Fotografia na świecie: Czechy

W kolejnym odcinku cyklu Fotografia na świecie prezentujemy – na życzenie Czytelników – przegląd fotografii czeskiej. Dorobek naszych sąsiadów w dziedzinie fotografii jest znany i doceniany w Polsce: wystarczy wspomnieć takie nazwiska jak Jan Saudek, Josef Sudek, Miroslav Tichý. Potraktujemy więc ten odcinek Fotografii na świecie jako swoiste "the best of" fotografii czeskiej.

Strona 1

"To dziwne, ale tak mały naród jak Czechy daje światu bardzo wielu fotografików. (...) Może w przypadku Czech jest to sprawa długiej tradycji (tak samo jak z hokejem, chi,chi…), ale w każdym razie jest to jakiś fenomen." (Jan Saudek)

W tym odcinku cyklu Fotografia na świecie nie wybieramy się zbyt daleko: przedmiotem naszego zainteresowania jest fotografia Czech. Twórczość wizualna południowych sąsiadów jest w Polsce ogólnie znana, czego dowodem są liczne i regularne wystawy. Fotografia czeska, podobnie jak – równie sławna – literatura tego niedużego, ale bardzo twórczego kraju obfituje w otoczone kultem nazwiska. Myśląc o literaturze czeskiej, wiemy, że możemy spodziewać się [comment]jednocześnie ciepłej i gorzkiej ironii, spojrzenia z dystansem i humorem na własną historię, ale i odważnych prób na polu surrealizmu; mamy tu przecież i nostalgiczne, piwne, pełne czułości dla świata gawędy Hrabala, jak i wyprawy w mroczną stronę ludzkiej psychiki, jak u ponurego mistrza Ladislava Fuksa. Pewne podobieństwa można zauważyć w czeskiej fotografii, która nader chętnie skłania się ku awangardzie, ale jednocześnie zachowuje w sobie klimat małego i specyficznego kraju w Europie Środkowej. Swojska lokalność i ogromna innowacyjność zarazem, oto klucz do pojęcia specyfiki Czech.

Grupa prezentowanych przez nas fotografów nie wymaga specjalnego wprowadzenia. Wielu fotografów z Czech zyskało sławę wykraczającą daleko poza lokalne podwórko, a w naszym przeglądzie pojawią się ci najsławniejsi; prócz przedstawienia tytanów fotografii postaramy się jednak zwrócić uwagę także na nowe nazwiska, na "kandydatów do panteonu".

[kn_advert]

Jan Saudek, fotograf czeski – taki napis widnieje na drzwiach pracowni jednego z najbardziej znanych artystów rodem z Czech. Megalomania? Skądże. Saudek uchodzi za artystę czeskiego per se. W jego surrealistycznych aktach, inspirowanych estetyką popularnych przedwojennych pocztówek, ujawnia się cały tragikomizm życia. Posługując się chętnie groteskowym żartem, kpiąc sobie z normatywnej estetyki, artysta tworzy odrealnione, malarskie akty (których bohaterkami są często jego partnerki). Na tle charakterystycznej, odrapanej ściany w studio Saudka przewija się ludzka menażeria z wszystkimi jej niedoskonałościami, jednak oko fotografa spogląda na wszystkich z jednakową czułością. "Podstawowy komunikat, który chciałem przekazać, mianowicie: ludzie są piękni – wręcz mnie uderzył. Minęło tyle lat, a ja nadal uważam tak samo", mówi artysta.