Sztuczna perspektywa nie musi być kiczowata

Fotoamatorzy próbujący wykonywać zdjęcia z wykorzystaniem zjawiska sztucznej perspektywy popełniają często wiele karygodnych błędów – działają w pośpiechu, bez przygotowania, często pod wpływem chwili. A ponieważ ich zdjęcia już na pierwszy rzut oka zwracają uwagę i śmieszą, to wychodzą z założenia, że to wystarczy. Niestety tak nie jest. Fotografii tego typu w Internecie jest mnóstwo i choć szybko zdobywają popularność, to w rzeczywistości jeszcze szybciej ją tracą. Nie wystarczy bowiem, że osoba na zdjęciu występuje w niezwykłej pozie i sytuacji, że wydaje się olbrzymem lub wręcz przeciwnie – karzełkiem. Na każdą fotografię składa się wiele elementów i wszystkie są ważne, niezależnie od tego z jakiej techniki korzystał twórca zdjęcia. W innym wypadku efekt może okazać się bardzo... tandetny.

 

Fot.  BrimSlats

 

Co to jest sztuczna perspektywa?

Zacznijmy jednak od najważniejszego: o czym my tutaj mówimy? Sztuczna lub też wymuszona perspektywa (ang. forced perspective) to technika takiego obrazowania rzeczywistości, dzięki której pewne obiekty wydają się być znacznie większe lub mniejsze, niż są w rzeczywistości. Osiąga się to dzięki złudzeniu optycznemu polegającemu na zmianie poziomu obserwatora (czyli w naszym przypadku aparatu lub kamery) na taki, w którym proporcje pomiędzy bliższymi i dalszymi obiektami ulegają zaburzeniu.

 

Fot. Alan Travers

Klasycznym przykładem sztucznej perspektywy jest zdjęcie, w którym osoba na pierwszym planie "trzyma" w rękach coś, co znajduje się daleko za nią (np. słońce, budynek, chmurę). Dzięki różnicy odległości oraz odpowiedniemu położeniu aparatu wydaje się, że obiekt z tyłu jest bardzo mały i spoczywa na dłoni modela. Aparat dysponujący pojedynczym układem optycznym (obiektywem) rejestruje scenę w wersji pozbawionej głębi, jaką człowiek lub inne stworzenie wyposażone w co najmniej parę oczu bez problemu jest w stanie dostrzec.

 

Fot. Waleed Almotar

Sztuczna perspektywa na przestrzeni wieków była też wielokrotnie wykorzystywana w sztukach plastycznych, rzeźbie, a nawet architekturze do uzyskania rozmaitych efektów. Np. słynne Schody Odeskie, będące areną najsłynniejszej sceny filmu "Pancernik Potiomkin" z 1925 roku wydają się być niewiarygodnie długie, choć w rzeczywistości mają zaledwie 142 metry. Jest tak, ponieważ są one u podstawy znacznie szersze, niż na szczycie, przez co u oglądającego je z góry lub z dołu człowieka kształtuje się wrażenie większej głębi.

 

Fot. Marga V

[kn_advert]

Strona 1

Strona 2

Zdjęcie z wykorzystaniem zjawiska sztucznej perspektywy to też zdjęcie!

Jak w praktyce pasjonaci fotografii najczęściej wykorzystują technikę sztucznej perspektywy? Biorą oni swojego modela, ustawiają go na interesującym tle i starają się stanąć w odpowiednim miejscu tak, aby oglądana na ekranie LCD scena została zgrana w prawidłowy sposób. Może być to np. obniżenie się z aparatem, aby człowiek na pierwszym planie wydał się wyższy od budynku za nim, albo takie pokierowanie pozycją aparatu i rąk fotografowanej osoby, aby te ostatnie "chwyciły" słońce. Może to być też obrócenie aparatu o 90 stopni tak, aby kierunki pionu i poziomu zamieniły się miejscami.

 

 

Niezależnie od tego, co robią, najczęściej popełnianym błędem jest zignorowanie wszystkiego innego. Tak więc zdjęcia wychodzą często krzywe, źle skomponowane, z bałaganem w kadrze i zignorowanymi wszystkimi zasadami kompozycji. Bardzo często są też poruszone i źle naświetlone, ponieważ pomysł wpadł nam do głowy z siłą pocisku i musimy go zrealizować już-zaraz-teraz-natychmiast. Tymczasem fotografia taka też jest fotografią i dotyczą jej dokładnie te same reguły, jak każdego innego zdjęcia.

 

Fot. Matt West

 

[kn_advert]

Strona 3

Precyzja i porządek są najważniejsze

W fotografii efektowej (a taką właśnie jest fotografia powstała z wykorzystaniem sztucznej, bądź też – jeśli ktoś woli takie określenie – wymuszonej perspektywy) wszystkie elementy obrazu powinny być dopracowane z myślą o najdrobniejszych szczegółach. Nie zawsze jest to łatwe, ale pamiętajmy: każdy drobiazg może zepsuć efekt. Dlatego też żaden element obecny na zdjęciu nie powinien znaleźć się tam przypadkowo.

 

Fot.  TrevorLarson17

 

Stawiając pierwsze kroki na drodze do dobrej fotografii efektowej z wykorzystaniem opisywanego tutaj zjawiska dobrze jest więc zacząć od prostych, minimalistycznych kompozycji. Unikajmy też w kadrze innych ludzi, zwierząt i innych elementów demaskujących zastosowaną sztuczkę. Nie musimy wprawdzie – jak reżyser "Władcy Pierścieni" Peter Jackson – budować specjalnej scenografii, ale nie dopuśćmy do tego, żeby jakiś nieprzewidziany element sceny zepsuł nam efekt końcowy.

 

Fot. hb19 (R.I.P)

 

[kn_advert]

Strona 4

Jeżeli ma to wyglądać naprawdę dobrze, to głębia ostrości musi być duża

Sednem omawianej przez nas techniki jest zaburzenie postrzegania głębi u oglądającego zdjęcie lub film. Ten enigmatyczny nieco opis sprowadza się tak naprawdę do jednego: widz musi być przekonany, że obiekty widoczne w kadrze znajdują się tuż obok siebie, choć w rzeczywistości są bardzo daleko. Tu zaś warunkiem koniecznym jest uzyskanie odpowiedniej głębi ostrości. Osiągniemy to przez przymknięcie przysłony i umiejętne korzystanie z odległości hiperfokalnej.

 

Fot. Delacorr

 

Bądźmy przy tym ostrożni: to, że zdjęcie wydaje się być idealne na podglądzie zaraz po wykonaniu nie znaczy jeszcze, że takie jest. Fotografia na trzycalowym wyświetlaczu LCD naszej cyfrówki będzie zawsze sprawiała wrażenie ostrzejszej, niż oglądana na ekranie monitora. Dlatego też nie wahajmy się przymykać przysłony aparatu do naprawdę małych wartości. Wykonując zdjęcie korzystajmy z reguł obowiązujących nas w klasycznej fotografii krajobrazowej, a na pewno dobrze na tym wyjdziemy.

 

Fot. Jeppe Olsen

 

[kn_advert]

Strona 5

Rola światła i powietrza

W kontekście opisanego w poprzednim rozdziale warunku dotyczącego przymkniętej przysłony jasne staje się, że wykonanie dobrego zdjęcia z wykorzystaniem zjawiska wymuszonej perspektywy wymaga sporej ilości światła lub użycia statywu (a najczęściej jednego i drugiego). I jest to prawdą. Problem jest jednak nieco poważniejszy, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Wszystkiemu winna jest fizyka, a konkretnie zjawiska związane z nieidealną przejrzystością powietrza (czyli tzw. perspektywa powietrzna) oraz ze spadkiem intensywności światła odwrotnie proporcjonalnie do kwadratu odległości od jego źródła.

 

Fot.  C!R3

 

Zacznijmy od drugiej kwestii – sprowadza się ona tak naprawdę do tego, że aby obiekt na pierwszym planie i ten znajdujący się w tle na zdjęciu wyszły jak umieszczone obok siebie, to ten drugi musi być bardzo intensywnie oświetlony. Często też konieczne jest odpowiednie wymodelowanie światłem pierwszego planu tak, aby wyglądał on na dokładnie dopasowany do tła. Dlatego właśnie najlepsze, profesjonalnie wyglądające zdjęcia wykonane z wykorzystaniem sztucznej perspektywy powstają przy użyciu oświetlenia błyskowego.

 

Fot.  KTechnogal

Na tę drugą sprawę tak naprawdę niewiele poradzimy – możemy co najwyżej wybrać się na sesję w odpowiednim czasie (gdy powietrze charakteryzuje się wysoką przejrzystością) i we właściwe miejsce. Kluczowa może być też właściwa pora dnia oraz zaopatrzenie się w akcesoria takie, jak filtr polaryzacyjny. A często również sporo szczęścia.

 

Fot. JeanFan

 

[kn_advert]