Zanim kupisz... monopod dla fotografa

Monopod to uproszczona wersja statywu, która jest wyposażona w jedną nogę zamiast trzech. Akcesoria te powstały głównie w celu podtrzymania ciężaru długich teleobiektywów i zwiększania komfortu fotografów, jednakże przydają się również w innych sytuacjach. Pozwalają nieco wydłużyć czas naświetlania, chociaż nie są oczywiście tak efektywne jak trójnogi i dodatkowo wymagają więcej wprawy w stabilnym utrzymywaniu aparatu. Jednocześnie ich mobilność pozwala na szybkie przemieszczanie, dzięki czemu sprawdzają się wszędzie tam, gdzie tradycyjne statywy byłyby mniej funkcjonalne, np. w fotografii teatralnej czy fotoreportażu. Zajmują także mniej miejsca, co jest korzystne podczas fotografowania w tłumie. Monopod może być przydatny także w trakcie panoramowania. Chociaż jest to dość prosty sprzęt, wybór odpowiedniego modelu wymaga chwili zastanowienia.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zastosowania monopodu, zajrzyj do poniższego artykułu:

Fotografia od A do Z: Monopod

Przechodząc jednak do wyboru konkretnego modelu, trzeba wziąć pod uwagę kilka parametrów: maksymalny udźwig, wymiary, materiał wykonania, liczbę i metodę blokowania sekcji, głowicę, konstrukcję podstawy i wyposażenie w inne udogodnienia.

[kn_free]

Maksymalny udźwig

Więcej na ten temat napisałem, przy okazji omawiania kwestii wyboru statywu i głowicy. Podobnie jak w przypadku tych akcesoriów, nośność określa, ile może maksymalnie wynosić waga mocowanego aparaty, obiektywu i innych urządzeń. Należy w tym celu oszacować masę posiadanego sprzętu i spróbować przewidzieć, co w najbliższym czasie dołączy do zestawu. W przypadku monopodu nie trzeba doliczać dodatkowych kilogramów na obciążniki. Nie ma co przesadzać w rachunkach, gdyż większy udźwig generuje wyższą cenę i wagę.

Duży maksymalny udźwig jest niezbędny podczas korzystania z ciężkich teleobiektywów.

Wymiary

Najważniejsze jest dopasowanie odpowiedniej maksymalnej wysokości. Tutaj trzeba wziąć pod uwagę własny wzrost, gdyż monopod powinien umożliwiać umiejscowienie aparatu na wysokości oczu. Warto, aby akcesorium było jednak nieco wyższe, co może być przydatne podczas fotografowania na nierównym terenie. Dodatkowe centymetry mają także znaczenie przy wybieraniu możliwie najbardziej stabilnej pozycji monopodu. Istnieje kilka szkół trzymania tego akcesorium – pod kątem prostym lub ostrym do podłoża, trzymanym przed fotografem lub pomiędzy nogami. Wybór zależy od prywatnych preferencji, ale trzeba mieć to na uwadze.

Długość po złożeniu ma znaczenie w trakcie transportu. Jeżeli zależy Ci na maksymalnej mobilności, warto, aby była ona możliwie jak najmniejsza. Oczywiście oznacza to kompromis, związany z ograniczeniem maksymalnej wysokości, który producenci omijają poprzez zastosowanie większej liczby sekcji (o której więcej piszę w dalszej części artykułu). Jako że w przypadku monopodów długość po złożeniu jest tożsama z wysokością minimalną, warto zastanowić się nad tym, czy to akcesorium będzie używane w pozycji siedzącej lub klęczącej. Jeżeli tak to należy ją dopasować analogicznie do wysokości maksymalnej.

Wysokość maksymalną i minimalną dostosuj do własnego wzrostu i preferencji tak, aby zadbać o swoją wygodę.

Dostępne na rynku monopody występuję w bardzo różnych wersjach, oferujących różnorodne gabaryty, dzięki czemu można dobrać akcesorium do własnych potrzeb. Na powyższym zdjęciu widoczna jest seria monopodów Manfrotto XPRO.

Materiały wykonania

Ponownie przy omawianiu tego parametru można odwołać się do trójnogów. W sprzedaży dostępne są przede wszystkim monopody aluminiowe, ze stopu aluminiowo-magnezowego i z włókien węglowych. Drugie z wymienionych tworzyw zapewnia większą sztywność i niższą wagę, ale jest jednocześnie droższe. Inwestycja będzie opłacalna tylko, jeżeli sprzęt będzie intensywnie eksploatowany i istotny jest każdy kilogram bagażu.

Część modeli, tak jak w przypadku monopodów Manfrotto XPRO, jest dostępna w wersji wykonanej z aluminium lub włókien węglowych. Na zdjęciu powyżej widać ten drugi model.

Liczba i technika blokowania sekcji

W sprzedaży dostępne są monopody o różnej liczbie sekcji – znajdziesz takie wyposażone w dwie, trzy, cztery, a nawet pięć segmentów. Większa liczba sekcji ma znaczenie, jeżeli zależy Ci na ograniczeniu długości po złożeniu i zwiększeniu możliwości konfigurowania wymiarów monopodu. Niestety pociąga to za sobą spadek stabilności tego akcesorium. W przypadku korzystania z ciężkich teleobiektywów wielosekcyjne akcesorium może okazać się nadto chybotliwe.

Powyższy przykład 5-sekcyjnego monopodu Manfrotto XPRO pokazuje, jak kompaktowe rozmiary umożliwia zastosowanie większej liczby segmentów. Nie można jednak zapominać, że takie rozwiązanie ma również wady.

Odnosząc się do wykorzystywanego w monopodzie typu blokowania nogi, ponownie należy odwołać się do statywów. Do wyboru są dwa systemy – wykorzystujące zatrzaski i dokręcane. Z perspektywy zastosowania monopodu do zalet pierwszego typu należy łatwiejsza i szybsza obsługa (w szczególności w rękawiczkach), natomiast drugi rodzaj charakteryzuje się większą trwałością. Niemniej w przypadku omawianego akcesorium szala korzyści przechyla się raczej na stronę zatrzasków, jednakże decydujący głos mają osobiste preferencje. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat stosowanych w statywach i monopodach zatrzasków zajrzyj do poprzedniego artykułu z tej serii.

W monopodach takich jak np. Triopo TL-30 i CL-50 montowane są różne systemy blokowania sekcji, dzięki czemu z łatwością dobierzesz preferowane rozwiązanie.

Głowica

Przy zakupie monopodu pojawia się pytanie, czy głowica jest w ogóle potrzebna. Przyda Ci się w sytuacji, gdy do osiągnięcia odpowiedniej stabilizacji lubisz mieć ustawiony monopod pod pewnym kątem do podłoża – w takiej konfiguracji aparat zamocowany bezpośrednio na monopodzie mógłby być skierowany w niebo, co jest pożądane tylko przy części wykonywanych zdjęć. Aby móc skierować aparat przed siebie, przydatna będzie zatem głowica kulowa. Tego typu akcesorium przyda się również wtedy, gdy nie posiadasz teleobiektywu z obrotowym pierścieniem mocowania, który umożliwia sprawne ustawienie aparatu w pozycji pionowej, a także wtedy gdy chcesz zwiększyć zakres ruchów aparatu. Zastosowanie głowicy ma jeszcze tę jedną zaletę, że umożliwia szybkie odłączenie zamocowanego sprzętu. Jeżeli jednak nie są Ci potrzebne takie udogodnienia, a dodatkowo monopod chcesz wykorzystać jedynie jako podpórkę do ciężkiego teleobiektywu, to głowica może okazać się zbędna. Ciekawą opcją jest pokrętło ułatwiające mocowanie sprzętu, dostępne w wybranych modelach monopodów.

Czasami wystarczy przymocować obiektyw lub aparat bezpośrednio do monopodu.

Jeżeli jednak decydujesz się na głowicę, pamiętaj, że przy monopodach ważna jest dynamika – najlepszym wyborem będzie zatem głowica kulowa. Najbardziej funkcjonalna będzie taka, która posiada pojedynczy system blokowania, pozwalający na pełne uwolnienie kuli i zablokowanie w odpowiedniej pozycji. Pozostałe też się sprawdzą, zwłaszcza jeżeli posiadasz już głowicę zakupioną do statywu, ale korzystanie z nich może być mniej wygodne. Warto postawić na głowicę kompatybilną z Arca-Swiss, gdyż ten system umożliwia wykorzystanie różnej długości szybkozłączek, co jest przydatne, jeżeli na monopodzie chcesz mocować zarówno teleobiektyw, jak i aparat z szerokokątnym obiektywem.

Jeżeli zdecydujesz się na używanie głowicy, najlepszym wyborem będzie kulowa, w szczególności taka jak np. Manfrotto Compact, umożliwiająca szybkie ustawienie aparatu w orientacji pionowej.

[kn_advert]

Konstrukcja podstawy

Monopody kończą się najczęściej gumową stopką, w wielu przypadkach osłaniającą metalowy kolec, ułatwiający wbicie w grunt lub pracę na śliskiej powierzchni. Jednakże część modeli jest wyposażona w podstawę lub umożliwia jej dołączenie. Taka rozbudowana stopka może obejmować trzy proste, metalowe nóżki lub stanowić bardziej zaawansowaną konstrukcję, która umożliwia odchylenie monopodu od jego osi pionowej.

Podstawa z trzema nóżkami zwiększa stabilność monopodu.

Nawet prosta podstawa zwiększa stabilność – przy wykorzystaniu z mniejszym sprzętem możliwe jest nawet pozostawienie samodzielnie stojącego monopodu. Lepiej jednak unikaj takich metod, gdyż może to skończyć się uszkodzeniem sprzętu, ale taka możliwość pokazuje wyraźnie, na ile użycie takiej podstawki zwiększa stabilność całego zestawu. Bardziej zaawansowane podstawy mogą być wyposażone w 3-osiowy system sterowania, umożliwiający niezwykle płynne ruchy. Takie akcesoria są adresowane głównie do osób nagrywających wideo, ale mogą być także przydatne podczas fotografowania.

Tzw. podstawa fluidowa jest dedykowana do monopodów przeznaczonych do filmowania, jednakże może być też użyteczna podczas fotografowania. Na zdjęciu widoczny jest monopod Manfrotto MVMXPROA4.

Dodatkowe udogodnienia

Jeżeli zamierzasz używać monopodu w niskich temperaturach, z pewnością docenisz uchwyt wykonany z gumy lub pianki, który zwiększa komfort i izoluje od zimnego metalu. Część monopodów ma profilowaną rączkę, która poprawia wygodę i pewność chwytu. Na komfort pracy może wpływać również pasek na ramię, szczególnie przydatny podczas zmiany lokalizacji.

Pianka okalająca uchwyt, taka jak ta wykorzystana w monopodzie Genesis Gear MPC-3, w znacznym stopniu zwiększa komfort podczas fotografowania zimą.

Jeżeli już mowa o przemieszczaniu się z monopodem, to ciekawą grupę produktów stanowią kijki trekkingowe z mocowaniem na aparat. Są one raczej dostosowane do lekkiego sprzętu np. kompaktów lub bezlusterkowców, ale z pewnością przydadzą się, jeżeli chcesz połączyć tę formę aktywności z fotografią. Ponadto zwróć uwagę czy wybrany przez Ciebie model ma w zestawie dołączoną torbę, która ułatwia transport i przechowywanie monopodu.

Sprzedawane w kompletach kijki z funkcją monopodu, takie jak np. Manfrotto Off Road, to ciekawa propozycja dla tych użytkowników, którzy chcą łączyć aktywność fizyczną z fotografowaniem.

Monopod to proste akcesorium, ale jego wybór wymaga uwzględniania kilku kwestii. Niemniej zadanie jest łatwiejsze niż w przypadku wyboru głowicy lub statywu. Jeżeli stoisz także przed takim dylematem, to zajrzyj do poniższych artykułów z serii "Zanim kupisz".

Zanim kupisz... głowica statywowa do fotografii

Zanim kupisz... statyw do krajobrazu