Technika HDR - architektura - praktyczny poradnik

Prezentujemy obszerny fragment książki wydawnictwa Helion pt. "Technika HDR. Warsztaty fotograficzne".

Fotografowanie architektury

Ocena architektury jako przedmiotu fotografii, szczególnie gdy zamierzasz zastosować technikę HDR, to bardzo ważna umiejętność. Jej rozwijanie prowadzi do tego, że łatwiej i szybciej wybierasz interesujące budynki lub scenerie, a omijasz resztę. Podobnie jak w przypadku większości dziedzin fotografii musisz umieć dostrzec, jak światło wydobywa detale i barwy oraz buduje kontrast, a następnie wszystko to uchwycić.

Kształty i style

Istnieje wiele różnych typów budynków, a każdy z nich w inny sposób wtapia się w krajobraz. Można wyróżnić wiele stylów architektonicznych, między innymi gregoriański, edwardiański, nowoczesny, art déco, postmodernistyczny, gotycki, klasyczny, dekonstrukcjonistyczny, a także styl zwany blobitekturą. Styl architektoniczny często ma wpływ na wybór sposobu fotografowania (między innymi na kadrowanie, odległość, kąt widzenia i porę dnia).

Budynki są czasem celowo wtopione w krajobraz. Twoim zadaniem jako fotografa jest znalezienie takiej perspektywy, która najlepiej to pokaże.

Analizę sceny zacznij od obserwacji linii tworzących wybraną budowlę. Niektóre są proste, inne zakrzywione. Wszystkie składają się na efektowne wizualne formy, które musisz wpasować w kadr. Wyraźnie widoczne linie drapacza chmur ze zdjęcia 5-1 prowadzą w prawo, w stronę nieba. Równowaga między dolną lewą a górną prawą częścią kadru została zachowana dzięki zastosowaniu reguły trójpodziału. Zwróć też uwagę na to, że linie budynku układają się pod dziwnymi kątami w stosunku do ram zdjęcia. Mają one taką siłę oddziaływania, że w pewnym sensie gubi się w nich faktyczny wygląd budynku.

Zdjęcie 5-1 powstało z jednego pliku raw wywołanego jako trzy szesnastobitowe TIFF-y, które przetworzyliśmy w Photomatiksie. Ustawienie Strength (natężenia) i Luminosity (jasności) na maksimum, wraz z Light Smoothing (wygładzaniem przejść tonalnych) na poziomie High (wysokim), pozwoliło na wydobycie pełnego dramatyzmu zdjęcia. W tym konkretnym przypadku wysokie Strength (natężenie) uwydatniło ostrość i wyrazistość krawędzi, natomiast Luminosity (jasność) jak zwykle zrównoważyło oświetlenie nieba i budynku.

5-1 Linie drapacza chmur w Toronto prowadzą wzrok w stronę nieba. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 200, f/5,6, 1/100 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 10 mm. © Pete Carr

 

Więcej przeczytasz w książce "Technika HDR. Warsztaty fotograficzne" wydanej przez wydawnictwo Helion.

Powierzchnie budynków

Budynki wznosi się z różnych materiałów. Szkło, beton, tworzywo sztuczne, metal, glina, cegła, kamień czy drewno wywołują inne nastroje i odczucia. Nowoczesne elementy konstrukcyjne często wyglądają na gładkie, zimne i precyzyjne, natomiast naturalne materiały budowlane sprawiają wrażenie bardziej przyjaznych i cieplejszych.

Technika HDR działa inaczej w zależności od powierzchni budynku. Powodem jest zjawisko zwane kontrastem lokalnym. To coś innego niż ogólny kontrast obrazu. Krawędzie, które tworzą teksturę fotografowanego obiektu – budynku, twarzy, ulicy, drzewa, wody – mogą zostać podkreślone i poprawione w procesie mapowania tonów. Możesz wzmacniać lub osłabiać ten efekt, wybierając odpowiednie ustawienia. Dobrze jest wydobyć lokalny kontrast i uwidocznić więcej szczegółów, lecz równie przekonujący może być obraz z wygładzonymi krawędziami. Budynki z szorstkich materiałów mają wyższy potencjalny kontrast lokalny niż te o gładkich powierzchniach niezależnie od ogólnego kontrastu zdjęcia. Przykłady obu rodzajów powierzchni znajdziesz na zdjęciach 5-2 i 5-3 .

5-2 Budynek Lloyda w Londynie. Zdjęcie powstało z pliku raw wywołanego jako trzy szesnastobitowe TIFF-y. ISO 100, f/11, 1/45 sekundy, obiektyw Canon 28 – 105 mm, f/3,5 – 4 ustawiony na 30 mm. © Pete Carr

Budynek Lloyda w Londynie został wzniesiony "wnętrznościami" na zewnątrz. Szczerze mówiąc, jest dziwaczny i raczej brzydki. Jeśli jednak odłożymy na bok kwestie estetyczne, zobaczymy świetny temat dla fotografii HDR. Budynek stanowi wyzwanie ze względu na mały kontrast lokalny i niewielką ilość detali fasady. Charakteryzują go gładkie powierzchnie z metalu i tworzywa sztucznego, co nadaje mu zimny, industrialny wygląd. Dla tego zdjęcia Strength (natężenie) zostało ustawione umiarkowanie wysoko. Dzięki temu – oraz wysokiemu poziomowi Luminosity (jasności) – udało się wydobyć szczegóły ciemniejszych obszarów budynku bez prześwietlania nieba.

Podczas ostatecznej obróbki w Adobe Lightroom zdjęcie zostało celowo zniekształcone. Nadanie błękitnemu niebu bardziej purpurowego odcienia zwiększyło jego kontrast z zimnym wyglądem budynku. To wymagało kilku kroków. Najpierw ustawiliśmy balans bieli tak, aby nadać zdjęciu niebieski odcień. Następnie znacząco zmniejszyliśmy nasycenie barw. Na końcu zmieniliśmy odcień niebieskiego kanału, aby niebo zmieniło się z błękitnego w purpurowe.

Brak kontrastu na gładkich powierzchniach nie musi być przeszkodą, jeśli układają się one w złożony i zróżnicowany sposób.

Zdjęcie 5-3 , które przedstawia William Brown Library w Liverpoolu, stanowi przykład skrajnie odmiennego podejścia do kontrastu lokalnego. Elewacja tej budowli ma raczej ciepły niż zimny charakter i cechuje się zawiłymi krawędziami, które zostały uwydatnione za pomocą mapowania tonów. Zachód słońca dodatkowo wzmocnił wrażenie ciepła i podkreślił ziemisty koloryt zewnętrznej ściany budynku. Zarówno barwy, jak i szczegółowość elewacji stanowią zupełnie inne wyzwania dla fotografa.

5-3 William Brown Library w Liverpoolu. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, f/11, 1/45 sekundy, obiektyw Canon 24 – 105 mm, f/3,5 – 4 ustawiony na 30 mm. © Pete Carr

W Photomatiksie wartość Strength (natężenia) została ustawiona stosunkowo wysoko. Zbyt duże natężenie prowadzi do powstania efektu winiety , czyli czernienia krawędzi zdjęcia. Na tej fotografii efekt winiety jest prawie niezauważalny i nie tylko nie psuje efektu, lecz jeszcze go poprawia. Luminosity (jasność) zostało podniesione do połowy, dzięki czemu nie doszło do utraty kontroli nad kontrastem lokalnym i zdjęcie nie wygląda na nadmiernie szczegółowe. Wyższa jasność przyczyniła się też do tego, że niebo nie jest prześwietlone. Nieznacznie podnieśliśmy także Micro-smoothing (mikrowygładzanie), aby zmniejszyć zakłócenia i pasmowanie na niebie.

Więcej informacji na temat przekształcania pojedynczego pliku raw lub sekwencji plików w szesnastobitowe TIFF-y w celu poddania ich obróbce HDR znajdziesz w rozdziale 3.

Fotografowanie detali

Gdy fotografujesz budynek i chcesz go ukazać w całości, nie musisz zawsze korzystać z obiektywu szerokokątnego. Możesz poszukać ciekawych linii, krzywizn, szczegółów lub oświetlenia i perspektywy w dowolnym fragmencie budowli. Zwróć uwagę na schody, okna lub narożniki. Obejdź budynek i zrób zdjęcie w zbliżeniu. Nie cofaj się, aby uchwycić jak najwięcej nieba. Detale budynku tworzą intymną atmosferę, której nigdy nie przekażesz, jeśli ograniczysz się do rozległych, majestatycznych pejzaży miejskich.

Fotografowanie detali zazwyczaj wymaga sekwencji trzech zdjęć wykonanych ze statywu. Sama technika HDR pozostaje zasadniczo niezmienna – zmienia się tylko sposób postrzegania budynku. Chodzi o uchwycenie jego fragmentu, który będzie stanowił wskazówkę co do charakteru całości. Szukaj detali w kamiennych ornamentach, metalu, szkle i drewnie. Eksperymentuj z perspektywą w niezwykłych, abstrakcyjnych budowlach.

Takie zdjęcie przypuszczalnie będzie miało mniejszy kontrast, niż gdybyś uchwycił budynek z zachodzącym za nim słońcem, lecz w tym przypadku dążysz do uzyskania innego efektu, jak na zdjęciu 5-4. Przedstawia ono duże zbliżenie części budynku. Nie jesteś w stanie określić jego wielkości i liczby pięter ani opisać jego otoczenia. Takie szczegóły nie mają tu znaczenia.

5-4 Elewacja budynku w Liverpoolu. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, f/5,6, 1/400 sekundy, obiektyw Canon 24 – 70 mm, f/2,8 ustawiony na 28 mm. © Pete Carr

Ten kadr został tak skomponowany, aby ukazywał ograniczony, lecz interesujący widok. Schody zostały w interesujący sposób uwydatnione na fasadzie i są otoczone przez cztery zupełnie różne okna. Zdjęcie jest dość regularnie rozplanowane, lecz nie wydaje się wymuszone.

Szczerze powiedziawszy, ta elewacja budynku nie stwarzała idealnych, wysokokontrastowych warunków dla obróbki HDR. Zdjęcie zostało wykonane późnym popołudniem w pochmurny dzień, dzięki czemu cienie zostały zmiękczone. Nie przesadzaliśmy tu z podbijaniem parametrów mapowania tonów, aby nie wywołać wrażenia nierealności. Celem przetwarzania było delikatne podkreślenie szczegółów, a nie przytłaczanie Cię nadmiarem bodźców. Dlatego właśnie Luminosity (jasność) wystarczyło ustawić nieznacznie powyżej minimum. Strength (natężenie) miało dość wysoką wartość, co wydobyło detale ornamentów, lecz bez przesady.

Budynek miał bladożółtą barwę, która wyglądała raczej nieatrakcyjnie, dlatego zdjęcie zostało przerobione na czarno-białe. Dzięki temu Twoja uwaga ogniskuje się na szczegółach, a nie obskurnej żółci elewacji. Podczas końcowej obróbki zmieniliśmy nieco odcień całości, aby uzyskać wrażenie starej, czarno-białej fotografii.

Więcej informacji na temat konwersji zdjęć HDR na czarno-białe i zmianie ich odcienia znajdziesz w rozdziale 7.

Zdjęcie 5-5 pozwala podejść jeszcze bliżej i zobaczyć płaskorzeźbę znajdującą się na drzwiach. Technika HDR umożliwia wydobycie dość dużej ilości szczegółów bez konieczności sięgania po skomplikowane tworzenie masek w Photoshopie. Szukaj tego rodzaju szczegółów, które pozwalają uzyskać interesującą fotografię.

5-5 Płaskorzeźba na metalowych drzwiach została przetworzona i poprawiona wyłącznie w Photomatiksie bez żadnej dodatkowej obróbki. Zdjęcie HDR uzyskane z jednej ekspozycji raw przetworzonej na trzy szesnastobitowe TIFF-y. ISO 200, f/6,3, 1/1000 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 10 mm. © Pete Carr

Chociaż najlepiej korzystać z sekwencji trzech zdjęć, w razie potrzeby wystarczy też jedna ekspozycja raw. W tym przypadku jeden plik raw został przetworzony na trzy szesnastobitowe TIFF-y, z których następnie wygenerowaliśmy plik HDR, a później poddaliśmy go mapowaniu tonów w Photomatiksie.

Ustawienia mapowania tonów były dość skrajne, ponieważ fotografujący chciał wydobyć jak największą ilość szczegółów. Nie ma tu problemów z ekspozycją z uwagi na brak wysokiego kontrastu w pierwotnym pliku.

W Photomatiksie wysokie wartości Strength (natężenia), Luminosity (jasności) i Microcontrast (mikrokontrastu) odegrały istotną rolę w wydobywaniu szczegółów drzwi i uwydatnianiu kontrastu. Zarówno Strength (natężenie), jak i Luminosity (jasność) były ustawione na maksimum.

Strona 1

Strona 2

Uwzględnienie nieba dla zwiększenia efektu

Jeśli przyjmiesz bardziej ogólną perspektywę, będziesz w stanie zmieścić w kadrze pojedynczy budynek wraz z niebem, które zwiększa dramatyczną wymowę zdjęcia. To jednak nie jest jeszcze pejzaż miejski. Aby uchwycić zarówno budynek, jak i niebo, korzystaj z obiektywu szerokokątnego. Oba elementy mogą ze sobą współgrać na zasadzie podobieństwa lub kontrastu. Jedna sfera może podkreślać dramatyzm, a druga spokój, co ilustruje zdjęcie 5-6 . Tego dnia światło było dość przyćmione, lecz dzięki niedoświetleniu kadru o dwie wartości ekspozycji udało się uchwycić chmury bez prześwietleń. Późniejsza obróbka HDR wydobyła detale katedry i nieba. W Photomatiksie Strength (natężenie) i Luminosity (jasność) zostały ustawione na maksimum, aby uwydatnić dramatyczny wygląd chmur i zrównoważyć oświetlenie nieba i katedry.

5-6 Charakterystyczny budynek Metropolitan Cathedral. Trzy zdjęcia raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, f/8, 1/250 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 10 mm. © Pete Carr

Chociaż tematem tego zdjęcia jest katedra, niebo stanowi dopełnienie obrazu i buduje jego wymowę.

Mimo swego dramatyzmu nie rozprasza uwagi oglądającego i jest zrównoważone zarówno w pionie, jak i w poziomie. Chociaż można stosować technikę HDR także na jednym pliku raw, w tym przypadku sprawdziła się sekwencja trzech zdjęć. Gdyby nie to, nie udałoby się w pełni uchwycić szczegółów nieba, które wyglądałoby dość monotonnie.

Zbyt duży fragment nieba na zdjęciu może przytłoczyć budynek. Zwracaj uwagę na ton i kontrast. Na zdjęciu 5-6 niebo i budynek mają podobny odcień i wygląd. Dlatego budynek musi być większy i zajmuje dwie trzecie kadru. Na zdjęciu 5-7 kontrast między niebem a budynkiem jest olbrzymi (barwy niebieskie i pomarańczowe), więc budynek może być mniejszy, a mimo tego nie "gubi" się w kadrze.

Fotografowanie pejzaży miejskich

Gdy fotografujesz architekturę, Twoja uwaga koncentruje się na budynku. Twoja kompozycja może uwzględniać część lub całość budynku, a także budynek z bezpośrednim otoczeniem. Gdy przechodzisz do pejzaży miejskich, przedmiot Twojego zainteresowania jest znacznie większy. Innymi słowy, fotografowanie architektury dotyczy budynków, a pejzaże miejskie dotyczą miast.

Fotografowanie pejzaży miejskich i przetwarzanie ich za pomocą techniki HDR to coś zupełnie innego niż praca z jednym budynkiem lub jego detalami. Nie skupiasz się na materiałach ani na szczegółach jednego budynku, lecz zamiast tego obserwujesz, jak kilka budynków tworzy mniej lub bardziej spójną całość. Zakres Twoich zainteresowań jest znacznie szerszy, co pociąga za sobą konieczność odpowiedniego dopasowania technik, z których wiele pochodzi z fotografii krajobrazowej.

Zdjęcie 5-7 przedstawia pejzaż Liverpoolu w pełen dramatyzmu wieczór. Zostało ono wykonane obiektywem ultraszerokokątnym, który umożliwił uchwycenie nastroju krzykliwych barw nieba i fantastycznych chmur. Tego nie dałoby się osiągnąć przy pomocy zwykłego obiektywu.

5-7 Słynny Liver Building w Liverpoolu. Zdjęcie HDR z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, f/11, 1/20 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 10 mm. © Pete Carr

Zwróć uwagę na kompozycję i światło. Chociaż w centrum zainteresowania jest Liver Building po prawej, niebo wyraziście eksponuje chmury, a jego lewa strona jest skąpana w złotej poświacie zachodzącego słońca.

W Photomatiksie Luminosity (jasność) podnieśliśmy do maksimum w celu zwiększenia kontrastu, a Micro-smoothing (mikrowygładzanie) zmniejszyliśmy do minimum, aby wydobyć ze zdjęcia jak największy dramatyzm. Strength (natężenie) zostało nieznacznie zmniejszone, aby obraz nie sprawiał wrażenia nierealnego. Plik uzyskany po mapowaniu tonów został następnie otwarty w Photoshopie, w którym uwydatniliśmy kontrast za pomocą funkcji Curves (Krzywe). Na końcu selektywnie zmniejszyliśmy nasycenie zegara, ponieważ zabarwił się od reszty budynku.

Inny majestatyczny pejzaż miejski to tradycyjne zdjęcie 5-8, które przedstawia Canning Dock w Liverpoolu. Porównaj je ze zdjęciem 5-9, na którym widać tę samą scenę po przeróbce za pomocą techniki HDR. Jest ono imponujące zarówno jako ogólna demonstracja jej zastosowania, jak i konkretny przykład jej wykorzystania w pejzażu miejskim. Wygląda po prostu olśniewająco. W porównaniu z oryginałem ma ono więcej szczegółów, budynki nie są zredukowane do konturów, a niebo zaczęło przykuwać uwagę. Całość jest wyrazista i mieni się różnymi barwami. Jako pejzaż miejski stanowi połączenie pięknego zachodu słońca, pełnego dramatyzmu nieba, nieruchomej wody i malowniczych budynków w niecodzienną kompozycję. To zdjęcie jest kwintesencją tego, jakie powinny być efekty stosowania techniki HDR.

5-8 Tradycyjne zdjęcie przedstawiające Canning Dock w Liverpoolu. Mimo iż jest ono na swój sposób piękne, szczegóły giną w cieniach i konturach. ISO 100, f/9, 1/25 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 17 mm. © Pete Carr

5-9 Zdjęcie HDR przedstawiające Canning Dock w Liverpoolu uzyskane z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, f/9, 1/25 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 17 mm. © Pete Carr

Zwróć uwagę na wodę znajdującą się między obiektywem a tematem zdjęcia, który jest znacznie bardziej odległy niż w poprzednim przykładzie. Gdy będziesz komponował ujęcia, wypróbuj oba podejścia. Obiektyw szerokokątny nie tylko zapewnia niezwykle duże pole widzenia z bliskich odległości, lecz także pozwala na fotografowanie z większych odległości. Przyjrzyj się swojemu obiektywowi i zwróć uwagę na ogniskową. Zauważ różnicę między tym przykładem (17 mm) a poprzednim (10 mm).

Aby osiągnąć taki efekt, w Photomatiksie Strength (natężenie) ustawiliśmy na wysokim, lecz nie maksymalnym poziomie. Chcieliśmy zachować równowagę między realizmem a podkreśleniem detali, szczególnie w chmurach. Gdy Strength (natężenie) było ustawione na najwyższy poziom, chmury wyglądały zbyt ciężko, a te na obrzeżach były zbyt ciemne. Zmaksymalizowaliśmy Luminosity (jasność), aby zrównoważyć oświetlenie na całym zdjęciu. Na środkowym ustawieniu budynki były zbyt ciemne i brakowało im szczegółów. Wyłączyliśmy Micro-smoothing (mikrowygładzanie), aby zachować dramatyzm zdjęcia, w którym lepiej sprawdza się intensywniejsze przetworzenie.

W trakcie ostatecznej obróbki zwiększyliśmy kontrast i dokonaliśmy kilku innych poprawek. Być może podczas obróbki własnych zdjęć odkryjesz potrzebę korekcji szumów, poziomów, krzywych itd. Może się na przykład okazać, że samo przetworzenie za pomocą techniki HDR nie wydobyło pożądanej ilości detali. Wystarczy wtedy, że rozjaśnisz zdjęcie, aby wydobyć ich więcej, lub przyciemnisz, aby część z nich ukryć.

OBIEKTYWY SZEROKOKĄTNE. Sugerowanie, że przy fotografowaniu pejzaży miejskich techniką HDR warto korzystać z obiektywów szerokokątnych, może brzmieć jak oczywistość. Jeśli nie dysponujesz takim sprzętem i potrzebujesz uzasadnienia, aby wydać sporo pieniędzy na jego zakup, wiedz, że w fotografii pejzażowej jest on niezastąpiony. Może zdziałać cuda, ponieważ umożliwia umieszczenie w kadrze znacznie większej ilości elementów niż tradycyjny obiektyw – takich jak niebo, budynki, ulice, miasto. Wszystko, czego potrzebujesz, i jeszcze trochę.

Zwróć uwagę na owo "i jeszcze trochę". Możesz odczuwać pokusę zawarcia w kadrze zbyt wielu elementów. Zmniejsz pole widzenia, jeśli musisz nieustannie przycinać zdjęcia, aby poprawić ich kompozycję.

Minusem obiektywów szerokokątnych jest ich szczególna skłonność do zniekształcania obrazu. Aby nie dopuścić do "pochylenia się" budynków, trzymaj aparat (lub umieść go na statywie) w taki sposób, aby obiektyw był równolegle do ziemi. Aby usunąć powstałe zniekształcenia, możesz skorzystać z funkcji Correct Camera Distortion (Korekta zniekształceń aparatu) w Photoshop Elements. Czasem jednak możesz je zostawić ze względów artystycznych. Usuwanie poziomego lub pionowego zniekształcenia negatywnie wpływa na część zdjęcia i może doprowadzić do powstania innych zakłóceń.

Więcej informacji na temat wszystkich obiektywów, w tym także szerokokątnych, znajdziesz w rozdziale 2.

Konteksty miejskie

Pejzaż miejski stanowi fantastyczną galerię faktur, szczegółów, budynków, ulic oraz kontrastowych barw i świateł. Te elementy, które znajdziesz w każdym zaułku, podlegają nieustannym zmianom. Stare budynki znikają, a pojawiają się nowe. Struktura krajobrazu zmienia się raz na 10 – 20 lat. Miasto zmienia się znacznie częściej; pojawiają się w nim nowe perspektywy i kształty. Szukaj wysokokontrastowych scen, z których będziesz mógł wydobyć dużą ilość detali.

Fotografowanie kontekstów miejskich bez wątpienia polega na rejestrowaniu szczegółów budynków i architektury. Czasami taka fotografia jest tożsama z pejzażem miejskim. Nie wdając się w zbędne dywagacje, trzeba zaznaczyć, że te trzy dziedziny fotografii mają pewne cechy wspólne. Wszystkie koncentrują się na budynkach i życiu miasta, a nie wsi. Jednak fotograf kontekstów miejskich może (chociaż nie zawsze musi) opowiadać obrazami inną historię niż w przypadku zwykłych zdjęć architektury lub pejzaży miejskich.

Problem z filtrami

Fotografowanie miasta z wykorzystaniem filtrów bywa nader problematyczne. Filtry – szczególnie neutralny lub neutralny połówkowy – świetnie sprawdzają się w przyciemnianiu nieba nad jeziorem w czasie zachodu słońca. Miasto cechuje się jednak nierównymi i chaotycznymi liniami. Nie ma filtrów wyposażonych w kontury Bold Street, Lord Street, Main Street czy Times Square.

Zdjęcie 5-10 przedstawia typowy fragment dużego miasta. Fotografia została zrobiona z dołu, przez co żadne linie nie biegną ani poziomo, ani regularnie. Normalnie budynki powinny tonąć w cieniu, ponieważ ekspozycję ustawiałbyś na niebo, żeby uniknąć jego prześwietlenia. W tym przypadku jednak zastosowany został filtr połówkowy, którego zadaniem było zrównoważenie oświetlenia nieba i rozjaśnienie budynku. W efekcie powstało zdjęcie ze sztucznymi cieniami i jasnymi obwódkami. Elementy te są najbardziej widoczne na budynku z pierwszego planu. Gdy przyjrzysz się uważniej, dostrzeżesz cień biegnący wzdłuż szczytu budowli, od środka fotografii w lewo oraz jasną obwódkę w jej prawej górnej części. Zakłócenia te powstały wskutek użycia filtra.

5-10 Wycinek centrum Londynu, w tym słynny Gherkin. ISO 100, f/4, 1/80 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 - 5,6 ustawiony na 10 mm. © Pete Carr

Na tym etapie lektury powinieneś już myśleć w kategoriach HDR. Aby uzyskać zdjęcie 5-11 , wykonaliśmy sekwencję trzech ekspozycji i przetworzyliśmy je w plik HDR. Dzięki temu budynek został wystarczająco dobrze oświetlony, a niebo nie wymknęło się spod kontroli.

5-11 Wycinek centrum Londynu, w tym słynny Gherkin. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, f/4, 1/80 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 - 5,6 ustawiony na 10 mm. © Pete Carr

Lewa strona kadru jest lepiej naświetlona, mimo iż w większej części znajduje się w cieniu. Interesujące barwy, szczegóły i faktura centralnego budynku są świetnie wyeksponowane. Nie ma żadnych cieni rzucanych przez filtr. W Photomatiksie obniżyliśmy Strength (natężenie), natomiast podnieśliśmy Micro-smoothing (mikrowygładzanie), aby uzyskać bardziej naturalny wygląd zdjęcia. Luminosity (jasność) została ustawiona na maksimum ze względu na wysoki kontrast między jasnym niebem a ciemnymi budynkami.

Więcej informacji na temat filtrów znajdziesz w rozdziałach 1. i 3.

Pojawiło się jednak kilka problemów, które wymagały korekty na etapie ostatecznej obróbki. To częsty przypadek, nawet gdy korzystasz z techniki HDR. Na górze budynku po prawej stronie pojawiła się jasna obwódka, którą skorygowaliśmy za pomocą funkcji Recovery (Odtwarzanie) w Adobe Lightroom. Niestety, to narzędzie jest niedostępne w Photoshopie ani w Photoshop Elements, jedynie w Camera Raw.

Photoshop Elements jest dobrym programem, lecz jeśli potrzebujesz większych możliwości korekty, warto zainwestować w bardziej profesjonalną aplikację, taką jak Photoshop CS4, Lightroom lub Apple Aperture.

Jeśli korzystasz z Photoshop Elements, wybierz Enhance (Ulepsz), Adjust Lighting (Dopasuj oświetlenie) i Shadow/Highlight (Jasność/Kontrast), żeby skorygować jasne obwódki przez przyciemnienie jasnych miejsc. Nie jest to tak dobre narzędzie jak Recovery (Odtwarzanie), lecz przynajmniej nie będziesz musiał ręcznie przyciemniać wybranych obszarów.

Strona 3

Budowy

Budowy to świetny temat dla fotografii HDR. Fotografie skończonych budynków koncentrują się na liniach, perspektywach, szczegółach i kompozycji, natomiast fotografie budów rejestrują pewien etap rozwoju budynku, czyli przedstawiają go inaczej, niż zazwyczaj oglądamy. W centrum zainteresowania znajdują się wówczas atrakcyjne wizualnie materiały, szczegóły, barwy i odsłonięte elementy konstrukcyjne.

Dźwigi i inne maszyny budowlane są często ustawione pod różnymi kątami i wyróżniają się w kadrze. Nie obserwujesz ich na co dzień i dlatego są tak interesujące dla fotografii. Na zdjęciu 5-12 zwraca na siebie uwagę żywy kolor dźwigu, a technika HDR podkreśliła ślady samolotów na niebie, co zwiększyło ilość interesujących szczegółów. Ślady na niebie z prawej równoważą dźwig znajdujący się z lewej.

5-12 Budowa Malmaison w Liverpoolu. Zdjęcie HDR uzyskane z jednego pliku raw wywołanego jako trzy szesnastobitowe TIFF-y. ISO 200, f/8, 1/160 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 10 mm. © Pete Carr

Zdjęcie to stanowi kolejny przykład tego, że warto mieć otwarty umysł i sprawdzać różne podejścia. Pierwotnie wykonaliśmy sekwencję trzech zdjęć. Pojawił się jednak pewien problem z ich wyrównaniem z powodu przejeżdżającego samochodu, którego ruch doprowadził do powstania efektu ducha. Wypróbowaliśmy więc inne podejście i wywołaliśmy zdjęcie raw jako trzy szesnastobitowe TIFF-y. To rozwiązało problem ruchu samochodu bez nadmiernej szkody dla obróbki HDR. W Photomatiksie obniżyliśmy Strength (natężenie) o jedną trzecią, ponieważ wyższa wartość doprowadzała do powstawania niepożądanego winietowania, czyli ciemnych krawędzi na fotografii. Niższe natężenie zwiększyło także realizm zdjęcia HDR. Z kolei wysokie Luminosity (jasność) podkreśliło ślady na niebie.

Zdjęcie 5-13 zostało zrobione na największym swego czasu placu budowy w Liverpoolu. Pokazuje ono odradzanie się miasta i stanowi kolejny doskonały przykład wykorzystania techniki HDR. Zostało zrobione w pochmurny dzień, gdy słońce schowało się za budowlą. Ustawianie ekspozycji na niebo sprawiało, że cała reszta tonęła w cieniu. Z kolei ustawianie jej na budowlę dawało przeciwny skutek – prześwietlone i zupełnie bezużyteczne niebo.

5-13 Plac budowy Liverpool One. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, f/5, 1/2000 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 10 mm. © Pete Carr

Technika HDR rozwiązuje ten problem i umożliwia uchwycenie szczegółów w cieniu bez prześwietlenia jasnych miejsc. W tym celu potrzebne były trzy zdjęcia, które zostały zrobione dokładnie w chwili, gdy słońce przedarło się przez chmury i oświetliło niebo. Chmury, budynki, piasek, dźwigi i rury – wszystko ma tu znaczenie.

Dzięki mapowaniu tonów uzyskaliśmy bardziej artystyczną interpretację tej sceny, która sprawia wrażenie namalowanej lub naszkicowanej. Osiągnęliśmy to poprzez ustawienie maksymalnych wartości Strength (natężenia) i Luminosity (jasności). W efekcie zdjęcie wygląda nieco nierealnie, lecz w przyjemny sposób. Duże Luminosity (jasność) pomogło także wydobyć szczegóły nieba, równoważąc oświetlenie poszczególnych obszarów kadru. Można wyraźnie odczuć dramatyzm, charakter i atmosferę tego zdjęcia, a wszystkie te elementy składają się na surrealistyczne i efektowne świadectwo rozwoju miasta.

Rozpad i zniszczenie

Nowe, lśniące budynki stanowią wdzięczny temat fotografii, lecz rozpad bywa równie interesujący. Zrujnowane budynki i miejsca zniszczenia zawierają równie wiele szczegółów co nowe konstrukcje – a może nawet więcej. Zdjęcie 5-14 to standardowe ujęcie znajdujących się na wprost obiektywu drzwi donikąd. Jest ono w pewnym sensie puste, szare i monotonne. Wszelkie szczegóły są ukryte w mało kontrastowych ciemnościach.

Przetworzenie tego zdjęcia za pomocą techniki HDR pozwoliło uzyskać wspaniale zróżnicowaną paletę barw i faktur (zdjęcie 5-15). Strength (natężenie) ustawiono na maksimum, aby wydobyć możliwie największą ilość szczegółów. Maksymalne wartości Luminosity (jasności) i Microcontrast (mikrokontrastu) podkreśliły ziarno na zdjęciu. Zwróć uwagę na wysokie ISO, które zazwyczaj prowadzi do problemów z zakłóceniami. Zróżnicowane powierzchnie i interesujące szczegóły sprawiają jednak, że zdjęcie to jest w pewnym sensie odporne na szum.

Mocno nasycone i obfite w szczegóły zdjęcia o wysokim kontraście mogą sprawiać wrażenie krzykliwych lub przesadzonych. Czasami jest to celowy zabieg artystyczny, a nie pomyłka. Uważaj jednak, ponieważ takie podejście znacznie zwiększa zakłócenia na zdjęciu.

To świetna przeróbka. Technika HDR wydobyła stłumione barwy ścian i pozwoliła uzyskać żywszy obraz cegieł i tynków niż edycja raw w programie Lightroom. To istotne spostrzeżenie. Różnica między fotografią standardową i HDR nie polega na zwykłym zwiększeniu nasycenia, którego efekt dla porównania możesz zobaczyć na zdjęciu 5-16. Zwróć uwagę na to, że wygląda ono zupełnie inaczej niż to przetworzone za pomocą techniki HDR.

Zwiększanie nasycenia barw co najwyżej zmniejsza szczegółowość zdjęcia. Podnoszenie kontrastu i jasności nie może się równać z wyrazistością obróbki HDR.

5-14,5-15,5-16 Zdjęcie 5-14 zrujnowanego budynku w Liverpoolu bez żadnej obróbki, tak jak zostało zrobione. Po wywołaniu trzech szesnastobitowych TIFF-ów z jednego pliku raw i przetworzeniu ich za pomocą techniki HDR powstało zdjęcie 5-15 - swoisty kalejdoskop. Dla porównania zwiększyliśmy jedynie nasycenie oryginalnej fotografii, czego efekt jest widoczny na zdjęciu 5-16. ISO 1600, f/5, 1/200 sekundy, obiektyw Canon 24 – 70 mm, f/2,8 ustawiony na 24 mm. © Pete Carr

Strona 4

Rozpad i zniszczenie dobrze się prezentują także w czerni i bieli, jak na zdjęciu 5-17. Mieszkańcy porównali tę fotografię z widokiem Liverpoolu po bombardowaniach w czasie drugiej wojny światowej. Zbliżał się zachód słońca i piękne światło padało wprost na nadbrzeże i fotografowaną scenę.

5-17 Plac budowy na Mann Island w Liverpoolu, niedaleko Albert Docks. Zdjęcie HDR uzyskane z jednego pliku raw wywołanego jako trzy szesnastobitowe TIFF-y. ISO 400, f/8, 1/125 sekundy, obiektyw Canon 24 – 70 mm, f/2,8 ustawiony na 43 mm. © Pete Carr

Zdjęcie zostało przekształcone w plik HDR i poddane mapowaniu tonów w Photomatiksie, a następnie w trakcie ostatecznej obróbki przekształcone na czarno-białe. W niektórych miejscach słońce świeciło naprawdę jasno, więc ustawiliśmy wysokie Luminosity (jasność), aby zrównoważyć oświetlenie kadru. Strength (natężenie) miało niemal maksymalną wartość, co pozwoliło wydobyć detale. Zdjęcie cechuje się dużą głębią, a ze względu na szczegółowość i duży poziom szumu cyfrowego wygląda na starsze niż jest w rzeczywistości.

Duża ilość szumu wynika przede wszystkim z tego, że aparat Canon 30D robi znacznie bardziej zakłócone zdjęcia przy ISO 400 niż ISO 100. Na pierwotnej fotografii można tego nie zauważyć od razu, lecz w trakcie obróbki szum się kumuluje. Mimo iż punktem wyjścia był jeden plik raw, do stworzenia pliku HDR wywołaliśmy go trzy razy. W efekcie końcowe zdjęcie ma trzykrotnie więcej szumów niż pierwotne. Jednak posługiwanie się jednym plikiem raw nie stanowi problemu, chyba że nie skorygujesz ustawienia ekspozycji na prześwietlonym zdjęciu, gdy zauważysz, że przesadziłeś.

Stare budynki

Jeden z najlepszych tematów dla fotografii HDR stanowią stare budynki. Zazwyczaj są one zbudowane z cegły i kamienia, a nie z nowocześniejszych materiałów, takich jak stal, szkło i tworzywo sztuczne. Dzięki temu charakteryzują się ciekawymi fakturami i szczegółami powierzchni, które można wydobyć dzięki technice HDR.

Zdjęcie 5-18 zostało zrobione w trakcie złotych godzin, gdy światło padało na budynek bardziej od frontu, a nie z góry jak w południe. Jego barwa przyjemnie kontrastuje z błękitnym niebem i włóknistymi chmurami. Zwróć uwagę na niejednolitą budowę fasady, która na przemian zagłębia się i odstaje w skomplikowanym, lecz regularnym tańcu detali. Budynek sprawia wrażenie przechylonego do tyłu, ponieważ obiektyw był uniesiony nieco w górę. Można to skorygować w programie do edycji zdjęć, na przykład za pomocą narzędzia Correct Camera Distortion (Korekta zniekształceń aparatu) w Photoshop Elements. W tym przypadku nachylenie jest estetycznie uzasadnione; ubocznym efektem poprawki byłaby niepożądana utrata części budynku i nieba.

5-18 Tower Building w Londynie prezentuje swą skomplikowaną elewację. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, f/5,6, 1/250 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 16 mm. © Pete Carr

W Photomatiksie Strength (natężenie) ustawiliśmy na maksimum, aby wydobyć możliwie największą ilość detali budynku, którego wygląd bardzo na tym skorzystał. Podnieśliśmy też Luminosity (jasność) w celu rozjaśnienia nieba, lecz nie za bardzo, aby nie dopuścić do powstania efektu winietowania. Wyższe Micro-smoothing (mikrowygładzanie) miało za zadanie zmniejszyć szumy na niebie.

Kościoły

Stare kościoły, a szczególnie olbrzymie katedry, stanowią świetny temat dla fotografii HDR. Wiele z tych wiekowych budowli powstawało przez kilka pokoleń oraz było wznoszonych z poświęceniem i oddaniem. Zawierają one wiele niesamowitych detali, które można uchwycić i pokazać za pomocą techniki HDR.

Pierwsza fotografia York Minster w Anglii (5-19) pokazuje, że aparat nie jest w stanie wystarczająco szczegółowo zarejestrować nieba, gdy ekspozycja jest ustawiona na katedrę. Dlatego wykonano sekwencję zdjęć o naświetleniu –2/0/2 EV. Niedoświetlone zdjęcie uchwyciło szczegóły nieba, a prześwietlone wydobyło detale katedry.

W Photomatiksie Luminosity (jasność) i Strength (natężenie) zostały ustawione na maksimum, aby wydobyć detale nieba i katedry, lecz zdjęciu wciąż czegoś brakowało. Problem w dalszym ciągu stanowiło niebo, które nawet po mapowaniu tonów było monotonne i szare. Przekształcenie zdjęcia na czarno-białe zlikwidowało rozpraszające barwy, kierując tym samym uwagę oglądającego na jasność i kontrast (zdjęcie 5-20).

5-19,5-20 York Minster w York w Anglii. Zdjęcie 5-20 przedstawia efekt mapowania tonów i konwersji oryginału na czerń i biel. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 800, f/5,6, 1/80 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 12 mm. © Pete Carr

Efekt jest fantastyczny. Udało się wydobyć szczegóły fasady, a mimo braku kolorów wyraźnie widać poszczególne panele witraży.

Stodoły

Stodoły także stanowią świetny temat dla fotografii HDR. Każda z nich daje inne możliwości i stanowi odmienne wyzwanie dla Ciebie jako fotografa. Wiele z nich jest pomalowanych na czerwono, lecz są także białe, żółte, szare, brązowe lub zielone. Część z nich ma okna, a w niektórych znajdziesz zagrody dla koni i innych zwierząt. Stodoły różnią się też kształtem i rozmiarem – mogą być zbudowane na planie prostokąta lub koła.

Mimo iż wiele stodół wygląda uroczo, musisz poszukać tej właściwej i sfotografować ją w odpowiednich warunkach, aby uzyskać interesujące i przykuwające uwagę zdjęcie.

Surowy, rustykalny wygląd stodoły – wraz z malowniczym krajobrazem i pełnym dramatyzmu niebem stanowi silnie oddziałującą kombinację, jak na zdjęciu 5-21. Zachodzące słońce oświetla pełne magii niebo, tworząc idealne połączenie tematu i jego otoczenia. Technika HDR wydobyła szczegóły chmur, stodoły, okien, trawy, opadłych liści i okolicznych drzew.

5-21 Zachodzące słońce za typową amerykańską stodołą na przełomie jesieni i zimy stanowi kuszący temat dla fotografii. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, f/8, 1/60 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 10 mm. © Robert Correll

W Photomatiksie ustawiliśmy maksymalną wartość Strength (natężenia), aby podkreślić dramatyzm zdjęcia i wydobyć szczegóły stodoły, chmur i ziemi. Luminosity (jasność) ustawiliśmy na połowę, aby rozświetlić stodołę i zrównoważyć jej oświetlenie z niebem. Zwiększyliśmy także Microcontrast (mikrokontrast), dzięki czemu zdjęcie wygląda na ostrzejsze i wyraźniejsze. Nieznaczne podniesienie Micro-smoothing (mikrowygładzania) pomogło w zrównoważeniu oświetlenia kadru.

Jeśli możesz, przejdź się dookoła wybranego budynku i wykonaj kilka sekwencji zdjęć z różnych perspektyw. Być może istnieje kilka idealnych ujęć lub historii do opowiedzenia, lecz nie przekonasz się o tym, jeśli nie spróbujesz. Przykład innej perspektywy stanowi zdjęcie 5-22. Stodoła jest nieco bardziej oddalona, przez co trawa odgrywa większą rolę. Na pierwszym planie uwagę przykuwa drzewo. Ustawienia mapowania tonów w Photomatiksie były identyczne jak przy zdjęciu 5-21.

5-22 Zmiana perspektywy i odległości doprowadziła do powstania zupełnie innej fotografii. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 100, 8, 1/60 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 10 mm. © Robert Correll

Niestety, w trakcie wykonywania drugiej sekwencji wiał wiatr i po połączeniu jej w zdjęcie HDR niektóre cieńsze gałązki zostały zdublowane. Jeśli przydarzy Ci się coś podobnego, spróbuj wykorzystać jeden plik raw zamiast całej sekwencji. W tym przypadku jednak czerwona stodoła nie wyglądała dobrze. Dlatego zdublowane gałązki zostały przetworzone oddzielnie na podstawie jednego pliku raw, a następnie połączone ze zdjęciem, które powstało z sekwencji. Otrzymany rezultat stanowi połączenie największych zalet obu podejść.

W oknie programu Photoshop Elements na zdjęciu 5-23 dolną warstwę stanowi oryginalny plik HDR po mapowaniu tonów, który powstał z sekwencji zdjęć. Właśnie na nim pojawił się problem z poruszającymi się gałązkami. Warstwa ta jest ukryta, abyś mógł zobaczyć obszar, na którym zastosowano maskę. Po skończeniu tego procesu została ona odsłonięta i połączona z górną warstwą.

5-23 Korzystanie z masek w Photoshop Elements w celu połączenia dwóch zdjęć HDR poddanych mapowaniu tonów. Górna warstwa ukrywa ruch na dolnej warstwie. © Robert Correll

Górna warstwa to plik HDR, który powstał z przetworzenia centralnej klatki sekwencji. Nie występuje na nim problem z gałęziami, ponieważ został uzyskany z pojedynczej ekspozycji. Nie musisz jednak widzieć całego pliku, ponieważ jedyna jego potrzebna część to ta z nieruchomymi gałęziami. Dlatego też pozostałe obszary zostały zakryte maską.

Architektura klasyczna

Podobnie jak kościoły klasyczna architektura (zazwyczaj inspirowana świątyniami i innymi budowlami starożytnych Greków, na przykład teatrami) może dać fotografowi wiele satysfakcji. Potężne kamienne hale stanowią świetny temat. Przykładem może być St George’s Hall w Liverpoolu (5-24), którą sfotografowano rano, gdy słońce pada pod małym kątem.

5-24 Epicki gmach St George’s Hall w pełnej krasie. Zdjęcie HDR uzyskane z jednego pliku raw wywołanego jako trzy szesnastobitowe TIFF-y. ISO 100, f/8, 1/320 sekundy, obiektyw Canon 24 – 70 mm, f/2,8 ustawiony na 24 mm. © Pete Carr

Po wywołaniu z pliku raw trzech TIFF-ów połączyliśmy je w plik HDR i poddaliśmy mapowaniu tonów. W Photomatiksie ustawiliśmy maksymalne wartości Strength (natężenia), Luminosity (jasności) i Microcontrast (mikrokontrastu), aby jak najbardziej podkreślić drobne detale budowli i pierwszego planu. Następnie przetworzyliśmy zdjęcie na czarno-białe. Klasyczna architektura świetnie nadaje się do obróbki za pomocą techniki HDR, a konwersja na czerń i biel podkreśliła szczegóły schodów, budowli i nieba.

Zadanie na koniec rozdziału

Zrób zdjęcie HDR budynku na tle pełnego dramatyzmu nieba

Twoim zadaniem jest otoczenie wybranej budowli pełnym dramatyzmu niebem za pomocą techniki HDR. Znajdź obiekt, który warto sfotografować. Spraw, żeby wyglądał interesująco. Może być nowy, stary, klasyczny, gotycki, minimalistyczny, awangardowy lub reprezentować dowolny styl, który przykuje Twoją uwagę. Może być w trakcie budowy lub rozbiórki. Znajdź interesującą perspektywę, która będzie coś przekazywała. Jej istotą mogą być: głębia, wysokość, pochylenia, tekstury lub barwy.

Cała sztuka polega na obramowaniu wybranej budowli pełnym dramatyzmu niebem.

Pete wykonał zdjęcie North Pier w Anglii w mroźny, zimowy poranek. Technika HDR podkreśliła szczegóły nieba i piasku dzięki wysokiemu ustawieniu Strength (natężenia). Kontrast zimnego błękitu nieba z brązowym piaskiem jest spektakularny, a biel mola przecina zdjęcie na dwie części. Zdjęcie to cechuje fantastyczne wrażenie głębi. Wysoki poziom Luminosity (jasności) wydobył dodatkowe detale ukryte w cieniu pod molem. Podniesiony został także Black Point (poziom czerni), aby zwiększyć kontrast zdjęcia za pomocą obcięcia czerni. Zdjęcie HDR uzyskane z trzech ekspozycji raw o naświetleniu –2/0/2 EV. ISO 200, f/6,3, 1/500 sekundy, obiektyw Sigma 10 – 20 mm, f/4 – 5,6 ustawiony na 10 mm.