Zdalne profilowanie drukarki – czy to możliwe?

Zobacz także pozostałe artykuły z cyklu:
Zdalne profilowanie drukarki – korzyści i utrudnienia

W ciągu ostatniego roku temat kalibracji i profilowania urządzeń wyświetlających oraz drukujących poruszaliśmy na łamach Świata Obrazu dość często (choćby w ramach cyklu Zapanuj nad kolorem). Z radością obserwujemy wśród fotografów – i to nie tylko zawodowców, lecz również amatorów – wzrost świadomości wagi tych zagadnień, co objawia się m.in. coraz większym zainteresowaniem kalibratorami oraz usługami kalibracji monitorów. O ile jednak wielu bardzo szybko uczy się doceniać zalety związane z użytkowaniem dobrze skalibrowanego wyświetlacza, o tyle samodzielne profilowanie drukarki nadal jest czynnością pozostającą dla wielu fotografów w sferze marzeń. Nic w tym zresztą dziwnego, jeżeli wziąć pod uwagę, że cena przeciętnego urządzenia do profilowania drukarki kilkakrotnie przewyższa koszt należącego do tej samej linii kalibratora monitorowego. Na szczęście jest jeszcze inne rozwiązanie, które choć obecne od dłuższego czasu na Zachodzie, do naszego kraju trafiło stosunkowo niedawno. O ile bowiem kalibrację monitora z oczywistych względów trudno jest przeprowadzić w innym miejscu niż to, w którym stoi nasz komputer i jego ekran, o tyle wygenerowanie profilu barwnego drukarki możliwe jest już do przeprowadzenia zdalnie. Co więcej, usługa ta nie jest nawet w części tak kosztowna, jak można by się tego spodziewać.
 

W materiałach promocyjnych wszystkich producentów drukarek – zarówno modeli kierowanych do odbiorców profesjonalnych, jak i urządzeń typowo domowych – możemy przeczytać o nienagannej jakości druku i fotograficznej wierności odwzorowania kolorów. Prawdą jest, że przy obecnym poziomie technologicznym oferowanego nam sprzętu nawet prosty sprzęt budżetowy oferuje jakość odbitek nieodbiegającą specjalnie od tego, co zrobi dla nas przeciętny fotolab. Niekiedy jednak osiągnięcie tego celu wymagać może nieco pracy związanej z odpowiednim ustawieniem nowo nabytego urządzenia. (Fot. Canon)

Przeciętny fotoamator, któremu zależy na wykonywaniu odbitek wysokiej jakości wie już, że aby jego zdjęcia wywołane w zaciszu "domowego fotolabu" były dobre, muszą spełnić szereg warunków. Jakość druku powinna w jak największym stopniu odzwierciedlać możliwości technologii wykorzystywanej przez twórców drukarki, tak więc komputer i program graficzny powinny być skonfigurowane z myślą o sprzęcie drukującym, jego atramentach oraz używanych przez nas nośnikach. Również materiały eksploatacyjne powinny być wysokiej jakości – drukując zdjęcia nie mamy co nawet myśleć o najtańszych zamiennikach i "prawie oryginalnych" tuszach ani też o zwykłym papierze kserograficznym, nieco tylko dla niepoznaki wybielonym, ponieważ nie tylko nie zapewni nam to dobrych wydruków, ale też sprawi, że jakość tego, co wydrukujemy bardzo szybko spadnie pod działaniem wilgoci i światła słonecznego. Przede wszystkim, jeżeli zależy nam na odbitkach dobrej jakości, to zdjęcia nanoszone przez drukarkę na papier powinny w jak największym stopniu odpowiadać temu, co oglądaliśmy na ekranie komputera w programie graficznym.

[kn_advert]

Czym się różni profilowanie drukarki od kalibrowania monitora?

Żeby zrozumieć, dlaczego profilowanie drukarki można przeprowadzić na odległość, należy poznać różnice pomiędzy tą czynnością, a znacznie bardziej popularną kalibracją monitora. Ten drugi proces przebiega (a przynajmniej powinien przebiegać) dwuetapowo: najpierw użytkownik reguluje parametry wyświetlanego obrazu tak, aby jak najbardziej odpowiadał on wzorcowi, a następnie specjalne oprogramowanie generuje plik zwany profilem ICC, którego zadanie polega na takim sterowaniu procesem wyświetlania obrazu przez komputer, aby wszelkie rozbieżności niemożliwe do wyeliminowania w pierwszym etapie zostały złagodzone programowo. Cały proces możliwy jest dzięki urządzeniu zwanemu kolorymetrem, zawieszonemu na ekranie monitora, który dokonuje pomiaru cech barw rzeczywiście wyświetlanych przez monitor.
 

Opisy i porady dotyczące przebiegu procesu kalibrowania monitora można znaleźć dość często zarówno w prasie specjalistycznej, jak i magazynach hobbystycznych dla miłośników fotografii. Niestety z uwagi na koszt odpowiednich urządzeń, przez lata znacznie mniej uwagi poświęcano zagadnieniu profilowania urządzeń drukujących. Tymczasem pod wieloma względami zabiegi te są do siebie podobne, choć występują pomiędzy nimi pewne różnice, które sprawiają, że kalibrowania naszej domowej drukarki nie musimy od początku do końca przeprowadzać osobiście. (Fot. X-Rite)

W procesie druku całą odpowiedzialność za proces nanoszenia tuszy na papier przejmuje sterownik urządzenia wspierany przez profil ICC/ICM (w przypadku drukarek stosowane są dwa formaty profili, obydwa obsługiwane przez systemy operacyjne z rodzin Windows, Mac OS X i Linux), który w danym modelu drukarki należy wygenerować osobno dla każdego zestawu papier-tusz, ponieważ materiały eksploatacyjne mają duży wpływ na sposób reprodukcji kolorów. Cały proces sprowadza się do wydrukowania specjalnego arkusza testowego, który jest następnie analizowany kolorymetrem i odpowiednim oprogramowaniem. W oparciu o wyniki tych pomiarów program kalibrujący może wygenerować prawidłowy profil lub odpowiednio skorygować stary.

Strona 1

Strona 2

Zapewne wielu z Was czytając opis porównujący procesy kalibracji ekranu i profilowania drukarki zaczęło się już domyślać, dlaczego ten drugi proces możliwy jest do przeprowadzenia na odległość, bez konieczności posiadania w domu urządzenia kalibrującego. W istocie jedynym, natomiast bardzo istotnym warunkiem powodzenia całej operacji jest ścisła współpraca użytkownika z generującym profil specjalistą.

Co sprawia, że profilowanie drukarki można przeprowadzić na odległość?

Jeżeli uważnie zapoznaliście się z przytoczonym na poprzedniej stronie (bardzo ogólnym) opisem procesu profilowania drukarki, to zauważyliście zapewne, że pomiaru za pomocą kolorymetru dokonuje się już na gotowym wydruku. Nie oznacza to jednak, że czynność tę należy wykonać zaraz po zakończeniu pracy drukarki. Wręcz przeciwnie! Ponieważ kolorystyka odbitki przez pewien czas po jej wykonaniu się zmienia (w miarę schnięcia tuszu), a nas interesują barwy, jakie ma gotowa odbitka, to wręcz wskazane jest odczekanie, aż wydrukowana barwna karta pomiarowa wyschnie i dopiero wówczas dokonanie pomiarów. Czas ten nie jest zbyt długi – większość programów do profilowania drukarek zaleca dziesięcio- lub trzydziestominutowy okres schnięcia, choć niektórzy znawcy technologii druku atramentowego sugerują, że właściwości niektórych barwników mogą ulegać zmianom nawet przez kilka godzin od wydruku.
 

Arkusz testowy, na podstawie którego zestaw kalibrujący jest w stanie stwierdzić, jak wiernie drukarka odwzorowuje na wydruku poszczególne kolory oraz jakiego rodzaju odchylenia występują na odbitkach, składa się z kilkudziesięciu, a w przypadku rozwiązań bardziej zaawansowanych nawet kilkuset lub kilku tysięcy barwnych pól. Dzięki takim pomiarom możliwe jest wygenerowanie profilu ICC/ICM, którego zadaniem będzie właściwe korygowanie jakości druku na etapie przekazywania polecenia druku zdjęcia z komputera do drukarki. (Fot. X-Rite)

Również urządzenie pomiarowe (kolorymetr) nie musi wcale być podłączone do tego samego komputera co drukarka, podobnie jak obsługujące go oprogramowanie nie musi być wcale zainstalowane na naszym domowym komputerze. Ono potrzebne jest tylko raz, w momencie generowania nowego profilu lub aktualizacji starego. Dlatego też jeżeli nawet wydrukowaliśmy arkusz pomiarowy na naszym domowym sprzęcie, to profil ICC/ICM dla niego można utworzyć już na zupełnie innym komputerze, wyposażonym w odpowiednie oprogramowanie i urządzenie pomiarowe, a następnie tak utworzony plik z profilem skopiować i zainstalować w systemie operacyjnym naszego komputera. Ponieważ profile ICC/ICM nie tylko tworzone są w oparciu o międzynarodowe standardy, ale też obsługiwane przez wszystkie typy komputerów osobistych, niezależnie od ich producenta czy zainstalowanego systemu operacyjnego, nie musimy się martwić o kompatybilność naszego sprzętu z tym, na którym zostanie przeprowadzony proces kalibracji.

[kn_advert]

Przebieg procesu zdalnej kalibracji drukarki

Opisując zagadnienie dość ogólnie, proces zdalnej kalibracji składa się z kilku etapów, w które zaangażowani są zarówno zleceniodawca, jak i wykonawca (czyli fotograf i firma/osoba przeprowadzająca profilowanie). Dokładne przeprowadzenie wszystkich tych czynności we właściwej kolejności jest konieczne do wykonania prawidłowych pomiarów i tym samym uzyskania odpowiedniego profilu. Ponieważ szczegółowe zasady przeprowadzania zdalnego profilowania mogą się różnić w zależności od przeprowadzającej je osoby lub instytucji, nie możemy zagwarantować, że podana kolejność działań będzie w każdym przypadku identyczna. Opisany poniżej schemat powstał na podstawie metodologii pracy firmy Halokolor.
 

Prostsze zestawy profilujące danego producenta często stanowią odmianę rozwiązań bardziej zaawansowanych i korzystają ze wspólnych elementów – np. urządzeniem pomiarowym w zestawach z rodziny i1 firmy X-Rite jest jeden i ten sam model kolorymetru. Różnice tkwią w sposobach dokonywania pomiaru, a co za tym idzie w jego precyzji. W przypadku wycenianego na ok. 10 tys. złotych systemu automatycznego profilowania druku, profil generowany jest na podstawie pomiaru arkusza liczącego sobie 3 lub 6 tysięcy barwnych pól skanowanych z prędkością 500 pól na minutę, co gwarantuje bardzo wysoką precyzję obliczeń. Oczywiście ręczny pomiar takiej planszy byłby raczej niemożliwy i dlatego plansze do profilowania manualnego są znacznie mniej złożone. (Fot. X-Rite)

1. Zleceniodawca podaje wykonawcy niezbędne dane, czyli model używanej drukarki, system operacyjny oraz najczęściej również nazwę używanego programu graficznego (jest to konieczne, aby wykonawca wiedział, czy zleceniodawca może się spodziewać jakichkolwiek problemów z konfigurowaniem swojej platformy komputerowej i mógł udzielić mu odpowiedniej porady).

2. Wykonawca udostępnia (najczęściej e-mailem) wzór arkusza pomiarowego, który zleceniodawca ma za zadanie wydrukować w sposób zalecony przez wykonawcę (ustawienia komputera, oprogramowania edycyjnego i sterownika drukarki są ważne, ponieważ mogą mieć wpływ na reprodukcję kolorów przez drukarkę).

3. Zleceniodawca dostarcza wykonawcy - najczęściej pocztą - wydrukowany (i wyschnięty) arkusz pomiarowy i na jego podstawie wykonawca dokonuje pomiarów i generuje profil ICC/ICM dla drukarki, który odsyła zleceniodawcy.

4. Zleceniodawca instaluje profil w komputerze i dokonuje odpowiednich zmian w ustawieniach swojego oprogramowania zgodnie z zaleceniami wykonawcy.

Warto podkreślić raz jeszcze, że cały proces da dobre efekty tylko w wypadku wykonywania wydruków takimi samymi typami tuszy i na takim samym rodzaju papieru. Jeżeli więc skończą nam się tusze lub papier, a my na ich miejsce kupimy materiały eksploatacyjne innych producentów lub innego rodzaju, to profilowanie będziemy musieli przeprowadzić jeszcze raz. Oczywiście jeżeli zaopatrzymy się w takie same tusze i papier, to nie będzie to konieczne.
 

Po przeprowadzeniu pełnej kalibracji wydruki wykonywane przez naszą drukarkę będą tak bardzo zbliżone do oryginalnych zdjęć, jak tylko jest to możliwe ze względów technologicznych. (Fot. Epson)

Niekiedy profilowanie zakłada wykonanie całego procesu powtórnie, już przy użyciu gotowego i zainstalowanego profilu barwnego drukarki. Mówimy wtedy o podwójnym profilowaniu i wówczas podczas drugiego procesu na wcześniejszy profil nanoszone są poprawki mające na celu uzyskanie jeszcze wierniejszego odwzorowania kolorów. Tego typu profile zamawiane są głównie przez osoby wymagające bezwzględnie najwyższej jakości wykonywanych wydruków.

Na zakończenie

To koniec pierwszej części naszego minicyklu artykułów przedstawiających możliwości przeprowadzenia i sam przebieg procesu zdalnego profilowania drukarek fotograficznych. W następnej części, która opublikowana zostanie już w pierwszej połowie przyszłego tygodnia, zajmiemy się szczegółowo zaletami takiego rozwiązania oraz wymaganiami, jakie stawia przed nami użytkowanie sprofilowanej drukarki.

Dziękujemy firmie Halokolor za pomoc w realizacji cyklu.

Zobacz także pozostałe artykuły z cyklu:
Zdalne profilowanie drukarki – korzyści i utrudnienia