100 najbardziej zaskakujących zdjęć świata: Viking 1 – Marsjańska twarz

Gdy w 1976 roku sonda Viking 1 zbliżyła się do Marsa na tyle, aby móc rozpocząć obrazowanie jego powierzchni, nikt nie przewidywał, że wykona zdjęcie, które zszokuje opinię publiczną i stanie się przyczyną ekscytacji zwolenników teorii spiskowych na całym świecie. Za sprawą tego orbitera przed oczami ziemskich obserwatorów ukazała się... marsjańska twarz.

100 najbardziej zaskakujących zdjęć świata: Viking 1 – Marsjańska twarz

Publikacja fotografii prezentującej formacje skalne w obszarze Cydonia Planitia podsyciła zainteresowanie ludzi możliwością istnienia życia na Marsie. Chociaż już wcześniejsze misje wykluczyły taką możliwość (przynajmniej w formie na tyle zaawansowanej i powszechnej, która byłaby skłonna do intensywnego przekształcania powierzchni Czerwonej Planety), to poszukiwacze pozaziemskich cywilizacji w obrębie Układu Słonecznego nie tracili nadziei. Gdy na powierzchni Marsa dostrzeżono coś, co przypomina twarz, zaczęto doszukiwać się w tym dzieła obcej, inteligentnej myśli. Niektórzy dowodzili nawet istnienia także innych sztucznych obiektów wokół "twarzy". Nie dowodzili oni, że życie na Marsie istnieje nadal. Według zwolenników tej teorii Marsjanie mogli już dawno opuścić powierzchnię swojej macierzystej planety (albo z niej odlatując albo wymierając). Obiekty miały zatem dowodzić ich dawnej obecności, tak jak na Ziemi piramidy stanowią świadectwo życia Egipcjan.

Zdjęcie obszaru Cydonia Planitia wykonane przez sondę Viking 1 w 1976 roku ukazujące m.in marsjańską twarz.

Naukowcy tłumili entuzjazm wyjaśniając zjawisko w mniej sensacyjny sposób. Stanowiło ono efekt specyficznego ukształtowania terenu oraz światła i cieni. Widzenie w tym twarzy miało być rezultatem zjawiska zwanego pareidolia, polegającego na doszukiwaniu się w różnych kształtach ludzkich oblicz. Człowiek – jako istota społeczna i nastawiona na percypowanie twarzy innych osobników swojego gatunku – jest szczególnie wyczulony na ich obecność, czasami popadając przez to w błędne przekonania.

Wytłumaczenie było wiarygodne, jednakże nie uśpiło czujności ufologów. Ostatecznie zagadkę rozwiązała następczyni sondy Viking – Mars Global Surveyor, która została wystrzelona w przestrzeń kosmiczną 7 listopada 1996 roku. Orbiter wyposażony w specjalnie zaprojektowaną kamerę, obdarzona niespecjalnie oryginalną nazwą Mars Orbiter Camera, umożliwiał wykonanie z orbity bardzo dokładnych zdjęć powierzchni Czerwonej Planety. Jej głównym zadaniem było stworzenie map w wysokiej rozdzielczości, chociaż przy okazji "zdekonspirowała" marsjańską twarz. Oczywiście zatwardziali zwolennicy teorii spiskowych nie dali się przekonać i uznali późniejsze fotografie za efekt oszustwa oraz chęci tuszowania prawdy przez NASA.

Fotografia w wysokiej rozdzielczości z 2001 roku wykonane przez aparaturę sondy Mars Global Surveyor, która ukazuje kontrowersyjną formację skalną z większą dokładnoscią i przy innych warunkach oświetleniowych. Jak widać, efekt "twarzy" zostaje zupełnie zniwelowany, a tajemnicza budowla okazuje się być w rzeczywistości tylko górą.

Fotografie wykonane przez Mars Global Surveyor ostatecznie dowodzą, że intrygujący wielu ludzi obiekt na powierzchni Marsa stanowi specyficzną formację i efekt niedoskonałości technologicznych. Niemniej marsjańska twarz zdążyła zapisać się w świadomości ludzi, stając się elementem popkultury i inspiracją dla filmów, takich jak np. Misja na Marsa w reżyserii Briana De Palmy.