Zdalne profilowanie drukarki – jak uzyskać lepszy profil?

Zobacz także pozostałe artykuły z cyklu:
Zdalne profilowanie drukarki – czy to możliwe?
Zdalne profilowanie drukarki – korzyści i utrudnienia

Znacie już podstawy teoretyczne oraz ogólny przebieg procesu profilowania drukarki. Wiecie też jakie są zalety i trudności wynikające z tego rozwiązania. Dzisiaj przyjrzymy się bliżej różnym wariantom tej usługi, udostępnianym przez firmy zajmujące się jej świadczeniem. Dokonamy tego na przykładzie omówienia oferty jednej z tego typu firm, która od samego początku wspomaga nas przy realizacji tego cyklu – Halo Kolor z Warszawy. Oczywiście zdajemy sobie sprawę z tego, że oferty innych usługodawców działających na tym samym polu mogą być odmienne, mamy jednak nadzieję, że ten artykuł pozwoli Wam się zorientować, czego jako klienci możecie oczekiwać.

Kilka słów o barwie

W poprzednich odcinkach cyklu wspominaliśmy o arkuszu testowym, którego wydrukowanie i wysłanie do firmy dokonującej kalibracji jest zadaniem osoby zlecającej kalibrację. Dlaczego jest to takie ważne? Aby odpowiedzieć na to pytanie, zacznijmy od omówienia sposobu odwzorowania barw na papierze. Wiemy, że drukarka nanosząc w jedno miejsce kilka barwników składowych w różnych proporcjach tworzy punkt o określonej barwie. Każda barwa ma trzy parametry: odcień, jasność i nasycenie, a każdy z tych parametrów jest opisany w komputerze wartością liczbową. W efekcie do opisania w komputerze konkretnej barwy wystarczą trzy liczby.
 

Postrzeganie barwy przez człowieka to proces bardzo złożony, a przy tym indywidualny (u każdego z nas zachodzi on inaczej). W przypadku urządzeń takich jak drukarki czy plotery, precyzyjna reprodukcja kolorów oraz kontrola jej prawidłowości stanowią równie duże wyzwanie. Nie wystarczy powiedzieć komputerowi, że coś ma być zielone, czerwone lub niebieskie – precyzja w określaniu poszczególnych parametrów każdej barwy musi być bardzo wysoka. (Fot. Herval)

Takich kombinacji może być bardzo wiele, a poszczególne kolory mogą się różnić w bardzo nieznacznym (dla nas wręcz niezauważalnym) stopniu i to właśnie dzięki temu na wydrukach możemy obserwować subtelne przejścia tonalne i najrozmaitsze odcienie poszczególnych barw. Jednak aby odwzorowanie to było poprawne i na zdjęciu np. zamiast pięknej, opalonej cery modelki nie pojawiła się twarz czerwonawa, blada lub wpadająca w delikatną zieleń, każdy odwzorowywany na papierze kolor musi wyglądać dokładnie tak, jak przewidzieli to twórcy drukarki.

Człowiek (jeśli tylko nie jest daltonistą) bez problemu odróżni kolor czerwony od zielonego, choć dostrzeganie różnic pomiędzy subtelniejszymi odcieniami obydwu tych barw może sprawić mu sporo problemów, przynajmniej dopóki będzie porównywał abstrakcyjne barwne pola, bo np. nienaturalny odcień trawy czy ognia na odbitce dostrzeże od razu. W przypadku druku i profilowania drukarki konieczne jest sprawdzenie z dużą dokładnością wierności ogromnej palety barw. W tym celu wykorzystuje się urządzenia zwane kolorymetrami i spektrofotometrami.

Jak działa arkusz testowy i do czego służy jego pomiar?

Jak maszyna ma stwierdzić, czy kolor, który analizuje na wydruku jest poprawny czy nie? W tym właśnie celu podczas profilowania używa się wielopolowych tablic kalibracyjnych. Program odpowiedzialny za generowanie profilu barwnego dysponuje szczegółowymi parametrami opisującymi barwę każdego drukowanego pola. Na podstawie pomiarów dokonanych przez spektrofotometr aplikacja jest więc w stanie obliczyć rozbieżność pomiędzy rzeczywistą barwą pola, a docelową i zaprogramować w profilu określoną korektę dla tego konkretnego koloru.
 

Arkusz testowy może się wydawać laikowi czymś bardzo skomplikowanym i w istocie tak jest. Jednak mimo tego, że zawiera on tysiące barwnych pól pozwalających zestawowi kalibracyjnemu określić poprawność odwzorowania poszczególnych kolorów z palety, to i tak reprezentuje on tylko ułamek tego, co drukarka jest w stanie przenieść na papier. (Fot. X-Rite)

Jednak odbitki z drukarki atramentowej mogą sobie liczyć dziesiątki, a nawet setki tysięcy barw. W jaki sposób je wszystkie dopasować? Paleta barw tworzy przestrzeń ciągłą – jeden kolor przechodzi płynnie w drugi, potem w kolejny i tak dalej. To pozwala dokonać kalibracji wszystkich barw, jakie drukarka teoretycznie jest w stanie odwzorować na papierze, poprzez pomiar zaledwie niektórych z nich. Korekta dla pozostałych, pośrednich kolorów obliczana jest na podstawie tych pomiarów w sposób syntetyczny.

Celem pomiarów dokonywanych przez arkusz jest więc określenie rozbieżności jakie występują pomiędzy teoretycznymi, a rzeczywistymi barwami na wydruku, ale nie tylko. Dobrze zaprojektowany arkusz pozwala również ocenić paletę barw oferowanych przez drukarkę na danym nośniku. Jest to ważne, ponieważ różne nośniki radzą sobie w niejednakowy sposób z odwzorowywaniem niektórych barw. To również ma za zadanie określić proces kalibracji.

[kn_advert]

Więcej pól = większa precyzja

Mechanizm opisany w rozdziale powyżej jest skuteczny i pozwala uzyskać wierne odwzorowanie barw na odbitkach nawet w przypadku użycia niefirmowych materiałów eksploatacyjnych. Jednak zarówno wierność odwzorowywanych barw, jak też ich ilość zależą od precyzji i zakresu pomiaru. Te zaś w dużej mierze uzależnione są od liczby pól na arkuszu, ponieważ w przypadku większej ilości pól testowych program w mniejszym zakresie musi dokonywać uśredniania barw, a bardziej opiera się na rzeczywistych wynikach pomiarów. Tak więc im więcej pól na arkuszu testowym, tym większa jest dokładność generowanego profilu
 

Producenci bardzo wysokiej jakości papierów fotograficznych, tacy jak Ilford czy Harman oferują użytkownikom swoich produktów również profile ICC do różnych modeli drukarek. Firma Ilford przygotowała nawet ulotkę zawierającą informację na temat kompatybilności swoich nośników z różnymi popularnymi drukarkami i typami tuszy (widoczny powyżej). Jednak profile takie powstają w oparciu o wzorcowe parametry określonego modelu drukarki i oryginalnego tuszu, a tymczasem każda drukarka (nawet w porównaniu z bliźniaczym modelem) wykazuje pewne odchylenia od tego wzorca. W efekcie nawet korzystanie z takich profili nie zawsze przynosi pożądane rezultaty. Dlatego też w wielu sytuacjach najlepsze, co możemy zrobić, to zlecić wykonanie profili barwnych dla używanych przez nas drukarek i materiałów eksploatacyjnych. (Fot. Ilford)

Widać to szczególnie dobrze, gdy porównuje się profile otrzymane za pomocą prostych kalibratorów ręcznych (jedno z najpopularniejszych takich urządzeń, ColorMunki Photo firmy X-Rite dokonuje pomiarów w oparciu o dwa zaledwie 50-polowe arkusze) i profesjonalnych urządzeń automatycznych działających w oparciu o arkusze liczące kilka tysięcy pól. Zachodzi tu prosta zależność: więcej pól oznacza dokładniejszy i pełniejszy profil barwny. Dlatego też większość firm świadczących usługi zdalnego profilowania oferuje je w kilku wariantach. W przypadku firmy Halo Kolor oferta podstawowa obejmuje arkusz składający się z 3000 pól, natomiast profilowanie w wersji rozbudowanej powstaje w oparciu o arkusz testowy liczący 6000 pól.

Tego typu profilowanie jest szczególnie ważne w przypadku drukarek fotograficznych i wysokiej jakości papierów pozwalających uzyskać wydruki o nadzwyczaj bogatej kolorystyce. Wprawdzie producenci tego typu nośników najczęściej udostępniają profile ICC dla wielu modeli drukarek, jednak najlepsze efekty zapewnia podejście indywidualne – wykonanie profilu dla sprzętu, którego używamy.

Pomiar podwójny – gdy chcemy mieć pewność co do poprawności profilu

Drugą, równie ważną usługą świadczoną przez firmy dokonujące zdalnej kalibracji drukarki jest podwójne profilowanie, które na chwilę obecną firma Halo Kolor jako jedyna na polskim rynku oferuje w procesie kalibracji wykonywanym na bazie arkuszy testowych o aż tak dużej liczbie pól. Jeżeli kiedykolwiek zdarzyło Wam się korzystać ze wspomnianego wcześniej kalibratora ColorMunki Photo (lub też czytaliście ósmy odcinek naszego cyklu artykułów "Zapanuj nad kolorem"), to być może zastanowiło Was, dlaczego kalibracja drukarki odbywa się w tym konkretnym przypadku dwustopniowo. Powód jest prosty: pierwszy etap kalibracji ma za zadanie ustawić wstępne parametry profilu ICC, natomiast drugi wyłapać subtelniejsze różnice w przejściach tonalnych barw. Ponadto podział planszy pomiarowej na dwa niezależne arkusze o mniejszej liczbie pól ułatwia manualny pomiar, co również jest ważne.
 

Powtórne przeprowadzenie profilowania to najlepszy sposób, aby mieć pewność, że nasza drukarka poprawnie odwzorowuje kolory. Jeżeli zajmujemy się wykonywaniem zdjęć i ich odbitek na poziomie profesjonalnym, to skorzystanie z tego typu usługi jest praktycznie koniecznością. (Fot. X-Rite)

W przypadku profesjonalnych urządzeń kalibracyjnych działających w oparciu o wielopolowe tablice testowe, usługa profilowania podwójnego, bardzo zalecanego wszystkim fotografom ma nieco inny przebieg. Cała procedura zostaje przeprowadzona dwukrotnie na dokładnie takim samym arkuszu testowym, jednak dzięki takiemu przeprowadzeniu tej czynności wynik pomiarów (a co za tym idzie uzyskany profil ICC) jest znacznie dokładniejszy.

Najlepsze efekty daje oczywiście przeprowadzenie podwójnego profilowania w oparciu o arkusz z jak największą liczbą pól pomiarowych. Usługa wykonania takiego profilu z maksymalnej liczby pól jest już jednak dosyć kosztowna, choć dla najbardziej wymagających fotografów oraz osób żyjących z wykonywania wysokiej jakości zdjęć wariant taki jest bardzo zalecany.

Na koniec, czyli uważajmy, gdzie oglądamy odbitki

Niezależnie od tego, jak dobrze sprofilowana została nasza drukarka, musimy pamiętać o jednym ważnym szczególe: w odróżnieniu od obrazu z monitora, oglądane przez nas odbitki nie świecą własnym światłem, lecz są widoczne za sprawą światła odbitego. Oznacza to, że postrzegane przez nas kolory nie zależą wyłącznie od jakości drukarki i materiałów eksploatacyjnych oraz poprawności profilu, lecz również warunków oświetleniowych, przy których oglądamy zdjęcie. Pamiętajmy o tym planując ekspozycję naszych pięknych fotografii – nie pokazujmy ich nikomu w świetle niskiej jakości jarzeniówek czy świetlówek kompaktowych, lecz w miarę możliwości przy naturalnym, miękkim oświetleniu lub zbliżonym do niego świetle sztucznym.

Dziękujemy firmie Halo Kolor za pomoc w realizacji cyklu.

Zobacz także pozostałe artykuły z cyklu:
Zdalne profilowanie drukarki – czy to możliwe?
Zdalne profilowanie drukarki – korzyści i utrudnienia