mniej więcej 2/3 EV, co stawia użyteczność tego ustawienia pod znakiem zapytania. Naprawdę, nie jest to wynik dobry i projektanci matryc Live MOS powinni poważnie zabrać się za ten problem, bo w obecnych czasach brak w pełni funkcjonalnej czułości 100 ISO w zaawansowanym aparacie to nieporozumienie – no, chyba że korpusy zaczną być wyposażane we wbudowany filtr ND, na co jednak się nie zanosi.

W półtonach sytuacja przedstawia się bardzo dobrze do czułości 3200 ISO, od której drobne detale zaczynają znikać. Czułości rzędu 6400 ISO i wyższe to pod tym względem nieporozumienie – wprawdzie reprodukcja barw pozostaje na dobrym poziomie, ale spadek detaliczności obrazu jest już zbyt poważny. W przypadku ciemnych partii obrazu granica użyteczności aparatu to obszar pomiędzy 3200, a 6400 ISO. Ile dokładnie? To już zależy od sceny, niemniej jednak wyniki tego testu nieco nas rozczarowały – głównie na skutek obiecujących rezultatów z tablicą barwną. Wniosek był dość jasny: nawet jeśli aparat daje sobie radę z wykonywaniem zdjęć przy wysokich czułościach matrycy, to zbyt agresywnie działające systemy redukcji zakłóceń niweczą cały efekt.

 

Odszumianie

W świetle takich, a nie innych wyników poprzedniego sprawdzianu, test skuteczności algorytmów odszumiających okazał się dość kłopotliwym etapem całej procedury. W normalnej sytuacji jego zadanie sprowadza się bowiem do udzielenia odpowiedzi na następujące pytanie: jak skutecznie odszumianie usuwa zakłócenia obrazu przy wysokich czułościach ISO oraz czy odbywa się to w dużym stopniu kosztem utraty detali obrazu. Tymczasem już na starcie stanęliśmy przed innym problemem: aparat z domyślnie ustawionym odszumianiem przy czułościach matrycy powyżej 3200 ISO rejestruje obraz wprawdzie pozbawiony zakłóceń, ale też praktycznie wszystkich drobnych szczegółów. Musieliśmy zadać sobie inne pytanie: jakie ustawienie opcji Filtr Szum. powinien wybrać fotograf, któremu zależy na akceptowalnej jakości plików JPEG rejestrowanych przy ustawionej podwyższonej czułości ISO? Aparat oferuje trzy możliwości: Wyłączone, Słabe, Normalne i Mocne.
 

[converttable start="1" end="1" type="vertical"]

Wyłączona
Słaba
Normalna
Mocna
Paczka w formacie ZIP ze wszystkimi zdjęciami testowymi z tej prezentacji w oryginalnych rozmiarach dostępna jest TUTAJ.

[converttable]

 

Ten specyficzny test postanowiliśmy przeprowadzić na równie specyficznym materiale: nadruk na metalowej pokrywce ozdobnej puszki charakteryzuje się wyraźnym tzw. rastrem i świetnie nadaje się zarówno do stwierdzenia obecności szumów własnych aparatu, jak i wystąpienia zjawiska nadmiernego odszumiania. Potwierdził on nasze podejrzenia: o ile jeszcze przy czułościach 1250 i (do pewnego stopnia) 2500 ISO odszumianie domyślne spisuje się umiarkowanie dobrze, to już przy 5000 ISO jest zdecydowanie zbyt wysokie. Jeśli więc przyjmiemy, że przy ustawieniu Normalnym mechanizmów redukcji szumów obraz jest nadmiernie "szatkowany", w wyniku czego traci zarejestrowane na zdjęciu drobne detale, to co nam pozostaje?

Ustawienie o nazwie Mocne daje jeszcze gorsze efekty – zdjęcia wykonane przy jego użyciu prezentują się jak dzieła malarzy-impresjonistów oglądane ze zbyt małej odległości. Zupełne wyłączenie odszumiania zapewnia natomiast obraz bardzo ziarnisty, choć – jak już wspomnieliśmy w rozdziale poświęconym testom z tablicą barwną – szum ten jest prawie zupełnie monochromatyczny. Tak naprawdę złotym środkiem (lub zgniłym kompromisem, w zależności jak na to patrzeć) wydaje się ustawienie Słabe. Nie sprawi ono niestety, że zdjęcia wykonane przy czułości 6400 ISO lub wyższej zaczną wyglądać bardzo dobrze, ale też nie będzie tak źle, jak przy ustawieniach domyślnych.
 

[converttable end="1"]

plik JPEG z aparatu

konwersja ACR - ust. domyślne

konwersja ACR - dod. odszumianie

Porównanie wyglądu fragmentu jednego zdjęcia wykonanego przy czułości 6400 ISO, zapisanego w parze RAW+JPEG i wygenerowanego na trzy różne sposoby. Różnice w kolorystyce wynikają z odmiennych algorytmów interpretowania barw przez oprogramowanie wewnętrzne aparatu oraz przez konwerter Camera Raw firmy Adobe. Kliknięcie zdjęcia spowoduje otwarcie fragmentu w powiększeniu 100% na nowej zakładce.

[converttable]

 

A na sam koniec mamy dla Was małą niespodziankę: zdjęcie z serii testowej wykonane w plenerze przy czułości 6400 ISO – tej, przy której praktycznie nic już nie było widać w obszarze drzew i trawy. Przekonajcie się sami, jak wygląda ten sam fragment kadru oglądany w powiększeniu 100% (po kliknięciu – na osobnej zakładce przeglądarki; obraz w prezentacji, jaki oglądacie powyżej prezentowany jest tradycyjnie w skali 1:2) w wersji JPEG prosto z aparatu, a jak z pliku RAW skonwertowanym za pomocą Adobe Camera Raw 8.7.1 na domyślnych ustawieniach oraz z delikatną redukcją szumów przeprowadzoną we wspomnianym ACR. Czyli jednak nie jest tragicznie, nieprawdaż?

 

Stabilizacja matrycy

Ponieważ Olympus PEN E-PL7 jest korpusem wyposażonym w system redukcji drgań zintegrowany z matrycą Live MOS, więc w zakres tego testu wchodzi również sprawdzenie skuteczności stabilizatora obrazu. W aparacie tym producent zastosował system 3-osiowy (kolejne podobieństwo do modelu OM-D E-M10) o deklarowanej skuteczności 3,5 EV. O tym, jak się sprawuje, możecie przekonać się dzięki poniższej prezentacji.
 

[converttable end="2"]

stabilizacja obrazu włączona

stabilizacja obrazu wyłączona

Ilustracja skuteczności działania trzyosiowego mechanizmu stabilizacji drgań zintegrowanego z matrycą w aparacie Olympus PEN E-PL7. Kliknięcie zdjęcia powoduje otwarcie w osobnym oknie jego powiększonej wersji. Pod zdjęciem znajdują się fragmenty oryginalnych fotografii w skali 1:2 prezentujące ten sam obraz uchwycony z ręki przy włączonej i wyłączonej stabilizacji obrazu.

[converttable]

 

Zdjęcia testowe wykonano z ręki przy ogniskowej 42 mm (ekw. 84 mm) i czasie naświetlania 1/10 sekundy, a więc ośmiokrotnie dłużej, niż wynosi zalecenie obliczone zgodnie z zasadą odwrotności ogniskowej i czasu ekspozycji. Daje to, jak łatwo można obliczyć, różnicę 3 EV, a zarazem długość naświetlania, powyżej której wydajność systemów stabilizacji obrazu niezależnie od zastosowanej technologii gwałtownie spada – można więc takie właśnie warunki potraktować jako graniczne. Jak widać, stabilizator spisuje się bardzo dobrze, zapewniając ostre zdjęcia – przynajmniej dopóty, dopóki odległość od fotografowanego obiektu wynosi co najmniej jeden metr. W sytuacjach makrofotograficznych skuteczność stabilizatora znacznie maleje, co jednak również jest spodziewane.

Bardzo dobrą wiadomością jest natomiast to, że system stabilizacji aparatu Olympus PEN E-PL7 może służyć użytkownikowi nie tylko podczas wykonywania zdjęcia, ale też przy kadrowaniu, co ułatwia fotografowanie z dłuższymi ogniskowymi. Ponieważ jednak zwiększa on zużycie akumulatora, można ten tryb pracy wyłączyć za pomocą odpowiedniej pozycji w menu aparatu – podobnie zresztą, jak stabilizowanie obrazu w trybie seryjnym. Sam stabilizator ma kilka trybów pracy, których wybór może być dokonywany automatycznie lub przez fotografa.. Podczas wykonywania zdjęć może działać normalnie oraz w pionie lub w poziomie (przydatne przy panoramowaniu). Natomiast gdy rejestrowany jest film, działa w trybie zwiększonej skuteczności, w celu skompensowania drgań występujących podczas chodzenia. Istnieje też możliwość ręcznego podania mu ogniskowej jeśli korzystamy ze szkieł niesystemowych.

 

 

Ustawianie ostrości

Po najważniejszych testach porównawczych przejdziemy do szczegółowego omówienia najważniejszych systemów kontrolnych aparatu. Zaczniemy od szybkości, celności i skuteczności układu AF, liczbie pól, kwestii manualnego ostrzenia i wszystkiego tego, co ma związek z ustawianiem ostrości obrazu. A zatem nie zwlekajmy i do dzieła.

[kn_advert]

Autofokus klasyczny, ale i tak całkiem wydajny

Zostawmy na moment mniej lub bardziej eksperymentalne układy AF łączące cechy systemów fazowych i kontrastowych (hybrydowe), analizujące zmiany w obrazie celem wyeliminowania etapu "błądzenia" w poszukiwaniu punktu ostrości (Depht-From-Defocus) i inne niesamowite technologie. Olympus PEN E-PL7 dysponuje klasycznym, sprawdzonym w bezlusterkowcach Mikro Cztery Trzecie systemem analizy kontrastu lokalnego i jego zmian w trakcie regulacji ostrości, który w aparatach marki Olympus nosi nazwę High-speed imager AF. Wykonanie szybkiego i dobrze radzącego sobie przy słabszym oświetleniu układu AF w oparciu o tę technologię nie jest łatwe, ale możliwe – co ostatnie lata rozwoju aparatów bezlusterkowych wiele razy miały okazję nam udowodnić. A jak poszło tym razem?
 

Nawet stosunkowo niewielki, ażurowy i fotografowany z minimalnej dla danej optyki (i jej ogniskowej) odległości ostrzenia nie stanowi dla systemu AF w testowanym aparacie większego problemu. Jest to miła niespodzianka, ponieważ właśnie na takich – z pozoru prostych do uchwycenia – tematach wiele aparatów bezlusterkowych potrafi się zupełnie pogubić, nie będąc w stanie stwierdzić, czy powinny ostrzyć na pierwszy plan, czy też na tło.

 

Na pewno nie jest tak źle, jak mogliśmy się obawiać. Można nawet rzec, że jest bardzo dobrze: aparat ostrzy celnie, bez problemów (nawet w półmroku) i robi to zaskakująco sprawnie. Nie radzi sobie wprawdzie z szybko przemieszczającymi się obiektami, więc raczej nie ma go po co zabierać, jeśli naszym zamiarem jest udokumentowanie przebiegu np. meczu koszykówki, ale już z fotografowaniem dzieci i zwierząt radzi sobie nienajgorzej. Przede wszystkim jednak nie sprawia przykrych niespodzianek w momentach, w których teoretycznie żaden aparat nie powinien się zgubić – a jednak wiele teoretycznie bardziej zaawansowanych modeli sobie nie radzi.

Konstruktorzy aparatu Olympus PEN E-PL7 zaprojektowali korpus tak, aby był on w stanie automatycznie ustawić ostrość w niemal całym obrębie kadru. Zasadniczy podział punktów AF to 81 stref pomiaru ostrości tworzących siatkę 9×9 pól, ale – podobnie jak w innych, bardziej zaawansowanych nowych modelach Olympusów – fotograf może podczas ostrzenia powiększyć fragment kadru i uzyskać w ten sposób pola AF o odpowiednio mniejszych rozmiarach i większej precyzji działania. Maksymalna liczba punktów AF wynosi więc 800, a minimalny rozmiar takiego pola to zaledwie 0,02% kadru.

 

Dostępne tryby pracy

Układ AF w Olympusie PEN E-PL7 udostępnia użytkownikom wiele opcji konfiguracji. Podstawowy podział obejmuje oczywiście tryby regulacji ostrości (pojedynczy, ciągły, pojedynczy z manualnym doostrzaniem oraz ciągły z ze śledzeniem ruchu), ale to dopiero początek. Istnieje też możliwość włączenia mechanizmów detekcji twarzy i oczu z priorytetem na oko lewe, prawe lub po prostu bliższe.
 

[converttable end="1"]

Wybór położenia aktywnego pola AF

Wszystkie pola

Grupa 9-polowa

Pole pojedyncze małe

Pole pojedyncze zwykłe

Po uaktywnieniu narzędzia regulacji systemu AF możemy zmienić położenie pola lub – po wciśnięciu przycisku INFO – przyciskami strzałek góra/dół zmieniać zakres obszaru działania autofokusu, a lewo/prawo włączać i definiować zakres pracy systemu detekcji twarzy i oczu. Położenie punktu lub grupy punktów również ustala się przyciskami strzałek. Wyjście kursorem poza ekran powoduje powrót do trybu Wszystkie pola. System ten jest wygodny i intuicyjny.

[converttable]

 

Zasadniczy wybór obejmuje jednak obszar działania autofokusu. Tutaj wybór jest bardzo bogaty: możliwy jest automatyczny wybór pola, wskazanie jednego lub grupy dziewięciu spośród podstawowych 81 pól, wykorzystanie standardowego układu pól o nieco zmniejszonej powierzchni oraz praca we wspomnianym wcześniej trybie powiększenia wycinka kadru. Ten ostatni oferuje różne stopnie zbliżenia (od 5 do 14x), z których najmocniejszy powoduje wyświetlenie na ekranie zawartości zaledwie wycinka pojedynczego obszaru AF.

Bardzo dobrze została rozwiązana kwestia regulacji wszystkich tych elementów: zarówno położenie obszaru detekcji ostrości, jego wielkość, jak i aktywność systemu detekcji twarzy/oczu można ustawić z poziomu okna sterującego działaniem autofokusu wywoływanego przyciskiem na korpusie. Użytkownikowi oszczędzona zostaje w ten sposób konieczność grzebania się w menu w sytuacji, gdy czas na to nie pozwala. No i oczywiście nie należy zapominać o możliwości sterowania układem AF za pomocą dotykowego ekranu. Opcja ta bowiem nie tylko pozwala wskazywać punkt ostrości za pomocą standardowych 81 pól, ale też działać w trybie powiększenia. Jest to idealne narzędzie, gdy w grę wchodzi precyzja, a aparat spoczywa na statywie – na przykład przy makrofotografii.

 

Wsparcie ostrzenia ręcznego

Olympus PEN E-PL7 udostępnia fotografującym dwa systemy asysty ostrzenia manualnego: powiększanie wybranego obszaru kadrowanej sceny oraz peaking, czyli zaznaczanie kontrastowych krawędzi. System powiększania działa analogicznie do tego, który dostępny jest w trybie AF i oferuje takie same zakresy powiększania obrazu. Z kolei funkcja peakingu jest nieco uboższa w opcje – oferuje tylko wybór koloru podświetlenia – choć wypada wspomnieć, że nareszcie obrys jest czytelny i nie wymaga wytężania wzroku.
 

Choć obydwa narzędzia asysty można włączać lub wyłączać niezależnie od siebie, to korzystanie z nich obu na raz wbrew pozorom nie przynosi znaczącej poprawy efektów pracy. Z jednej strony jest to spowodowane wystarczająco dużą skutecznością każdego z nich z osobna, a z drugiej tym, że przy powiększeniu fragmentu sceny peaking wydaje się być mniej wyraźny, niż w trybie widoku ogólnego. Dlatego znacznie lepszą metodą pracy jest wybranie jednej metody – tej, która bardziej nam odpowiada.

 

Asysta MF może być aktywowana automatycznie w momencie obrócenia pierścienia ostrości obiektywu (sam pierścień musi być aktywny) lub na życzenie – poprzez naciśnięcie przycisku, któremu przyporządkowano funkcję powiększenia lub peakingu. Dostępny jest też (zarówno w trybie MF, jak i AF) podgląd głębi ostrości – choć warto pamiętać, że domyślnie funkcja ta nie jest nigdzie przypisana. Aż chciałoby się jeszcze jeden przycisk Fn z przodu korpusu…

 

 

Tryb filmowania

Nadszedł czas na przyjrzenie się możliwościom testowanego sprzętu w zakresie rejestracji materiału wideo. Wprawdzie w porównaniu z produktami marki Panasonic, aparaty systemu Mikro Cztery Trzecie Olympusa zawsze pod tym względem mocno odstawały, ale na przestrzeni ostatnich dwóch lat również i tutaj nastąpiła wyraźna zmiana na lepsze. Jak więc sprawdza się PEN E-PL7 w zastosowaniach filmowych? Przekonajmy się.

[kn_advert]

Filmować można zawsze i wszędzie

Sposób, w jaki w testowanym aparacie aktywuje się tryb wideo jest już od dość dawna obecny w korpusach bezlusterkowych Olympusa i od samego początku przypadł nam do gustu. Idea jest prosta: nie ma dedykowanego trybu wideo (z jednym wyjątkiem, ale o tym za chwilę). Jest za to przycisk REC, którego zadaniem jest rozpoczęcie i zakończenie nagrywania. Proste? Tak, ale to właśnie dzięki temu filmujący nie mają większych ograniczeń – przynajmniej do momentu włączenia kamery.
 

Czerwony przycisk REC służący domyślnie do rozpoczynania i kończenia nagrywania zlokalizowany jest na tylnej ściance aparatu w zagłębieniu podpórki pod kciuk. Jest to naszym zdaniem dość kontrowersyjna lokalizacja, potencjalnie grożąca przypadkowym włączaniem trybu wideo, choć nam podczas dwutygodniowych testów ani razu nic takiego się nie przydarzyło. Czy jednak dobre zagłębienie i wyprofilowanie przycisku znajdującego się, dosłownie, pod kciukiem wystarczy, aby taka sytuacja nigdy nie wystąpiła?

 

Od momentu rozpoczęcia filmowania większość funkcji aparatu zostaje zamrożonych. Niemożliwe jest samodzielne zmodyfikowanie żadnego z parametrów ekspozycji, ani wprowadzenie kompensacji. Autofokus aparatu zaczyna działać w trybie pojedynczego pola. System stabilizacji matrycy działa w specjalnym trybie "filmowym" i nie można tego zmienić (poza zupełnym wyłączeniem). Podobnie jak w aparatach OM-D E-M1 i E-M10 wysoka moc obliczeniowa procesora obrazu zastosowanego w aparacie sprawia, że korzystanie z filtrów artystycznych nie powoduje spadku płynności nagrywanych filmów.

Wyjątkiem, o którym wspomnieliśmy na początku tego rozdziału, jest dostępny na pokrętle aparatu tryb sekwencji wideo wyróżniony symbolem kamery. Ma on pewne szczególne cechy i umożliwia dostęp do filmowych efektów specjalnych niedostępnych w innych trybach. Bazą dla tego trybu jest  ustawienie dokonywane w menu Film (konkretnie w jego pierwszej pozycji) lub w menu podręcznym samego trybu. To tam ustalamy, czy  bazą dla regulacji parametrów ekspozycji jest tryb P, A, S, czy M. Efekty specjalne dostępne w trybie sekwencji wideo obejmują płynne przejścia pomiędzy ujęciami, efekt starego filmu, echo filmowe (dwa rodzaje – szczególnie dobrze efekt ten wygląda w ujęciach dynamicznych) oraz tzw. telekonwerter filmowy, czyli powiększenie wybranego fragmentu sceny nie za pomocą obiektywu, lecz cyfrowo.
 

Aby nie ograniczać możliwości twórczych w trybie sekwencji wideo, filmujący może w nim zmienić tryb ekspozycji oraz korzystać (z pewnymi wyjątkami) z trybów scen i filtrów artystycznych. Nie dokonuje tego jednak  za pomocą pokrętła trybów, lecz z poziomu menu głównego (na ilustracji powyżej) i menu sterowania na żywo uruchamianego przyciskiem OK.

 

Dostępne formaty obrazu

Podobnie jak w innych aparatach Olympus PEN i OM-D lista dostępnych formatów wideo nie zachwyca. To już niestety zaczyna być irytujące: zapis wideo dostępny jest tylko z jedną prędkością, wynoszącą 30 klatek na sekundę. Choć lista formatów zapisu zawiera 6 pozycji, to tak naprawdę są to trzy standardy w różnych wariantach (pliki Full HD w formacie MOV H.264 – 2 wartości bitrate, pliki HD w formatach MOV H.264 i MJPEG – w sumie 3 wartości bitrate i pliki SD w formacie MJPEG). Jedyne, co można dobrego powiedzieć o takim wyborze, to to, że obraz zapisywany jest progresywnie. Niestety brak trybów 50/60p po raz kolejny dyskwalifikuje ten aparat jako narzędzie dla osób pragnących dokumentować wydarzenia sportowe.
 

Lista dostępnych formatów zapisu wideo jak na aparat ze średniej półki wprowadzony do sprzedaży w połowie 2014 roku mocno rozczarowuje. Brakuje szczególnie możliwości zmiany klatkarzu – tak naprawdę z samego menu aparatu czy instrukcji obsługi aparatu nie sposób się nawet dowiedzieć, z jaką prędkością nagrywany jest film.

 

I choć pod względem dostępnych formatów obrazu Olympus PEN E-PL7 nie ustępuje w niczym topowemu modelowi OM-D E-M1, to jeszcze nie znaczy, że wybór ten zasługuje na jakąkolwiek pochwałę. Wręcz przeciwnie – wybór ten, w porównaniu do tego, co oferują aparaty innych producentów jest żenująco mały.

Sama jakość rejestrowanego materiału wideo jest dobra, choć aparat przejawia tendencje do ulegania zjawisku tzw. pływającej migawki (rolling shutter). Tę mogłoby wyeliminować zastosowanie lepszej migawki elektronicznej, ale ten akurat aspekt konstrukcji aparatu został przez twórców potraktowany nieco po macoszemu. Jak już wspomnieliśmy, pomimo zastosowania w Olympusie PEN E-PL7 migawki hybrydowej, aparat nie wykorzystuje nawet części zalet, jakie daje użycie migawki elektronicznej. Pod tym względem przed konstruktorami Olympusa jest jeszcze wiele do zrobienia.
 

Oryginalny plik MOV z filmem (objętość ok. 68 MB) dostępny jest TUTAJ.

 

Powyżej znajduje się krótki film wykonany w typowo amatorskich (czyli mało sprzyjających) warunkach oświetleniowych: lampa typu LED i pomieszczenie ze ścianami pomalowanymi na jaskrawy kolor. Łatwo można zaobserwować, jakie problemy może mieć wówczas aparat z ustaleniem prawidłowej ekspozycji. Również zjawisko migotania źródła światła przysparza pewnych problemów.

 

Kontrola dźwięku – jest już coraz lepiej

Do tej pory na temat trybu wideo w Olympusie PEN E-PL7 pisaliśmy głównie krytycznie, natomiast teraz nadszedł czas na nieco pochwał. Trudno bowiem nie docenić starań konstruktorów mających na celu zapewnienie użytkownikom aparatu lepszej kontroli nad dźwiękiem. W porównaniu ze starszymi modelami należącymi do tej serii kwestia ta została bowiem znacznie usprawniona. Aparat dysponuje nie tylko funkcją automatycznego ogranicznika zbyt głośnych dźwięków, ale też oferuje manualną kontrolę czułości mikrofonów wbudowanego i zewnętrznego.
 

Narzędzie do analizy natężenia rejestrowanego dźwięku oraz możliwość jego regulowania za pomocą narzędzia wyskalowanego w decybelach to w aparatach bezlusterkowych Olympusa pewna nowość – a przy tym element oczekiwany i bardzo przydatny każdemu filmowcowi.

 

Niestety również w kwestii rejestracji dźwięku możliwości filmowe Olympusa PEN E-PL7 są mocno ograniczone, choć przede wszystkim kwestiami sprzętowymi. Aparat nie dysponuje złączem słuchawkowym, ani też złączem mikrofonowym w popularnym standardzie (mini Jack). Mikrofon zewnętrzny można wprawdzie podłączyć do aparatu za pomocą złącza AP2, ale wymaga to nabycia specjalnego adaptera (dostępny w zestawie z mikrofonem SEMA-1) i uniemożliwia skorzystanie z innych urządzeń podłączanych w to samo miejsce – np. wizjera.

 

 

Zasilanie, pamięć, złącza

Zbliżamy się powoli do końca naszego testu i tradycyjnie w tym momencie nadszedł czas na omówienie tych cech aparatu Olympus PEN E-PL7, które mają związek z zapotrzebowaniem na prąd i przestrzeń pamięciową oraz możliwościami podłączenia rozmaitych urządzeń. Zobaczmy, jak na tym tle wypada najnowszy bezlusterkowiec japońskiego producenta.

[kn_advert]

Zasilanie

Źródłem prądu dla testowanego korpusu jest niewielki akumulator litowo-jonowy BLS-50 o napięciu znamionowym 7,2 V i pojemności 1210 mAh. Zgodnie z metodologią pomiarową Camera & Imaging Products Association pozwala on na wykonanie około 350 zdjęć, co jest przyzwoitym wynikiem w tej klasie urządzeń. Warto zauważyć, że standardowe testy CIPA zakładają wykonanie połowy zdjęć z lampą błyskową – w tym wypadku małym fleszem dostarczanym w zestawie i czerpiącym prąd z akumulatora aparatu. Tymczasem większość użytkowników aparatu Olympus PEN E-PL7 będzie z tego wynalazku korzystać raczej sporadycznie, co powinno pozytywnie przekładać się na uzyskiwane osiągi.
 

Ogniwo zasilające aparatu Olympus PEN E-PL7 jest niewielkie, ale umożliwia wygodne fotografowanie przez dłuższy okres czasu. Jest to ten sam model akumulatora, z którego korzystają wcześniejsze modele serii E-PL, model OM-D E-M10, a nawet kompaktowy Stylus 1.

 

My również podczas testów odnieśliśmy pozytywne wrażenie w kwestii korzystania przez aparat z zasobów energii. Przy normalnym korzystaniu z aparatu ładowanie akumulatora było konieczne średnio co 2-3 dni, natomiast w okresie intensywnych testów w pełni naładowane ogniwo wystarczało na cały dzień. Jak na mały aparat bezlusterkowy jest to wynik niezły.

 

Pamięć

Olympus PEN E-PL7 zdjęcia zapisuje na kartach pamięci standardu SecureDigital, co nie stanowi raczej żadnego zaskoczenia. Do filmowania i fotografowania w trybie seryjnym zalecane są nośniki klasy 6 lub szybsze, choć przy obecnym rozpowszechnieniu tanich kart Class 10 czy UHS-I nie jest to większym problemem. Aparat współpracuje ze wszystkimi rodzajami kart SD/SDHC,SDXC, a  także z nieco bardziej egzotycznymi produktami, takimi jak Eye-Fi.
 

Gniazdo kart pamięci umieszczone zostało w testowanym aparacie bardzo klasycznie, bo obok gniazda akumulatora. Nie jest to według nas najlepsza lokalizacja, ale przy tak niewielkich rozmiarach korpusu trudno o coś wygodniejszego.

 

Skromna, jak na dzisiejsze standardy rozdzielczość matrycy sprawia, że zdjęcia wykonane testowanym aparatem zajmują stosunkowo niewiele miejsca. Objętość przeciętnego pliku ORF (format RAW Olympusa) to około 17 megabajtów, podczas gdy plik JPEG wysokiej jakości zajmuje 7-8 megabajtów. Z tego powodu do komfortowego wykonywania zdjęć wystarczy pojedyncza karta o pojemności 8 gigabajtów, a dwa lub trzy takie nośniki zapewniają całkowity spokój w każdej sytuacji.

 

Złącza

Zestaw gniazd i złączy w aparacie Olympus PEN E-PL7 w porównaniu do poprzednich modeli z tej rodziny nie zmienił się zbyt mocno. Poza stopką lampy błyskowej i gniazdem kart pamięci aparat dysponuje jedynie portem micro HDMI (typ D), wielofunkcyjnym złączem USB-AV (obydwa pod wspólną klapką z boku obudowy) oraz wspomnianym już na poprzednich stronach tego testu złączem akcesoriów AP-2. Najważniejsze z nich wszystkich wydaje się to ostatnie – wbrew pozorom nie służy ono jedynie do podłączania wizjera EVF, lecz ma znacznie szersze zastosowania. O mikrofonie już wspominaliśmy na poprzedniej stronie, ale w to samo miejsce podłącza się też małe zestawy oświetleniowe oraz moduł komunikacyjny bluetooth PEN communicator. W zasadzie największą wadą portu AP-2 jest jego uniwersalność – interesujących akcesoriów jest dla niego wiele, a port w aparacie tylko jeden.
 

Prezentowany powyżej na zdjęciu wycinek aparatu zawiera niemal wszystkie (poza gniazdem karty pamięci) złącza oferowane przez testowany model. W lewym górnym rogu widać stopkę lampy błyskowej i zaraz pod nią port AP-2, a pod klapką z boku aparatu (prawy dolny róg) znajdują się gniazdka USB-AV i HDMI.

 

Zarówno złącza, jak i akumulator oraz karta pamięci osłonięte są sztywnymi plastikowymi klapkami pozbawionymi uszczelnień. Zaślepka gniazda modułu AP-2 oraz stopki lampy błyskowej należy ponadto do tych, które mogą się w każdej chwili zgubić, co dodatkowo zwiększy wrażliwość aparatu na pył i wilgoć. Aparatu Olympus PEN E-PL7 nie należy zatem w żadnym razie traktować jako odpornego na niekorzystne warunki środowiskowe.

 

 

Inne cechy

Aparaty marki Olympus należące do systemu Mikro Cztery Trzecie (szczególnie modele bardziej zaawansowane) zawsze były bogato wyposażone w rozmaite funkcje dodatkowe. Model PEN E-PL7, choć jest aparatem niewątpliwie prostszym, niż E-P5 czy korpusy z rodziny OM-D, nie jest tutaj wyjątkiem. Pełne wymienienie wszystkich ciekawostek obecnych w tym aparacie wykracza niestety poza możliwości objętościowe tego artykułu, dlatego też na tej stronie skupimy się na rzeczach najbardziej przydatnych i po prostu najciekawszych.

[kn_advert]

Filtry artystyczne

Długo się zastanawialiśmy, czy powinno się traktować tzw. filtry artystyczne dostępne w aparatach cyfrowych jako funkcję dodatkową. Przecież występują one obecnie praktycznie we wszystkich bezlusterkowcach, większości bardziej zaawansowanych kompaktów, a także w coraz większym odsetku lustrzanek amatorskich. Być może to właśnie jest ostatni raz, kiedy omawiamy je nie jako stały element wyposażenia funkcjonalnego aparatu, lecz jako tzw. bonus? Niemniej jednak to właśnie aparaty Olympus PEN udowodniły, że funkcja taka może stać się popularna, praktycznie "sprzedać" cały system i skłonić innych producentów do naśladowania.
 

[converttable end="1"]

zdjęcie oryginalne
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Olympus PEN E-PL7 dysponuje 14 filtrami artystycznymi, których działanie można prześledzić na powyższej prezentacji. Pamiętajcie jedynie, że niektóre z filtrów dysponują dość rozbudowanymi możliwościami konfiguracji, przez co w zależności od przyjętych ustawień zdjęcie wykonane jednym i tym samym filtrem może wyglądać różnie.

[converttable]

 

Filtry artystyczne to pozornie tylko nieco bardziej rozbudowana odmiana programów tematycznych (które zresztą w aparatach nadal występują – również w testowanym modelu E-PL7 – choć mało kto zwraca na nie większą uwagę). W rzeczywistości idea jest inna: zamiast oferować użytkownikowi predefiniowane schematy ustawień ekspozycji i innych typowo fotograficznych narzędzi w celu ułatwienia wykonywania zdjęć w sytuacjach "typowych", oferuje się użytkownikowi całą gamę trybów typu point-and-shoot (prawie, bądź też zupełnie bezobsługowych), w których obraz jest poddawany intensywnej obróbce cyfrowej. A wszystko to w celu uzyskania określonego efektu, np. symulacji techniki tilt&shift, tworzenia miękkich "sennych" portretów, czy też zdjęć poddanych obróbce cross-procesowej.

Olympus E-PL7 dysponuje aż czternastoma filtrami artystycznymi (plus specjalnym trybem bracketingowym, w którym jedno zdjęcie jest zapisywane w kilkunastu różnych wersjach – ten właśnie tryb wykorzystaliśmy w znajdującej się powyżej prezentacji) z których większość może być w rozmaity sposób konfigurowana. Czasem (jak w przypadku choćby zdjęć czarno-białych, koloru selektywnego, czy wspomnianego już cross-procesu) zakres tej konfiguracji jest bardzo rozległy, podczas gdy inne tryby działają w zasadzie same. Zdjęcie może też zostać zaopatrzone w ramkę lub winietę, choć tu wybór jest już od lat taki sam i niestety jest dosyć mało interesujący. Najważniejsze są natomiast filtry i te z modelu na model ulegają stałemu udoskonalaniu i rozbudowie.
 

Filtr artystyczny Częściowy kolor, służący do uzyskiwania popularnego efektu kolorystyki selektywnej wyposażono w prosty i intuicyjny system obsługi. Za pomocą pokrętła sterującego i wyświetlanego na ekranie koła barwnego określamy, jaka grupa barw na zdjęciu powinna zostać zachowana, a aparat wykonuje za nas całą resztę pracy. Co najważniejsze, efekty takiej zautomatyzowanej obróbki są najczęściej całkiem przyjemne dla oka – jeśli ktoś oczywiście lubi tę technikę.

 

Model E-PL7 w porównaniu z poprzednikami wzbogacił się o dwa nowe filtry artystyczne: Stare zdjęcie oraz Częściowy kolor. Pierwszy z nich nadaje fotografiom wygląd typowy dla starych, zniszczonych fotografii wykonywanych na nienajlepszej jakości materiałach negatywowych i doskonale odpowiada potrzebom środowisk hipsterskich. Drugi to oczywiście efekt kolorystyki selektywnej – przez jednych uwielbiany, a przez innych nienawidzony, ale w każdym razie bardzo popularny.

 

Funkcje sieciowe

Żaden nowoczesny aparat nie może się obejść bez rozbudowanych funkcji łączności bezprzewodowej, ale Olympus PEN E-PL7 i tak pod tym względem mocno się wyróżnia. Proces parowania z urządzeniem mobilnym wyposażonym w aplikację OLYMPUS Image Share jest bajecznie prosty i sprowadza się do naciśnięcia przycisku Wi-Fi w aparacie, a następnie zeskanowania aparatem lub tabletem kodu QR wyświetlanego na ekranie LCD – doskonała alternatywa dla systemów NFC, które ciągle jeszcze nie są standardem tak rozpowszechnionym, jak Wi-Fi.
 

System parowania bezprzewodowego zaproponowany i wdrożony przez Olympusa w nowych aparatach z rodzin PEN i OM-D jest jednym z najwygodniejszych i najbardziej intuicyjnych. Wymaga użycia kamery w smartfonie/tablecie i specjalnego oprogramowania, a wykorzystuje zwyczajne, dobrze rozpoznawalne kody QR.

 

Sam program OLYMPUS Image Share nie tylko potrafi naprawdę wiele, ale też jest bezustannie rozwijany i wzbogacany o nowe opcje. Obecnie łączy on w sobie funkcję albumu (przeglądanie i przesyłanie zdjęć z karty pamięci aparatu w inne miejsca – również do serwisów internetowych), taggera GPS (dodaje do zdjęć geolokalizację na podstawie informacji o czasie ich wykonania i danych GPS ze smartfonu zarejestrowanych w tym samym czasie), edytora (pozwala np. nakładać filtry artystyczne na wykonane już zdjęcia) oraz aplikacji do zdalnego sterowania aparatem. Ta ostatnia funkcja jest szczególnie dobrze rozbudowana i tak naprawdę zamienia smartfon lub tablet w urządzenie, za pomocą którego można nie tylko wykonywać zdjęcia na odległość dysponując obrazem z podglądu, ale też sterować najważniejszymi funkcjami aparatu. Najlepiej w tym względzie mają oczywiście użytkownicy szkieł typu Power Zoom, którzy mają nawet możliwość zdalnej zmiany ogniskowej.

Ciekawym akcesorium bezprzewodowym, który można podłączyć do aparatu Olympus PEN E-PL7 za pośrednictwem złącza AP-2 jest Olympus Penpal (PP-1). Urządzenie to łączy w sobie funkcjonalność banku zdjęć (mieści ok. 2600 fotografii) oraz modułu Bluetooth i służy do wysyłania zdjęć pomiędzy aparatem i sparowanym urządzeniem (np. smartfonem, tabletem lub innym aparatem) w obie strony oraz tworzenia albumów fotograficznych. Komunikacja ta ma nieco inny charakter niż w przypadku łączności Wi-Fi, ponieważ zarządzana jest z poziomu aparatu, a jego użytkownik może zarządzać listami sparowanych urządzeń, decydować o podłączeniu do konkretnego sprzętu będącego w zasięgu. Penpal to bardzo ciekawa funkcja, choć jej poważną wadą jest konieczność nabywania osobnego modułu zajmującego złącze AP-2.

 

Przydatne narzędzia dodatkowe

Testowany aparat dysponuje bogatym zestawem narzędzi, których z uwagi na charakter nie da się ująć w klasycznym pakiecie testów, a które są na tyle przydatne i interesujące, że zasługują na wymienienie. Z uwagi na niezbyt dużą liczbę przycisków dostępnych na korpusie, większość z nich dostępna jest z poziomu menu głównego. Do grona tych opcji zaliczyć można takie funkcje, jak HDR, pięć(!) rodzajów bracketingu, wielokrotna ekspozycja, interwałometr z funkcją automatycznego generowania filmów Time Lapse, czy znany z innych aparatów Olympus PEN i OM-D Live Bulb.
 

To niepozorne menu zawiera narzędzia, które w czasach, gdy mało kto słyszał o bezlusterkowcach, zarezerwowane były dla lustrzanek klasy prosumer i wyższych. Choć nie są one używane często, to w specyficznych sytuacjach fotograficznych mogą się okazać niezastąpione.

 

Ciekawą (bo dostępną w nieco inny sposób) funkcją aparatu jest możliwość korekty krzywej tonalnej jeszcze przed wykonaniem zdjęcia. Funkcja ta, znana z jeszcze z korpusów OM-D (gdzie miała osobny przycisk), tutaj dostępna jest jako alternatywny tryb korekty ekspozycji (przełączany przyciskiem INFO) noszący nazwę trybu kontroli świateł i cieni. Jest to jedna z najlepiej zrealizowanych funkcji korekty tonalnej na poziomie aparatu, z jakimi mieliśmy okazję się zetknąć w aparatach cyfrowych.

Ostatnia grupa funkcji dodatkowych związana jest z najbardziej podstawowymi ustawieniami aparatu. Przypisać tutaj należy opcje automatycznego usuwania zjawiska winietowania, korekty wady hot- i badpikseli (tzw. mapowanie pikseli), kalibracja układu pomiaru światła (fleksja ekspozycji), korekta balansu bieli (UWAGA: aparat ma automatycznie aktywną funkcję ocieplania tonów obrazu w trybie automatycznego balansowania bieli – jeśli komuś to nie odpowiada, to może ją wyłączyć) i wiele innych. Wszystkie one mają tę wspólną cechę, że na ogół ustawia się je raz i sięgają po nie najbardziej wymagający i nieco bardziej doświadczeni użytkownicy.
 

Narzędzia do kompensacji obszarów jasnych i ciemnych działające z poziomu aparatu nie są niczym nowym. Nietypowa jest natomiast możliwość ich konfigurowania tuż przed wykonaniem zdjęcia w połączeniu z bieżącym obserwowaniem efektów tych zmian na podglądzie sceny. Zilustrowanie tego narzędzia za pomocą wykresu krzywej tonalnej świadczy o tym, że funkcja ta kierowana jest to bardziej doświadczonych fotografów cyfrowych.

 

Lampa błyskowa jako sterownik

Dostarczona w zestawie z aparatem mała lampka błyskowa niezbyt dobrze sprawdza się w charakterze źródła światła (przynajmniej jeśli komuś zależy na wysokiej jakości zdjęć), ale w roli systemowego sterownika błysku jest już znacznie lepsza. Projektanci Olympusa PEN E-PL7 na szczęście oparli się pokusie uczynienia z niego sprzętu okrojonego funkcjonalnie i pozostawili mu w menu opcje służące do bezprzewodowego sterowania błyskiem. Są one ukryte w Menu fotografowania 2 pod opcją Tryb RC. Po jej uaktywnieniu opisany na poprzednich stronach Pełny panel sterowania LV zamienia się w panel sterowania błyskiem dysponujący wszystkimi narzędziami niezbędnymi do sterowania lampami błyskowymi.
 

Dostarczana wraz z testowanym aparatem mała lampa błyskowa dobrze sprawdza się jako bezprzewodowy sterownik błysku – i tak naprawdę do niczego więcej się nie nadaje z uwagi na niewielką moc, kłopotliwy system mocowania i nieruchomą głowicę.

 

Funkcja RC współpracuje z lampami błyskowymi systemów 4/3 i µ4/3 wyposażonymi w tryb Slave. Z produktów marki Olympus do grona tego zaliczają się flesze FL-300R i FL-600R. Aparat może sterować niezależnie lampą podłączoną do gorącej stopki oraz lampami zdalnymi w maksymalnie czterech grupach. Zalecana maksymalna liczba jednostek błyskowych w obrębie grupy to trzy.

 

Wsparcie fotografa

Ostatnia grupa opcji dodatkowych, o których chcielibyśmy wspomnieć na łamach tego testu dotyczy pomocy udzielanej fotografowi podczas wykonywania zdjęć. Oprócz standardowego zestawu informacji wyświetlanych na ekranie aparat zapewnia też dostęp do kilku narzędzi dodatkowych przełączanych przyciskiem INFO. Niektóre z nich są domyślnie wyłączone i trzeba je uaktywnić.
 

[converttable end="1"]

brak informacji

histogram

prześwietlenia i niedoświetlenia

poziomnica cyfrowa

Fotograf korzystający z funkcji pomocniczych aparatu Olympus PEN E-PL7 może przełączać się pomiędzy kilkoma wersjami interfejsu ekranowego. Dostępność konkretnych ekranów można regulować z poziomu menu.

[converttable]

 

Narzędzia te to oczywiście histogram generowany na żywo, ostrzeżenia przed prześwietleniami i niedoświetleniami (wiele aparatów funkcję tę udostępnia wyłącznie w trybie przeglądania zdjęć, a w przypadku innych – takich jak np. niedawno testowanego Samsunga NX30 funkcja ta powoduje znaczące spowolnienie działania aparatu) oraz cyfrowa poziomnica. Z przyjemnością stwierdziliśmy, że wszystkie te funkcje działają płynnie, nie powodują nawet najdrobniejszych przycięć w pracy aparatu i są czytelne. Poziomnica jest ponadto dwupłaszczyznowa i zapewnia odpowiednią precyzję działania – idealną do fotografowania architektury. Co znaczące dla aparatów marki Olympus, generowany na żywo histogram może mieć regulowaną czułość graniczną w obszarach tonów skrajnych.

Oprócz tego użytkownik ma do dyspozycji siatki kompozycyjne uruchamiane niezależnie w menu głównym. Sama obecność siatek nie jest niczym niezwykłym, ale ich liczba już raczej tak. Olympus PEN E-PL7 ma pięć siatek: trójpodział, gęsta siatka geometryczna (4×5 pól), celownik z podziałką podział ukośny i panoramiczne kaszety. Do pełni szczęścia brakuje tylko złotego podziału.

 

 

Podsumowanie

Nadszedł czas na ostateczne podsumowanie naszego testu. Aparat bezlusterkowy Olympus PEN E-PL7 to konstrukcja niewątpliwie udana i zrywająca z wieloma ograniczeniami i nie do końca dobrymi rozwiązaniami stosowanymi w poprzednikach. W przypadku modelu E-PL6 i starszych można było odnieść wrażenie, że jego projektanci nie mogli się zdecydować, do jakiego odbiorcy kierują swoje dzieło. Teraz wygląda na to, że podjęli decyzję – i to słuszną, ponieważ Olympus PEN E-PL7 jest korpusem dla dość wymagających amatorów poszukujących małego, niezawodnego, a przy tym niedrogiego bezlusterkowca.

Lista zalet nowego Olympusa PEN jest długa: bardzo dobra jakość zdjęć, szeroki zakres używalnych czułości ISO, duża szybkostrzelność w trybie seryjnym, szybki autofokus, pokaźna kolekcja atrakcyjnych filtrów artystycznych i innych funkcji dodatkowych, rozbudowane narzędzia łączności bezprzewodowej, ładny wygląd, solidne wykonanie… to tylko część tego, za co można tę konstrukcję pochwalić. Do wad należą przede wszystkim ciągle traktowany po macoszemu tryb wideo, nadmierne odszumianie plików JPEG (fotograf wymagający od zdjęć wysokiego poziomu szczegółów rejestrowanej sceny powinien rozważyć korzystanie wyłącznie z formatu RAW) oraz ukrycie wielu przydatnych opcji i funkcji w miejscach, w których trudno je znaleźć, jeśli nie wiadomo, czego się szuka. Te wady nie są w stanie jednak zmienić tego, co najważniejsze: że Olympus PEN E-PL7 to doskonały aparat i istotny krok naprzód w porównaniu do poprzedników.

Biorąc to wszystko pod uwagę, a także uwzględniając atrakcyjną cenę tego sprzętu, redakcja serwisu SwiatObrazu.pl przyznaje aparatowi Olympus PEN E-PL7 ocenę bardzo dobry z minusem.

 

Ocena końcowa (w skali 1-6):

bardzo dobry -

Zalety:

korpus wykonany zgodnie z wymaganiami ambitniejszych fotoamatorów, wysoka jakość wykonania korpusu, pokrętło sterujące przeniesione z tylnej ścianki w okolice spustu migawki, nowy, doskonały wyświetlacz LCD na udoskonalonym mechanizmie wychyłowym, bardzo dobra jakość rejestrowanego obrazu – szczególnie w plikach RAW, duży zakres używalnych czułości ISO, szybki i celny autofokus, bogaty zestaw funkcji dodatkowych, atrakcyjne filtry artystyczne, bogate możliwości personalizacji ustawień, atrakcyjna cena.

Wady:

zbyt intensywne odszumianie zdjęć zapisywanych w formacie JPEG, brak zarówno wbudowanej lampy błyskowej, jak i wizjera EVF, ubogie możliwości w zakresie rejestrowania materiału wideo, wiele przydatnych dla wymagających amatorów funkcji jest ukrytych i domyślnie nieaktywnych, zbyt wiele akcesoriów systemowych wymaga podłączenia do aparatu przez złącze rozszerzeń AP-2, zintegrowane ze stopką lampy błyskowej.

[kn_advert]

Aparat Olympus PEN E-PL7 z obiektywem M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE do testów udostępniła firma Olympus Polska

 

 

Galeria zdjęć przykładowych

Prezentowane w poniższej galerii zdjęcia wykonane zostały aparatem Olympus PEN E-PL7 z obiektywem M.ZUIKO DIGITAL ED 14‑42mm 1:3.5‑5.6 EZ PANCAKE. Zapisano je w postaci par RAW+JPEG przy standardowych ustawieniach obróbki obrazu i automatycznym balansie bieli. Kliknięcie na miniaturę spowoduje otwarcie ośmiokrotnie powiększonej wersji w osobnym oknie przeglądarki. Pod opisem parametrów każdego zdjęcia znajduje się link do oryginalnych plików JPEG i RAW (UWAGA: duża objętość!). Część zdjęć (wyróżnionych) powstało przy użyciu trybu filtrów artystycznych.
 

30 mm, 1/640 s, f/5.1, 200 ISO JPEG RAW	20 mm, 1/100 s, f/4.2, 200 ISO JPEG RAW	37 mm, 1/100 s, f/6.3, 200 ISO JPEG RAW
35 mm, 1/125 s, f/7.1, 200 ISO JPEG RAW	14 mm, 1/100 s, f/4, 200 ISO JPEG RAW	14 mm, 1/400 s, f/8, 200 ISO JPEG RAW
14 mm, 1/500 s, f/10, 200 ISO JPEG RAW	14 mm, 1/400 s, f/9, 200 ISO JPEG RAW	14 mm, 1/60 s, f/20, 200 ISO JPEG RAW
17 mm, 1/80 s, f/11, 800 ISO JPEG RAW	36 mm, 1/80 s, f/8, 320 ISO JPEG RAW	19 mm, 1/40 s, f/2.8, 200 ISO JPEG RAW
14 mm, 1/100 s, f/4, 200 ISO filtr artystyczny JPEG RAW	27 mm, 1/60 s, f/4.8, 200 ISO filtr artystyczny JPEG RAW	27 mm, 1/60 s, f/4.8, 200 ISO filtr artystyczny JPEG RAW
42 mm, 1/100 s, f/5.6, 800 ISO filtr artystyczny JPEG RAW	14 mm, 1/50 s, f/3.5, 1600 ISO filtr artystyczny JPEG RAW	14 mm, 1/640 s, f/10, 200 ISO filtr artystyczny JPEG RAW

 

Autorem wszystkich przedstawionych w tym artykule zdjęć testowych i produktowych jest Jarosław Zachwieja. Zdjęcia próbne zaprezentowane na tej stronie wykonali Jarosław i Agata Zachwieja.

[kn_advert]